بررسی 5 شایعه تلگرامی/ گروگانگیری خیالی با «تله» تلگرام

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، روزنامه اعتماد در ادامه نوشته است: هنوز چهره آنها از شنیدن این خبر در بهت فرو مانده بود که ضربه آخر نیز زده شد؛ «پلیس نتوانست کاری انجام دهد. هر ٢٧ گروگان کشته شدند.» خبر دهان به دهان می‌چرخید و بر گستره‌اش افزوده می‌شد اما خارج از دنیای مجازی، کارکنان بازار موبایل ایران گوشی‌های خود را می‌فروختند و از خواندن خبر و دیدن تصاویر آن تعجب می‌کردند؛ «شایعه» با سرعت شگفت‌آوری منتشر شده بود.
صبح دیروز خبری با عنوان «کشته شدن ٢٧ نفر در گروگانگیری بازار موبایل ایران» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. شایعه‌ای که تنها چند دقیقه پس از انتشار، پلیس آگاهی تهران بزرگ را به واکنش واداشت. روابط عمومی پلیس پایتخت در همان ابتدا، خبر را شایعه‌ای بی‌اساس دانست و گفت: «این خبر کاملا کذب است. همه نقاط پایتخت در امنیت کامل است و مشکلی وجود ندارد. ضمن اینکه پلیس با تمام افرادی که با نشر این‌گونه مطالب، قصد تشویش اذهان عمومی و شایعه‌پراکنی داشته باشند برخورد می‌کند.» چند ساعت پس از تکذیب خبر، اصالت تصاویر آن نیز زیر سوال رفت. هنوز مشخص نیست چه کسانی تصاویر مربوط به مانور پلیس در اهواز و یاسوج و گروگانگیری بانک انصار شوش در سال ٩٢ را به خبر کذب «گروگانگیری در بازار موبایل ایران» دوخته و از آن شایعه‌ای ترسناک ساخته‌اند. این خبر تنها شایعه‌ای نیست که در ماه گذشته بین میلیون‌ها کاربر شبکه‌های اجتماعی ایران دست به دست شده است. با جست‌وجویی کوتاه در شبکه‌های مجازی می‌توان شایعه‌های ریز و درشتی را یافت که هرکدام در ابتدا نقش یک گلوله کوچک برف را بازی می‌کنند اما وقتی ذهن مخاطب را در محاصره خود می‌گیرند، گویی از بالای سراشیبی یک کوه به پایین می‌غلتند. در ابتدا سرعت‌شان کند است اما وقتی میلیون‌ها نفر آنها را باور کنند، بر سرعت‌شان افزوده می‌شود و به بهمنی عظیم تبدیل می‌شوند که می‌توانند ذهن مخاطبان را دفن کنند. این شایعه‌ها، آب نمی‌شوند تا زمانی‌که از موج تکذیب‌های مسوولان نیز بهمنی ساخته و به آنها کوفته شود.

شایعه اول؛ قتل قهرمان پرورش اندام ایران
خبر «کشته شدن بابک محمدی، قهرمان پرورش اندام ایران» نیز شایعه‌ای دیگر است که هفته گذشته همراه با تصویری دلخراش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. روابط عمومی فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام ایران این خبر را تکذیب کرده است. رضا سلطانی، مدیر تیم‌های ملی فدراسیون بدنسازی ایران گفت: «فردی به نام «بابک محمدی» جزو قهرمانان پرورش اندام ایران نیست و عکس دلخراشی هم که در این زمینه منتشر شده و در آن فردی با صورتی خون‌آلود و چاقویی در سر دیده می‌شود نیز مربوط به علی‌اکبری نیست و تنها یک تشابه ظاهری سبب انتشار این مطالب و عکس‌ها شده است. واقعا جای تاسف دارد. خود آقای علی‌اکبری هم از شنیدن این خبرها شوکه و ناراحت شده است». اکنون علی اکبری، قهرمان پرورش اندام، در باشگاه در حال وزنه زدن است تا بر حجم عضلات خود بیفزاید.

