نگاهی به زندگی و زمانه مجاهد نستوه آیت‌الله سید یاسین موسوی؛
از عشق بی‌پایان به بنیان‌گذار انقلاب اسلامی(ره) تا حضور در خط مقدم نبرد نظامی و فرهنگی
امام‌جمعه بغداد که در سلک علمای ممتاز و برجسته عراق قرار دارد، در نهادینه‌سازی فرهنگ جهاد، مقاومت و بصیرت در برابر استکبار و ارتجاع در کنار هدایت مردم به سمت روحیه انقلابی علیه آمریکا نقش بسزایی داشته است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، فقیه مجاهد و دانشمند مبارز، آیت‌الله سید یاسین موسوی از علمای سرشناس عراق است. وی در روز 15 شعبان سال ۱۳۷۱ هجری قمری متولد شد. جدش از علمای مبارز بود. او تحصیلاتش را در نجف اشرف نزد اساتیدی چون شهید عبدالصاحب حکیم، و آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی و به‌ویژه آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر طی نمود و نماینده شهید صدر در برخی مناطق عراق بود. او در کنار تحصیل به تبلیغ و نگارش و همچنین تدریس می‌پرداخت و پس از فشار حکومت بر وی راهی سوریه شد و در آنجا هم همواره مشغول به تبلیغ و تدریس و تألیف بود. او بیش از ۷۰ جلد کتاب نوشته است که در موضوعات مختلفی اعم از ادبیات، تاریخ، سیره معصومین (ع) به‌ویژه حضرت حجت (عج)، فقه، اصول، عقاید، فلسفه، عرفان و سیاست است.
او که شیفته انقلاب اسلامی ایران و دلباختهٔ امام خمینی و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است، پس از سقوط نظام پادشاهی در بغداد به این کشور بازگشت و مشغول خدمات علمی، دینی، خدماتی و سیاسی شد. پس‌ازآنکه بخش‌های وسیعی از عراق توسط داعش اشغال شد، وی از اصلی‌ترین علمای عراق در تشویق و ترغیب مردم در راستای قیام علیه داعشیان بود. این عالم شهرت گریز هم‌اکنون در یکی از مناطق بغداد ساکن است و منشأ خدمات علمی، دینی و اجتماعی است.
تولد و زادگاه
سید یاسین موسوی معروف به آیت‌الله مجاهد در نیمه شعبان سال ۱۳۷۱ ق متولد شد. زادگاه وی شهر بغداد است. [1] تبار خانواده آیت‌الله موسوی به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. پدر او سید محسن موسوی و جد او حجت‌الاسلام سید هاشم موسوی از چهره‌های شناخته‌شده کربلا و از مبارزان با استعمار انگلیسی در انقلاب عشرین بودند.
تحصیلات
سید یاسین موسوی پس از طی دوران کودکی به دبستان رفت و تا کلاس چهارم راهنمایی را گذراند سپس به تحصیل علوم دینی روی آورد. در کاظمین از درس علمای همچون شیخ سلمان خاقانی، شیخ نجم الدین عسکری و به‌ویژه آیت‌الله سید اسماعیل صدر برادر بزرگ سید محمدباقر صدر بهره برد و مقدمات علوم را در کاظمین طی نمود. او از همان نوجوانی به تألیف روی آورد و در همان روزگار سکونت در کاظمین تعدادی کتاب نگاشت که به چاپ نرسید.
مهاجرت به نجف
سید یاسین موسوی به‌شدت علاقه داشت که برای تکمیل تحصیلات خود به نجف مهاجرت نماید ولی خانواده‌اش با این امر مخالف بودند تا اینکه او استفتایی از یکی از علمای نجف می‌بیند که اطاعت والدین در زمینه تحصیل علوم دینی را واجب نمی‌دانست ازاین‌رو در روزی که پدر و مادرش برای مراسم تشیع و دفن شوهرعمه سید یاسین رفته بودند او نامه‌ای خطاب به پدرش نگاشت و در آن از او عذرخواهی نمود و طلب دعا کرد. سپس به همراه شهید شیخ عبدالجبار بصری راهی نجف اشرف شده و در آنجا شهید محمدباقر صدر و برخی دیگر از علما را زیارت نمود و عزمش را جزم نمود که به تکمیل تحصیلات خویش بپردازد. مقدمات سطوح را تمام نمود و اساتید او در این مرحله عبارت بودند از: شیخ حسین معن، شهید سید عمادالدین تبریزی، سید عبدالصاحب حکیم (بیع و مکاسب)، سید محمدحسین حکیم (ابتدای رسائل)، شیخ بشیر پاکستانی نجفی (استصحاب رسائل)، سید محمد صدر (مکاسب محرمه)، سید عزالدین بحرالعلوم (خیارات مکاسب) و سید محمدعلی شیرازی (کفایه) سپس به درس خارج روی آورد و نزد آیت‌الله خویی (خارج فقه)، شهید صدر (خارج فقه و اصول)، سید عبدالصاحب حکیم (خارج اصول) و شیخ بشیر نجفی (بحث عدالت از خارج فقه) را تحصیل نمود. [2]
اساتید و مربیان
اندیشمند مجاهد، آیت‌الله سید یاسین موسوی، برای کسب دانش و تقویت بنیان علمی‌اش در محضر استادان ممتازی حضور یافت و از یافته‌ها و اندوخته‌های گران‌بهای آنان کمال بهره را برد. از میان استادان و مربیان او، علّامه شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر این استاد بی‌بدیل حوزه نجف، در رشد و شکوفایی شخصیت آیت‌الله موسوی سعی وافری داشت و با بذل عنایات خاص خود، او را نماینده خویش در شهر بغداد انتخاب کرد. ایشان درس خارج فقه و اصول و بسیاری از دروس حوزوی را نزد آیت‌الله صدر فراگرفته است. وی بر این باور هست که آیت‌الله صدر، رهبر شایسته و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی عراق و الگوی مسلمانان است و به اندیشه‌های صائب و نوآوری‌های شهید صدر اعتقاد راسخ دارد و همیشه از نظریات این استاد فرزانه دفاع می‌کند.
