استفاده از MRI به کمک نانوذرات با هدف بهبود کیفیت ایمنی درمانی

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، سلول درمانی یکی‌ از مباحث مورد توجه پژوهشگران در پزشکی‌ است. از این میان، سلول‌های ایمنی قابلیت‌های بسیار امیدوار کننده‌ای را برای درمان سرطان از خود نشان داده‌اند که به این روش ایمنی درمانی گفته می‌شود. ردیابی سلول‌ها در بدن، با روش‌های غیر تهاجمی، جهت آگاهی از میزان پاسخ به درمان و برنامه‌ریزی درمان بهینه بسیار حائز اهمیت است. یکی‌ از کاربردهای نوین MRI نیز‌ ردیابی سلول‌ها در بدن است.

دکتر هوشنگ امیری در خصوص هدف دنبال شده در این پژوهش عنوان کرد: «اگرچه ایمنی درمانی با هزینه‌های بسیار بالایی انجام می‌شود اما درصد موفقیت این شیوه درمان بسیار پایین است. لذا استفاده از روش‌های غیر تهاجمی برای آگاهی‌ از سرنوشت سلول‌ها در بدن و همچنین بهینه کردن روش آماده‌سازی و تزریق سلول‌ها، از نیاز‌های ضروری در این روش است. در این پژوهش هدف ما نشاندار کردن سلول‌ها با مواد نانو مغناطیسی قابل ردیابی در تصویربرداری MRI‌ بوده است».

برای این منظور دو گونه از سلول‌های ایمنی با دو نوع متفاوت از نانو مواد مغناطیسی‌ نشاندار شده و با استفاده از شیوه MRI F19‌ تصویربرداری شدند. MRI F19 نسبت به روش‌های مرسوم MRI مزیت‌های متعددی از جمله فقدان سیگنال پس‌زمینه در بدن و امکان اندازه‌گیری کمی‌ سلول‌های منتقل شده به بافت مورد نظر را دارد. از نکات شاخص این تحقیق می‌توان به مدت زمان کوتاه تصویربرداری (کمتر از ۱۰ دقیقه) و ردیابی همزمان هر دو گروه سلول‌ها اشاره کرد.‌

به گفته امیری، نتایج این پژوهش نشان داده است که ارزیابی سلول درمانی با ردیابی سلول‌ها در بدن امکان‌پذیر است. لذا می‌توان به کمک آن در راستای درمان بهینه گام برداشت و از این طریق باعث کاهش هزینه‌های بسیار زیاد ایمنی درمانی در بیماری سرطان شد.

وی در ادامه در توضیح دقیق‌تر نحوه بررسی‌ها افزود: «در این تحقیق ابتدا سلول‌های دندریتیک از خون استخراج شد. همچنین دو گروه از نانو ذرات PLGA با استفاده از دو گونه پرفلورکربن PFCE و PFO با قطر کمتر از ۲۰۰ نانومتر سنتز شدند. سپس سلول‌های دندریتیک با استفاده از نانوذرات مغناطیسی‌ نشاندار شدند. خواص سلول‌ها و نانوذرات با استفاده از روش‌های مرسوم از جمله فلوسیتومتری و DLS مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان این سلول‌های نشاندار شده با استفاده از روش MRI F19‌ تصویربرداری شدند. همچنین نانوذرات پس از تزریق به موش آزمایشگاهی در MRI قابل مشاهده بودند».

لازم به ذکر است که افزون بر توانایی مشاهده سلول‌های مورد نظر، دو نوع نانومواد مغناطیسی‌ بطور همزمان قابل ردیابی هستند. از طرفی نشاندار کردن سلول‌های دندریتیک با استفاده از این نانومواد هیچ گونه تأثیر منفی‌ قابل ملاحظه‌ای بر عملکرد سلول‌ها نداشته است. همچنین نانوذرات سنتز شده قابلیت اتصال به مواد دیگر از جمله فلورسنت‌ها را نیز دارا هستند.

دکتر هوشنگ امیری عضو هیئت علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی‌ کرمان با همکاری پژوهشگران هلندی این پژوهش را به انجام رسانده‌اند.