دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۰۶؛
آنا گزارش می‌دهد؛
بخار بنزین چه خطراتی برای سلامت جامعه دارد؟/ جلوگیری از آسیب‌های بنزینی با طرح "کهاب"
بخار بنزین که تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله گرمای هوا ایجاد می‌شود آسیب‌های فیزیولوژیکی، زیست‌محیطی و اقتصادی زیادی به‌دنبال دارد که طرح‌هایی برای مقابله با آن در دست اقدام است.
به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، با گسترش شهرنشینی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که مدیریت شهری را با چالش مواجه کرده تردد روزمره افراد است.
بعضاً در کلانشهرها، مدیریت شهری با اتخاذ تدابیری سعی بر کنترل رفت و آمدها دارد تا بتواند از ترافیک و ازدحام در محدوده‌های اداری، تجاری و تفریحی شهر جلوگیری کند. اجرای طرح‌های ترافیکی و تقویت سیستم حمل و نقل عمومی از مهم‌ترین این سازوکارها است.
با وجود تأمین خدمات حمل و نقل عمومی تردد خودروهای شخصی در ساعات مختلف شبانه‌روز در محدوده‌های مختلف امری اجتناب‌ناپذیر است که در این میان بروز آلودگی ناشی از تردد این خودروها و همچنین سوختگیری آنها منجر به بروز آلودگی‌های زیست‌محیطی خواهد شد.
بنزین به‌عنوان سوخت اصلی خودرو دارای آلایندگی‌های گوناگونی است. این سوخت فسیلی تركيبی از هيدروكربن‌های نفتی با نقاط جوش متفاوت است که برخی از آنها در شرایط محیطی مختلف از جمله گرمای هوا تبدیل به گاز شده و آسیب‌های گوناگونی را سبب می‌شود.
آسیب‌هایی همچون توليد ذرات ريز دوده، ایجاد باران‌های اسیدی، تخریب زیست‌بوم آبی و جنگلی، گرمایش زمین، اثرات مخرب بر سلول‌های گیاهی و جانوری تنها بخشی از اثرات زیست محیطی حاصل از تولید و مصرف بنزین است.
بروز سرطان‌های پوستی، ریوی، جهش ژنتيكی، تولد نوزادان ناقص الخلقه، از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت و ... نیز از جمله اثرات فیزیولوژیکی حاصل از بخار بنزین است.
علاوه بر این موارد بخار بنزین خود ضررهای اقتصادی را نیز متوجه جامعه می‌کند به‌‌طوری‌که اگر ميانگين مصرف روزانه بنزين كشور 80 ميليون ليتر در نظر گرفته شود با توجه به سه بار توليد بخار در طی مراحل بارگيری، دريافت و توزيع، حدود 240 هزارمترمكعب بخار بنزين در يک روز به هوا می‌رود.
رامین عزتی عضو هیئت علمی دانشکده علوم زیستی دانشگاه خوارزمی در ارتباط با آسیب‌های زیست محیطی حاصل از بخار بنزین به خبرنگار آنا گفت: بخار حاصل از بنزین که تحت تأثیر گرما و یا سوختن آن ایجاد می‌شود وارد اتمسفر شده و با بخارهای دیگر همچون بخار گازوئیل، نفت، مواد شیمیایی، کودهای صنعتی و ... مخلوط شده و ترکیب خطرناک‌تری را ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: آلودگی ناشی از بخار بنزین علاوه بر این‌که از طریق پوست جذب می‌شود قابل استنشاق نیز بوده و به‌دلیل ریز بودن ذرات آن به‌راحتی در کیسه‌های هوا نفوذ می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم زیستی دانشگاه خوارزمی با اشاره به این مطلب که این ذرات برای گیاهان، حیوانات و انسان‌ها خطرناک است و احتمال بروز سرطان‌های مختلف را در انسان افزایش می‌دهد، گفت: مخاط و موهای بینی ذرات بیش از 5 میکرون را جذب و دفع کرده و اجازه ورود آن به دستگاه تنفسی را نمی‌دهد ولی ذرات حاصل از بخار بنزین بسیار ریز بوده و از مجاری بینی عبور می‌کند.