یکی از شاگردان نزدیک ایشان، در مورد ارتباط آقای موسوی با شهید صدر می‌گوید: «ارتباط و علاقه آقای موسوی به استاد بزرگوارش، شهید صدر، آن‌قدر زیاد هست که حدی ندارد. سخنرانی‌ها و دروس و نوشته‌ها و گفته‌های ایشان شاهد این گفتار است، وی همواره با احترام و ادب خاصی نام ایشان را می‌برد؛ چراکه شهید صدر سهم بسیار زیادی در تعلیم و تربیت ایشان داشته است. ایشان می‌فرماید: هرچه دارم از اوست»
هجرت به ایران و سوریه
آیت‌الله مجاهد در شهر بغداد منطقة ثوره (مدینة الصدر کنونی) به نمایندگی از شهید صدر مشغول انجام وظایف دینی و سیاسی و علمی‌اش بود که انقلاب اسلامی ایران پیروز شد. و طی حوادثی که بر اثر مبارزات ایشان و دیگر شاگردان شهید صدر در بغداد روی داد ایشان محکوم به اعدام شدند و ایشان مخفیانه با اجازه شهید صدر و توصیه ایشان نسبت به ادامه مبارزات در خارج عراق علیه نظام بعث در اواخر سال 1399 قمری راهی ایران شد و فعالیت علمی و سیاسی‌اش را پی گرفت. او در درس فقه و اصول آیت‌الله وحید خراسانی، درس اسفار آیت‌الله جوادی آملی، درس فقه آیت‌الله مظاهری و برخی دروس دیگر حاضر شد و درعین‌حال از فعالیت‌های نگارشی، تدریسی، سیاسی و اجتماعی دور نبود. مدتی به سوریه رفت و در همان‌جا نیز به فعالیت‌های علمی و سیاسی اجتماعی مشغول بود و دروس حوزه را از سطح تا خارج تدریس کرد و آنجا نقش زیادی در احیای حوزه شیعه ایفاء نمود.
کتاب‌های متعددی نگاشت و شاگردان بسیار پرورش داد تا اینکه حکومت صدام در سال 2003 میلادی سقوط کرد و وی به نجف اشرف بازگشت و بعد از چند سال تدریس و اشتغال به امور سیاسی عازم بغداد شد و در منطقه سیدیه که در آن‌وقت محل تجمعات گروه تروریستی القاعده بود، سکونت گزید و به اقامه نماز جمعه و ارشاد مردم و فعالیت‌های سیاسی، علمی و اجتماعی به‌ویژه مبارزه با افکار تروریستی القاعده مشغول گشت. با زحمات شبانه‌روزی این عالم مبارز تاکنون بسیاری از مسلمانان آن منطقه به مذهب حقه تشیع روی آورده‌اند.
او در خلال خطبه‌های نماز جمعه به تبیین طرح‌های سیاسی خود پرداخته است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:
- مردم عراق باید حکومتی را برگزیند که خود می‌خواهد، نه حکومتی را آمریکا می‌خواهد.
- قانون اساسی عراق باید از سوی مجلس ملی منتخب مردم عراق بازنویسی شود.
- تأکید بر وحدت و استقلال عراق و عدم دخالت بیگانگان در عراق.
- ضرورت برپایی روابط با کشورهای منطقه بر اساس منافع مشترک.
- مبارزه با فساد.
- تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی و تمام نیروهای بیگانه از عراق.
- تقویت روابط بین دو ملت عراق و ایران.
