کرونا و تغییر شیوه حاکمیت‌ها–5/ استاد روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان:
کرونا افول غرب و آموزه‌های نئولیبرالیستی را نشان داد/ تسریع در روند واگرایی سیاسی در اروپا
یک استاد روابط بین‌الملل معتقد است بحران کرونا افول محسوس حکومت‌های غربی مجری آموزه‌های نئولیبرالیستی را نشان داد، اما نباید در آینده نزدیک تحول اساسی در فضای بین‌المللی را انتظار داشته باشیم.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، دکتر رضا سیمبر در گفتگو با آنا گفت بحران کرونا شکست اندیشه نئولیبرالیستی را عیان کرد؛ اما حکومت‌های شرقی با مشکلات بسیاری در حوزه حکمرانی روبه‌رو هستند و بروز تغییرات اساسی در فضای بین‌المللی در آینده نزدیک دور از انتظار است.
این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان همچنین گفت که بحران کرونا به روند همگرایی سیاسی در اتحادیه اروپا آسیب جدی زده و اینکه مقامات قاره سبز، دوباره بحث قانون اساسی مشترک یا سیستم امنیتی-سیاسی مشترک را به رأی می‌گذارند، نشان‌دهنده تزلزل تصمیم‌گیران است. مشروح این گفتگو در ادامه آمده است:
آنا: فکر می‌کنید بحران کرونا چه تأثیراتی بر حکمرانی در سطح ملی خواهد گذاشت؟
سیمبر: در عرصه ملی باوجوداینکه پدیده جهانی‌شدن امروز گسترش زیادی داشته ولی کرونا بار دیگر اهمیت ملت-کشورها را که از عصر پیمان وستفالی تشکیل شدن، نشان داد. کرونا بار دیگر نشان داد دولت‌ها بالاترین مسئولیت را در زمینه حفظ زندگی، امنیت و حقوق شهروندان خود دارا هستند و هیچ سازمان و نهاد بین‌المللی دیگر در حال حاضر نمی‌تواند رقیب دولت باشد.
بیشتر بخوانید:
بحران کرونا همچنین نشان داد آموزه‌های نئولیبرالیستی که از دهه 1980 و 1990 در جهان ترویج شدند نواقص زیادی دارند. نئولیبرالیسم می‌گوید دولت باید مسئولیت‌های خود را به بخش خصوصی تفویض کند. اما بحران کرونا نشان داد دولت به‌ویژه در زمینه حفظ سلامت مردم و ارائه خدمات درمانی مسئولیت اصلی را به عهده دارد. در کشور خودمان شاهد هستیم که متأسفانه ظرف دو سه دهه گذشته ترویج خصوصی‌سازی باعث شد یک نظام دیکتاتوری پزشکی در کشور به وجود بیاید. بیمارستان‌های هتل‌مانندی داریم که افراد متمکن و پولدار می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند ولی اکثریت مردم در بیمارستان‌های عمومی که امکانات کم و کادر محدودی دارند، باید درمان شوند.
در دو سه دهه گذشته هرچه جلوتر آمدیم تفکرات نئولیبرالیستی در کشور ما رواج بیشتری یافت، اما کرونا به ما آموخت که این فرآیند غلط بوده است.
دولت‌ها باید در زمینه سلامت مردم نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشند و در واسپاری خدمات به بخش خصوصی دقت کنند. بخش خصوصی خیلی جاها پاسخگو نیست ولی دولت باید پاسخگو باشد.
مشابه این وضعیت در کشورهای سرمایه‌داری از جمله آمریکا هم وجود دارد اما با ابعاد گسترده‌تر. شاهد هستیم که در آمریکا میزان تلفات چقدر بالاست و دولت خودش را کنار می‌کشد، درحالی‌که در چنین بحران‌هایی مردم ضعیف و مستمند به حمایت‌های دولت بیشتر نیاز دارند.
کرونا در زمینه محیط‌زیست هم به ما نشان داد که حکمرانی دولت در زمینه محیط‌زیست بسیار حائز اهمیت است و دولت‌ها اولین عامل تخطی از حقوق محیط‌زیستی هستند. اولین نهادی که باید پاسخگوی مشکلات محیط‌زیستی باشد دولت‌ها هستند که با عدم اختصاص بودجه مناسب و مدیریت ناکارآمد می‌توانند فجایع مختلفی را بیافرینند. نکته جالب اینکه همان‌طور که مستحضر هستید خیلی‌ها کرونا را ناشی از دست‌کاری انسان در محیط‌زیست می‌دانند.