شایعه دوم؛ ریزش پل صدر
چندی پیش تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که خبر از ریزش پل صدر تهران می‌داد. خبر به سرعت دست به دست می‌شد اما کسی گوشش به حرف آنهایی که می‌گفتند «ما همین چند دقیقه پیش از روی پل رد شدیم» بدهکار نبود. جلال ملکی، سخنگوی آتش نشانی تهران، در گفت‌وگو با «اعتماد» تکذیب این خبر را این‌گونه شروع کرد: «در این چند ساعت ما را کلافه کرده‌اند، مدام زنگ می‌زنند که آیا پل صدر ریزش کرده؟ واقعا انتشار این اخبار کذب چه سودی دارد؟» پس از فروکش کردن موج انتشار خبر ریزش پل صدر و تایید شایعه بودن آن، مشخص شد خبر و تصاویر آن مربوط به ریزش یک پل در کیلومتر‌ها آنسوتر از مرزهای ایران است؛ پلی در یکی از خیابان‌های چین.

شایعه سوم؛ مرگ علی دایی و علی ضیا در حادثه منا
علی دایی، فوتبالیست مشهور ایران تاکنون چند بار به دروغ مرده است. هر از گاهی، عده‌ای او را می‌کشند و برگه‌های ترحیمش را در فضای مجازی پخش می‌کنند. آخرین بار به دو ماه پیش برمی‌گردد. وقتی حادثه منا رخ داد و مردم ایران در التهاب فرو رفته بودند، خبر رسید که «علی دایی، یکی از کشته‌شدگان حادثه است». اما این‌گونه نبود. پس از چند روز مشخص شد این «دایی علی دایی» است که در حادثه منا جان خود را از دست داده. عده‌ای با دست بردن در خبر، شایعه‌ای ساختند و نوشتند: «علی دایی در منا کشته شد.» پیش از آن نیز اخباری مبنی بر کشته شدن علی ضیا، مجری تلویزیون ایران در حادثه منا در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود که محلی از حقیقت نداشت.

شایعه چهارم؛ مرگ علی انصاریان
تصاویر صورت خون‌آلودش را در فضای مجازی پخش کردند تا شاید همه، شایعه مرگش را باور کنند. اما او زنده است. شایعه مرگ علی انصاریان، فوتبالیست سابق باشگاه پرسپولیس از یک «پست خالی در اینستاگرام» آغاز شد. او چندی پیش پستی خالی در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد تا عده‌ای همان را دستمایه قرار دهند و به شایعه مرگ بازیکن محبوب‌شان تبدیل کنند. انصاریان در واکنش به این شایعه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ممنون که نگران بودید ولی هنوز نفسی هست.»

شایعه پنجم؛ نقشه داعش برای ابتلای مردم به ایدز
سردار حسین ساجدی‌نیا، فرمانده نیروی انتظامی تهران تاکید کرده است که هیچ عضو گروه تروریستی داعش در ایران وجود ندارد. با این وجود عملیات انتحاری هفته گذشته این گروه در پاریس، که دست‌کم ١٧٠ کشته بر جای گذاشت، پای آن‌ها را به بازار شایعات شبکه‌های اجتماعی ایرانی باز کرده است. خبر ترسناک است: «داعشی‌ها می‌خواهند در پوشش نیروهای امدادی، برای تست دیابت به در خانه‌ها بیایند و با سرنگ‌های آلوده، مردم را به ایدز مبتلا کنند.» شایعه‌ای است که این روزها دست به دست در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد اما وزارت بهداشت آن را تکذیب کرده و نسبت به آن هشدار داده است. بازار شایعه همیشه داغ است. بعید نیست پس از خواندن این گزارش بار دیگر خبر کشته شدن یک قهرمان یا گروگانگیری در یک پاساژ روی گوشی همراه‌تان سبز شود. شاید این خبرها نیز شایعه باشد، بهتر است قبل از اعتماد و انتشار آنها کمی درباره اصالت آن فکر کنید...