مشایخ اجازات
سید یاسین موسوی دارای اجازات متعدد از برخی اساتیدش و عده‌ای از مراجع و علماست. ازجمله وی از امام خمینی اجازه امور حسبیه را در اواخر زندگی امام راحل دریافت کرد که متن آن بدین قرار است:
«بسم‌الله الرحمن الرحیم؛ الحمدلله رب‌العالمین، و الصلوة و السلام علی محمد و آله الطاهرین، و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین. و بعد، جناب سیدالاعلام و ثقة الاسلام آقای حاج سید یاسین موسوی ـ دامت توفیقاته ـ از طرف این‌جانب مجازند در تصدی امور حسبیّه و اخذ وجوه شرعیه و صرف امثال زکوات و کفّارات و مظالم عباد را در مصارف مقررهٔ شرعیه؛ و همچنین مجازند در اخذ سهمین مبارکین و صرف آن در مخارج خودشان به نحو اقتصاد، و نسبت به مازاد از مخارج نیز مجازند ثلث از سهم مبارک امام ـ علیه‌السلام ـ را در ترویج شریعت مقدسه صرف نموده، و نصف سهم سادات را به سادات مستحق بپردازند و مابقی را نزد این‌جانب ارسال دارند. و اوصیه ـ ایّده الله تعالی ـ بما اوصی به السلف الصالح من ملازمة التقوی و التجنب عن الهوی و التمسک بعروة الاحتیاط فی امور الدین و الدنیا»؛ والسلام علیه و علی اخواننا المؤمنین و رحمة الله و برکاته. به تاریخ دهم جمادی الثانیه 1409؛ روح‌الله الموسوی الخمینی»[3]
فعالیت‌های سیاسی
یکی از اقدامات آیت‌الله موسوی ساماندهی نیروهای نظامی علیه حزب بعث در زمان صدام بود. وی که نماینده آیت‌الله شهید سید محمدباقر حکیم بود در سال ۱۹۸۶ م رهبری گروهان کرار (سریة الکرار) را عهده‌دار بود و در مناطق جنوبی و مرکزی عراق ده‌ها حمله علیه بنیان‌های نظام بعث انجام داد. ولی در سال ۱۹۹۵ م این گروه تقویت شد و نام سرایا الخراسانی یا سرایا طلیعة الخراسانی را به خود گرفت. برخلاف برخی مطالب که در جراید عربی پیرامون انتساب نام این گروهان‌ها به ابومسلم خراسانی گفته‌شده، این ارگان نظامی خود را منسوب به پشتیبانی از مسیر سید خراسانی می‌داند که از خراسان با پرچم‌های سیاه از مقدمه‌چینان ظهور حضرت بقیه الله است. قبل از سال ۲۰۰۳ و در زمان حکومت پادشاهی عراق این گروهان به‌گونه‌ای مشغول خدمت بود و پس از اسقاط عراق و تبدیل حکومت پادشاهی به جمهوری، این گروهان به‌عنوان شاخه نظامی حزب طلیعه الخراسانی به انجام‌وظیفه پرداخت. شعار و حتی پرچم این شاخه نظامی شبیه سپاه پاسداران ایران است و در میان شاخه‌های نظامی عراق بیشترین تبعیت از مقام معظم رهبری را این شاخه نظامی دارد. رزمندگان این شاخه نظامی که از ۴ یگان تشکیل‌شده را در ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۳ هزار نفر برآورد کرده‌اند. آنان علاوه بر آماده‌به‌خدمت بودن در حوادث ناگوار یا شرکت در انتخابات، در زمان اشغال عراق توسط داعش، با پشتیبانی فکری مرحوم حمید تقوی از اعضای سپاه قدس ایران که به یک معنا از مؤسسان وضع جدید این شاخه نظامی بود، پس از سوریه در عراق ضربات سختی به داعش وارد کرد. پس‌ازاینکه مرحوم تقوی در سامرا شهید شد، علی الیاسری رئیس این گروه شد و حامد الجزایری نیز به‌عنوان معاون فرمانده آن مشغول به خدمت است. از شهدای معروف این گروه نظامی، جواد حسناوی است که فرمانده یگان نیروهای ویژه سرایا خراسانی بود و در منطقه بلد عراق توسط تکفیری‌ها به شهادت رسید. این گروه نظامی مخلص، نقش مهمی در جلوگیری از ورود داعش به سامرا و طمع آنان به تسخیر دیگر مناطق مقدس مذهبی شیعیان و نهایتاً پاک‌سازی عراق از دواعش داشتند. سرایا خراسانی هم‌اکنون بخشی از حشد الشعبی است. آیت‌الله موسوی به‌خصوص در خطابه‌های سال‌های اخیرش بر لزوم نابودی کیان نظام‌های تکفیری، تأکید می‌کند. او با اینکه ساکن بغداد است ولی از خطیبان حرم مطهر امام حسین (ع) است و در یکی از خطابه‌های خویش در این زمینه بیان داشته است: وظیفه ما است که به جنایتکاران اجازه ندهیم سخنان بیهوده خود را در رابطه با تخریب قبور مطهر امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) و امیرالمؤمنین (ع) عملی کنند. خطر گروه تکفیری داعش فقط متوجه عراق نیست، بلکه خطری برای نسل بشریت به‌حساب می‌آید و ما راهی جز مقابله و جنگیدن و ایستادن در مقابل آنان نداریم. همه ما می‌دانیم که امام حسین (ع) فقط برای شیعیان نیست و دلیل واضح بر این گفتار زیارت اربعین است که در همین حرم مطهر از اهل تسنن و همچنین مسیحیان را در کنار شیعیان دیدیم که به زائران خدمت کردند. امام حسین (ع) شعار، الگو و وجود عراق است و دفاع از امام حسین (ع) دفاع از عراق است، و پس‌ازآنکه مرجعیت دینی مردم را به دفاع دعوت کردند بر ما است که از سیدالشهداء (ع) دفاع کنیم.