کرونا به ما آموخت که عملکرد نظام تصمیم‌گیری کلان کشوری در مورد حقوق مردم بسیار اهمیت دارد. دولت‌ها مسئولیت بالایی در قبال حقوق مردم دارند و نباید این مسئولیت را به‌طور افسارگسیخته به بخش خصوصی واگذار کنند.
آنا: در سطح بین‌المللی چطور؟
سیمبر: به‌طورکلی می‌توان این گزاره را تأیید کرد که دنیای شرق در حال رشد است و دنیای غرب در حال افول. شیوع کرونا در آمریکا و انگلستان نشان داد اندیشه‌های نئولیبرالیستی در عمل نتوانسته‌اند آن‌طور که تبلیغ می‌شد رفاه ملت‌ها را فراهم کنند.
اما باید در نظر داشت که افول غرب به معنی فروپاشی قریب‌الوقوع حکومت‌ها نیست. باید در نظر داشته باشیم در کشوری مثل آمریکا قدرت فقط محدود به دولت نیست. جامعه مدنی و صنایع نوین یکی از منابع مهم قدرت آمریکا هستند.
بحران کرونا شکست اندیشه سرمایه‌داری آمریکا را برجسته و فشل بودن دولت آمریکا در زمینه حمایت از حقوق و بهداشت مردم خودش را عیان کرد.
با این وجود نمی‌توان به‌راحتی قضاوت کرد که تحولات دگرگون ساز در آینده نزدیک اتفاق خواهند افتاد.
از سوی دیگر، چینی‌ها در زمینه تجارت، صنعت و فناوری با توجه به حجم زیاد نیروی انسانی که دارند از آمریکا پیشی گرفته‌اند. در زمینه کرونا هم با توجه به قرائنی که هست مدیریت بهتری داشته‌اند. البته ممکن است خیلی از اطلاعات مربوط به این حوزه‌ها توسط کشورهای شرقی پنهان نگه‌داشته شود.
درمجموع، حوزه اقتصاد شرق در حال صعود است، اما در حوزه سیاست اوضاع متفاوت است. چینی‌ها تا الان تمایل زیادی برای اینکه خودشان را به‌عنوان یک قدرت جهانی نشان بدهند، بروز نداده‌اند. شاید آن‌ها اکنون به خاطر فشار آمریکا موضع تهاجمی گرفته باشند؛ اما اصولاً علاقه‌ای به درگیر شدن در مسائل بین‌المللی ندارند.
این را هم باید در نظر گرفت که رژیم سیاسی چین پذیرش بالایی در سطح بین‌المللی ندارد که بتواند به‌عنوان یک ابرقدرت سیاسی در نظام بین‌الملل قد عَلم کند.
آنا: آیا بحران کرونا می‌تواند به روند همگرایی در اتحادیه اروپا آسیب بزند؟
سیمبر: روند همگرایی در اروپا دوشاخه دارد، یک شاخه سیاسی و یک شاخه اقتصادی. در شاخه اقتصادی کرونا نشان داد دولت‌ها بیشترین مسئولیت را در حفظ سلامت مردم خود ایفا می‌کنند، اما تشکیل اتحادیه اروپایی دستاوردهایی چون وحدت پولی و استانداردسازی معیارهای صنعتی و تجاری داشته که مزایای متعددی برای کشورهای عضو به ارمغان آورده‌اند.
اما روند همگرایی سیاسی در اروپا به‌مراتب از آنچه تصور می‌شد سخت‌تر است. اینکه الان دوباره بحث قانون اساسی مشترک یا سیستم امنیتی-سیاسی مشترک را به رأی می‌گذارند، نشان‌دهنده تزلزل تصمیم‌گیران است. کرونا این مشکلات را تشدید کرد و نشان داد که ایجاد همگرایی سیاسی در این قاره دشوار است. اما روند همگرایی تجاری، صنعتی و اقتصادی آن‌قدر قوی جلو رفته که حداقل در آینده نزدیک نمی‌توان انتظار بروز تغییرات جدی در اروپا را داشت.
انتهای پیام/4106/پ
انتهای پیام/