عزتی تصریح کرد: در صورتی‌که سیستم پالایش ما قوی باشد و این امکان نیز فراهم باشد تا بخار حاصل از انتشار بخار بنزین بازیافت شود تا حد زیادی از آلایندگی آن کاسته خواهد شد.
با توجه به آسیب‌های چند بعدی حاصل از فرآیند انتقال بنزین از مبدأ تا رسیدن به دست مصرف‌کننده طرحی با عنوان کهاب: برگرفته از ابتدای کلمات كاهش، هدايت، انتقال و بازيافت بخار بنزين در سال 1387 مصوبه هیئت دولت را دریافت کرده تا بتواند با اجرای آن از تبعات حاصل از بخار بنزین بکاهد.
داریوش گل‌علیزاده معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در ارتباط با طرح کهاب به خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا گفت: این طرح براساس دستورالعمل ماده 2 قانون هوای پاک بوده و از سال 86 آغاز شده است و همچنین توانسته مصوبه هیئت وزیران را نیز دریافت کند. این طرح به‌دنبال آن است تا در سه مرحله از بارگیری سوخت تا ارائه آن به مشتریان بتواند بخارهای بنزین را که بیشتر تحت تأثیر گرما ایجاد می‌شود مجدد به بنزین تبدیل کرده و مورد استفاده قرار دهد.
وی در ارتباط با پیاده‌سازی این طرح نیز عنوان کرد: متأسفانه بنا به دلایلی این طرح پیشرفت خوبی نداشته است. حدود 97 درصد از انبارهای توزیع مجهز به تجهیزات طرح کهاب هستند اما تانکرهای انتقال به‌دلیل این‌که احتمال آن وجود دارد که بعدها تغییر کاربری دهند در پیاده‌سازی این طرح موفق نبودند.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در ارتباط با تجهیز شدن جایگاه‌های عرضه سوخت به امکانات طرح کهاب نیز اظهار کرد: تجهیز جایگاه‌ها نیز چندان با موفقیت همراه نبوده است زیرا جایگاه‌های فعال برای مجهز شدن به این امکانات باید با انجام فعالیت‌های عمرانی، حدود یک‌سال فعالیت‌های خود را تعطیل شوند اما با برنامه‌ریزی‌های انجام شده مقرر شده تا سال 1401 کلیه جایگاه‌ها نسبت به مجهز شدن این امکانات اقدام کنند.
گل‌علیزاده ادامه داد: این طرح دارای صرفه اقتصادی است و با توجه به اعلام آمادگی جایگاه‌داران برای اجرای آن به‌دنبال آن هستیم تا موانع اجرای آن را رفع کنیم.
وی تصریح کرد: در حال حاضر جایگاه‌داران بابت تبخیر بنزین، حق تبخیر دریافت می‌کنند و با اجرای طرح کهاب از این پس این هزینه به جایگاه‌دارانی ارائه می‌شود که طرح را در جایگاه‌هایشان به اجرا برسانند.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست با اشاره به این مطلب که تکنولوژی این طرح در کشور وجود دارد، گفت: مشکلی از لحاظ اجرای آن در شرایط تحریمی وجود ندارد. مجوزهای جدید بهره‌برداری از جایگاه‌های عرضه بنزین نیز در حال حاضر منوط به اجرای طرح کهاب خواهد بود.
به‌نظر می‌رسد با وجودی‌که نیاز اساسی برای پیشگیری از ایجاد آلودگی ثانویه ناشی از بخار بنزین در کشور احساس می‌شود و این موضوع به‌دلیل اهمیت، مصوبه‌اش را نیز از سال 87 دریافت کرده شایسته است تا برای اجرای و رفع موانع آن اقدامات فرابخشی و عاجل صورت پذیرد زیرا اجرای چنین طرحی هر چه بیشتر به طول بینجامد کشور را از لحاظ هزینه‌ها و آسیب‌های بیشتر زیست‌محیطی، درمانی و اقتصادی متحمل خسارت خواهد کرد.
انتهای پیام/4105
انتهای پیام/