مختصر فعالیت‌های سیاسی
برخی از فعالیت‌ها و مسئولیت‌های سیاسی ایشان به شرح ذیل است:
- از بنیان‌گذاران جنبش مستضعفین عراق در سال 1399 قمری، اولین هسته مقاومت اسلامی در عراق به‌عنوان شاخه نظامی
- از بنیان‌گذاران حرکت علما و المجاهدین
- عضو مجلس اعلی اسلامی عراق
- عضو مجلس مشاوره آیت‌الله حکیم
- جانشین بیت امام در دفتر امام خمینی (ره) در سوریه
- امام‌جمعه موقت دمشق در سوریه
- امام‌جمعه موقت نجف اشرف
خصوصیات اخلاقی و دینی
آیت‌الله سید یاسین موسوی از روزگار نوجوانی بسیار پرتلاش و با پشتکار تحسین‌برانگیز بود. چه در زمانی که تحصیل می‌کرد و چه روزگار مبارزه با نظام بعث عراق، همواره مصداق کثیر المعونه و خفیف الموونه بود. یک‌تنه به‌اندازه یک موسسه علمی تحقیقاتی به ترجمه، تألیف و تحقیق آثار علمی دست‌زده است. او از کار علمی و تدریس لذت می‌برد و در این مسیر خستگی را نمی‌شناسد. در خدمات عمرانی و اجتماعی نیز پیشگام است. نسبت به مستمندان و محرومان دلسوز و دل‌رحم می‌باشد و با تمام وجود در مسیر ریشه‌کن کردن معضلات اجتماعی همچون فقر، محرومیت و ناهنجاری‌های اجتماعی کوشش می‌کند. دلبستهٔ دنیا نیست و آماده مرگ است. درعین‌حال وظیفهٔ خود می‌داند تا وقتی‌که جان در بدن دارد با نظام کفر و الحاد و انحراف مبارزه کند. قبل از انقلاب نظام بعث در پی دستگیری وی بود و اتفاقاً او را اسیر کرد ولی چون او هویتش را پنهان ساخته و شناسنامه او یاسین شماع خوانده می‌شد، پس از دو هفته زندانی شدن آزاد شد. او در سوریه و عراق چندین بار ترور شده، ولی همواره جان سالم به دربردهاست. [4] منطقه سکونتش را به‌عمد در یکی از مناطق سنی نشین بغداد به نام سیدیه انتخاب کرده تا به داعش بفهماند از آن‌ها نمی‌ترسد. وی شخصی ولایی است و حب ائمه اطهار در دلش موج می‌زند و نسبت به عقاید و معارف الهی مذهب تشیع تعصب مستند و برهانی دارد، درعین‌حال از طرفداران تقریب مذاهب اسلامی و بلکه وحدت ادیان الهی است و معتقد است باید با راهنمایی کردن دیگر فرقه‌ها، حقانیت مذهب شیعه را بدان‌ها معرفی کرد و با انجام حرکت‌های تفرقه‌برانگیز نه‌تنها این کار تحقق نمی‌یابد که خلاف آن نیز رخ می‌دهد. در خطابه قوی و با شور و هیجان بسیار سخن می‌گوید و بیانی نیکو و حماسی دارد و مردم عراق شیفته خطابه‌هایش هستند. در عرصه نگارش نیز هنرمندانه قلم می‌زند و می‌نویسد. هنر نویسندگی و سیر شروع مطلب تا بسط موضوع و نتیجه‌گیری مانند موم در دستش است و درمجموع یک روحانی محقق و مبارز و کوشا به شمار می‌رود. [5]
شیفتگی نسبت به انقلاب اسلامی ایران
یکی از خصوصیات برجستهٔ آیت‌الله موسوی شیفتگی شدید وی نسبت به امام خمینی، مقام معظم رهبری و انقلاب اسلامی ایران است. وی عقیده دارد انقلاب اسلامی ایران به تمهید مقولهٔ ظهور حضرت حجت (عج) بی‌ارتباط نیست و امام خمینی از بسترسازان ظهور است. وی در زمان حیات امام شیفته وی بود و از امام راحل اجازه امور حسبیه دریافت داشته و دسته‌ای از آثار امام خمینی را ترجمه نموده یا شرح کرده است. طرفدار اندیشه ولایت‌فقیه است و در اقدامات نظامی و آثار علمی‌اش جانب این اندیشه را فرونمی‌گذارد و معتقد است در زمان غیبت امام معصوم، اگر فقیه بتواند حکومت تشکیل دهد باید این کار را انجام دهد و انقلاب اسلامی ایران را واقعه‌ای افتخارآمیز در تاریخ فقه شیعه می‌داند که فقیهی مجاهد بر اساس اندیشه‌های دینی با نظام استکبار درافتاده و به تشکیل حکومت دست‌زده است.
احوالات کنونی
آیت‌الله موسوی به‌رغم رفع نفوذ داعش در عراق، هم‌اکنون نیز همواره در خطابه‌ها و تدریس و محافل خصوصی بر لزوم پیگیری مبارزه با فرقه‌های انحرافی تکفیری تأکید دارد. لزوم مبارزه با استکبار جهانی، صهیونیسم بین‌الملل و وهابیت ملعون را ضروری می‌داند. معتقد است کارگزاران حکومت عراق باید سعی کنند ضمن احترام به عقاید افراد غیر هم مذهب و هم دین خود، در مسیر استقلال فرهنگی سیاسی و اقتصادی عراق کوشش کنند و ظلم مستمر تاریخی طولانی‌مدت علیه مردم مظلوم عراق را جبران نمایند. وی ضمن اینکه ساکن بغداد است، ولی به شهرهای دیگر عراق مسافرت نموده و به ایراد وعظ و خطابه و روشنگری مشغول است. ضمن اینکه از کارهای علمی و تحقیقی و حوزوی نیز برکنار نیست.
آثار علمی و تألیفات
آیت‌الله مجاهد سید یاسین موسوی، با این که در عالم سیاست از چهره‌های مشهور عراق به شمار می‌رود و فعالیت‌های علمی‌اش تا حدودی ناشناخته مانده است و مبارزات فرهنگی آن بزرگوار در عرصه علم و فرهنگ، اگر مهم‌تر از مبارزات سیاسی‌اش نباشد، مطمئناً کمتر نبوده است که با نگاهی به فهرست تألیفات، می‌توان به حقیقت پی برد که از اصلی‌ترین عرصه‌های فعالیت ایشان، علم و نگارش است. وی به نقل از تاریخ قزوینی از حدود 12 سالگی تألیف را آغاز کرد و ده‌ها جلد کتاب در موضوعات مختلف فقه، اصول، عرفان، کلام، فلسفه، حدیث، اخلاق، مهدویت، تاریخ و... تألیف یا ترجمه یا تحقیق کرده است. آثار پژوهشی و تحقیقی وی عبارت‌اند از:
الف) آثار چاپ‌شده:
1. الحیرة فی غیبة الکبری
2. الحیرة فی غیبة الصغری
3. قیامة الخراسانی
4. من مفاهیم الجهاد
5. مقتل فاطمة الزهراء
6. ملاحظات علی منهج السیدمحمدحسین فضل الله
7. الولایة الفقیة (حدود حاکم اسلامی)
8. أضواء علی دولة الامام المهدی
9. النجم الثاقب فی أحوال الحجة الغائب 3 جلد (ترجمه، تحقیق، شرح)
10. السیرالی الله لشیخ ملکی تبریزی (ترجمه، تحقیق، شرح)
11. صلاة الجمعة (فقه‌ها، فضائل‌ها، فلسفتها)
12. مختصرکفایة المهتدی فی معرفة المهدی لمیر لوحی (ترجمه، تصحیح)
13. کشف الحق للخاتون ابادی (ترجمة، تحقیق)
14. سلسلة علامات الظهور (5 جلد)
15. هل الدین من صنع البشر (3 جلد)
16. منازل الاخرة (ترجمه، شرح)
17. الهجره من الذات ام الهجره من الوطن
18. منتخب اصول الکافی 2 جلد
19. فضائل زیارت عاشوراء
20. تحفة الملوک فی السیر والسلوک لسید مهدی بحرالعلوم (ترجمه، تحقیق)
21. اجتهاد فقهی بین الحداثة والاصالة
22. سندزیارت عاشوراء
23. سند دعا الندبة
24. الغدیر یتحدی بأسانیده
25. سند زیارة الجامعة الکبیرة
26. حقیقة علامات الظهور 2 جلد
27. حیات علامة بحرالعلوم
28. البنیان الأخلاقی فی رأی الامام الصدر
29. أنوارالالهیة فی حیات الشهید الصدر
30. الوطن والمواطنة فی المفهوم الاسلامی
31. مفهوم فلسفة الاسلامی
ب) آثار چاپ نشده:
1. تبصرة الولی (تحقیق)
2. تعلیقات مراة العقول 30 جلد
3. شرح المکاسب 16 جلد
4. شرح المعة الدمشقیة 10 جلد
5. تقریر حول الاجتهاد والتقلید (فقه استدلالی)
6. کتاب الدیات
7. بحوث فی علم الاصول تقریرات درس آیت‌الله شهید محمدباقر صدر (ره)
8. رساله اتحاد عاقل ومعقول
9. الحجة عمل المستضعفین 10 جلد
10. پرواز در ملکوت (ترجمه کتاب آیت‌الله سید احمد فهری)
11. آداب معنویه لصلاة الامام الخمینی (ترجمه)
12. فیمن رأی الامام علیه‌السلام 4 جلد
13. منازل و مقامات الائمة علیهم السلام
14. اکثیرالعارفین
15. اسرار آل محمد شرح زیارت جامعه کبیره
سیری در برخی از آثار
1. سند الزیارة الجامعة
سند الزیارة الجامعة، کتابی است مختصر در ۶۰ صفحه و به زبان عربی؛ در زمینهٔ بررسی و اثبات صحت سند زیارت شریف جامعه کبیره. زیارات جامعه متعدد هستند، ولی معروف‌ترین آن‌ها زیارت جامهٔ کبیره است که مضامین بلندی را در زمینهٔ اهل بیت (ع) بیان می‌دارد و بر این زیارت شروح فراوانی را متأخرین نگاشته‌اند. اما برخی افراد به علت ضعف معرفت امام شناسی تا توهم اینکه مضامین این زیارت غالیانه است، به‌ویژه به سبب اینکه در کتاب‌های دعایی چون مفاتیح‌الجنان سند مفصل برای آن ذکر نشده است در صحت صدور تمام یا بخشی از آن تشکیک روا می‌دارند. استاد موسوی در این کتاب به‌صورت تحقیقی در پی اثبات صحت سند این زیارت شریف است و با اتکا به مصادر رجال و حدیث شیعه از طرقی چون طریق شیخ صدوقم ۳۸۱ ق یا شیخ طوسیم ۴۶۰ ق سند آن را درست و به‌اصطلاح حسن می‌شمارد. البته به واقعه مرحوم رشتی در مفاتیح‌الجنان و توصیه امام عصر (عج) به خواندن این زیارت در کنار توصیه به خواندن زیارت عاشورا و نوافل پرداخته چنانکه مکاشفهٔ مجلسی اول در این باب را نیز بیان می‌نماید. نهایتاً اینکه وی از جهت دیگری نیز به صحت سند این زیارت عقیده دارد و آن جهات فصاحت و بلاغت زیارت و شهرت آن نزد شیعه و اجماع شیعیان بر صحت زیارت مزبور می‌پردازد.
2. الحیرة فی عصر الغیبة (الصغری و الکبری)
اصلی‌ترین مانع گمراهی و سبب هدایت مردم امام (ع) است. البته غیبت امام به معنای عدم وجود وی نیست، ولی سلب حضور امام و رخ دادن غیبت موجب جولان بیش از پیش سران جبهه باطل‌شده و امکان ضلالت یا دست کم حیرت بیشتر می‌شود. حیرت هم در زمان غیبت صغری و هم در عصر غیبت کبری روی داده است و نظر به اهمیت تعریف دقیق و چیستی حیرت، عوامل ایجاد آن، پیشینه و لزوم عبرت از متحیرین، راه‌های جلوگیری از گرفتاری در حیرت و طرق نجات از آن، عتبه مقدسه حسینیه در کربلا از آیت‌الله موسوی خواهان نگارش کتابی در زمینه حیرت است و ایشان در دو جلد که هر کدام مختص یکی از دو دورهٔ معروف غیبت صغری و کبراست، کتابی را تدوین می‌کند که به چاپ هم رسیده است. [6] چه وقتی حیرت روی می‌دهد، چرایی حیرت، وجود امام به‌رغم حیرت، بررسی دایره حیرت، مقدمه سازی ائمه متأخر از امام جواد (ع) تا امام حسن عسکری (ع) برای روی دادن غیبت، مباحثی پیرامون تولد امام زمان و عصر غیبت صغری و نواب اربعه و بحث رهبری جامعه شیعه در عصر غیبت از مباحث مطرح‌شده در جلد اول این کتاب است. حیرت در روایات اهل بیت (ع)، حیرت مذموم و حیرت ممدوح، امتحانات عصر غیبت، فایده امتحان، فتنه‌های آخرالزمان، راه حل‌های خلاص از فتنه، بدعت و طرق آن، ادعیه حیرت، بحثی در اسناد ادعیه غیبت و متن دعاها بخش‌های جلد دوم این کتاب مفید را تشکیل می‌دهند.
3. مقتل فاطمه الزهراء (س)
نویسنده که از شیفتگان مقام قدس حضرای زهرای اطهار صلوات الله علیها می‌باشد، کتاب را با مقدمه‌ای آغاز کرده و سپس در مدخل‌هایی چون فاطمه زهرا کیست؟، نور فاطمه، فاطمه بضعه النبی، غضب و رضایت خدا در غضب و رضایت فاطمه، هدیه پیامبر به فاطمه، جنگ و صلح با فاطمه جنگ و صلح با پیغمبر اکرم است، فرشتگان با فاطمه سخن می‌گویند و... کتاب را تدوین نموده اما بخش اصلی و نیمهٔ دوم کتاب در دو بخش با عنوان مقتل فاطمه و مراثی فاطمه آمده و مؤلف مفصلاً در این باب سخن گفته و با استفاده از منابع متعدد در باب شهادت حضرت زهرا (س) مباحثی را بیان داشته و به رد شبهات مطرح‌شده در طول تاریخ پیرامون شهادت حضرت زهرا (س) می‌پردازد. در بخش مراثی هم اشعاری به زبان عربی از بزرگانی چون سید حمیری، شیخ کاظم ازری، سید باقر هندی، سید صالح حلی، شیخ عبدالحسین آل صادق، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، شیخ علی جشی، شیخ صالح کواز، سید صدرالدین صدر، سید رضا هندی و... را از منابع فارسی و عربی می‌آورد. [7]
اهتمام به مقولهٔ مهدویت
پس از توحید هیچ مبحث و موضوعی ارزنده‌تر از شناخت خلیفه و جانشین خدا و کسب معرفت نسبت به وی وجود ندارد، بلکه درک دقیق و صحیح مقولهٔ توحید وابسته به اعتقاد به مقولهٔ ولایت و امامت است. متاسفانه در حادثه‌ای مصیبت‌بار و غمناک بیش از هزار سال است جانشین و خلیفه خدا در پس پرده غیبت نهان است و بشریت از بخشی از فیوضات امام معصوم (ع) محروم است. طلاب علوم دینی و روحانیت شیعه بیش از هر صنف و گروه دیگری بسته به امام معصوم و ولی غایب خدا هستند و اگر مقولهٔ غیبت حضرت بقیه الله همواره مد نظر طلاب و روحانیت و علمای شیعه باشد، خواه‌ناخواه علاوه بر تذکرات علمی و عملی رایجی که در منبرهای خود یا در زیارت‌ها و دعاها نسبت به امام عصر دارند، توجه بیشتری به ولی غایب خدا خواهند داشت و طبیعتاً رنگ و بوی اقدامات و فعالیت‌ها و اصل زیست آن‌ها متفاوت خواهد بود. سید یاسین موسوی از روحانیونی است که همواره بخشی از فعالیت علمی و عملی خود را به مقولهٔ مهدویت گره‌زده و در این زمینه خدمات قابل توجهی را سامان داده است. او معتقد است که باید به مبحث مهدویت چه در عصر غیبت و چه اوضاع پس از ظهور با دیدی دقیق نگریست. از نگاه وی تمدن واقعی نظام بشری پس از ظهور محقق خواهد گشت و شناخت دقیق امام در التفات به اهمیت این مهم، مؤثر است. و می‌نویسد: «الإمام لیس عالماً بقوانین الشریعة فقط أو قوانین اللّغة أو العلوم الإنسانیة بشتّی أنواعها وأصنافها، وإنّما الإمام المعصوم عجل الله فرجه عالم بکل قوانین الحیاة، سواء کانت علی مستوی فیزیائی أو کیمیائی أو أی نوع من أنواع تلک القوانین آلتی تحکم حیات الإنسان والتطوّر الإنسانی... عندما یظهر ویخرج کنوز الأرض، أحد التفاسیر لکنوز الأرض أنه لیس المقصود من هذا الکنز هو الکنز من الذهب والفضّة المادّی فحسب، وإنّما قد یکون ـ والله العالم ـ کما تشیر إلیه الروایات الکثیرة إلی هذا المعنی، وهو أنّ الإمام یظهر مبادئ القوّة وقوانین القوّة وقوانین القدرة یظهرها للإنسان، أی یعطیه تلک القوانین آلتی یستطیع بها الإنسان أن یوفّر لحیاته أفضل العیش وأهنأ العیش وأحسن العیش، أی أنّ الإمام من جملة الأشیاء آلتی یوفّرها هی تلک القوانین.» و می‌گوید ما اگر نوشته‌های پیرامون امام را در نوشته‌های شیعی یا سنی یا حتی غیر اسلامی بخوانیم مشاهده می‌کنیم همه معتقد به انجام یک تغییر جهانی هستند. تغییری که آخرین تغییر متکامل بشری در جوامع و امم است و این باعث می‌شود بگوییم حرکت جهانی حضرت مهدی از حیث کم و کیف با تمام وقایع هزاره‌های سابق متفاوت است. وی می‌گوید ما اکنون مبهوت تکنولوژی عجیب و غرب قرن ۲۱ هستیم ولی باید بدانیم پس از عصر ظهور نه‌تنها همین تکنولوژی و فراتر از آن جهش و ترقی بسیار بیشتری خواهد داشت، که عقل انسان اعم از عقل نظری و عقل عملی و بلکه نحوه و کیفیت ادراک و نتیجتاً سبک زندگی بشریت تغییر خواهد کرد و تکامل خواهد یافت و در حقیقت غربی‌ها که گاه بیش از ما به گزارش‌های مکتوب از وضع روزگار ظهور امام زمان توجه دارند، از همین تطور و تغییر شگفت‌انگیز هراس دارند و وظیفه ما روحانیت شیعه است که ضمت تشریح دقیق مقولات مرتبط با مبحث مهدویت، گنج‌های نهفته در احادیث را در این زمینه استخراج کرده و به مردم جهان بیاموزیم. آیت‌الله موسوی علاوه بر کتب فارسی یی که در مورد مهدویت به عربی ترجمه کرده، مانند نجم الثاقب محدث نوری، خود نیز سخنرانی‌های متعدد و مقالات فراوان و نیز کتبی چون الحیره در عصر غیبت صغری و کبری داشته و اندیشه‌های ناب مهدوی خویش را تبیین نموده است.
فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی
سید مجاهد در عرصه اجتماع و فرهنگ نیز نقش گسترده‌ای را ایفا نمود. برخی اقدامات وی در این زمینه عبارت‌اند از:
1- تأسیس موسسه به نام «موسسة الحدیث الشریف» در نجف، برای تربیت طلاب جوان و طرح اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه و آله) از طریق احادیث معصومین علیهم السلام.
2- تأسیس «حوزه امیرالمؤمنین علیه‌السلام» در بغداد برای ترویج تشیع و مقابله با وهابیت در مناطق مختلف بغداد.
3- تلاش برای نشر افکار اسلامی از طریق چاپ و ترجمه کتاب‌های مفید بزرگان دین؛ به‌عنوان نمونه، او کتاب نجم الثاقب را ترجمه و چاپ کرد.
4- برگزاری گسترده همایش‌ها و جشن‌های ائمه (علیهم السلام) با رویکرد ملّی، سیاسی و اعتقادی، در عراق.
5- عضو ساماندهی به مدرسه امام هادی علیه‌السلام در قم مقدسه
6- مدیر مدرسه صدر (ره) در تهران از طرف شهید محراب آیت‌الله حکیم (ره)
7- مدیریت مدرسه امام خمینی (ره) در سوریه، شامل بزرگداشت عالمان و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام، رسیدگی به وضع طلاب، سفرهای پر بار به کشورهای حاشیه خلیج فارس، سوریه، انگلستان و لبنان و حمایت از شیعیان لبنان و مردم مسلمان فلسطین.
***********************************************************************************
[1]. تاریخ القزوینی، ج ۳۰، ص ۳۳۰.
[2]. تاریخ القزوینی، ج ۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۵ و ۳۳۶.
[3]. صحیفه امام، جلد 21، صفحه 24۴.
[4]. تاریخ القزوینی، ج ۳۰، ص ۳۳۰ و ۳۳۷ و خبرگزاری براثا، تاریخ ۳۰/۱۰/۲۰۱۱ م. خبر: نجاة سماحة السید یاسین الموسوی من محاولة اغتیال فی منطقة السیدیة ببغداد.
[5]. این بخش بر اساس کتاب‌های تدوینی و ترجمه‌ای وی، اخبار خبرگزاری‌ها و مصاحبه با برخی شاگردانش تهیه شده است.
[6]. البته وی تدوین نهایی این اثر را در ماه رمضان ۱۴۲۸ ق به پایان برده و می‌گوید من این بحث را در سوریه در سال ۱۴۱۹ ق نوشته بودم و در سال ۱۴۲۴ ق چاپ شد. ولی بخش دیگری که اکنون بدان افزوده‌ام آن را به وضع فعلی درمی‌آورد.
[7]. مقتل فاطمه الزهراء (س)، ۱۱۴ تا ۱۴۴.
انتهای پیام/4106/
انتهای پیام/
