خروجی درخور و نقش آفرینی مثبتی از شورای عالی انقلاب فرهنگی دیده نمی‌شود/ کمیسیون دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی تعطیل است!

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، همواره عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان یک نهاد بالادستی در بخش‌های مختلف مورد سوال جامعه نخبگانی کشور واقع شده است. 

اگرچه در این سال‌ها اقدامات درخوری در این نهاد پایه‌گذاری شده است، اما مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره از پاسخگویی نسبت به اقدامات انجام شده و برنامه‌های پیش‌رو طفره رفته‌اند. 

نقشه جامع علمی کشور، کمیسیون دانشجویی و ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی تنها بخش‌هایی از این شوراست که در سلسله مطالبی در خبرگزاری آنا به آنها پرداخته خواهد شد. 

در اولین نشست پای صحبت‌های کمیل یزدانی عضو بنیاد ملی نخبگان نشستیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید. 

آنا: عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

یزدانی: در رابطه با شورای عالی انقلاب فرهنگی، در واقع یک برداشت درستی که نسبت به شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد، این است که علی‌رغم تلاش‌های مختلفی که از طرف جناح‌های متفاوت از تشکل‌های دانشجویی و نهادهای دولتی گرفته تا فعالان حوزه سیاسی و سیاستمداران و افراد دغدغه‌مند مسائل فرهنگی و آموزشی و دانشگاهی، متأسفانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نتوانسته به آن صورت نقش‌آفرینی مثبتی در حوزه دانشجویی و دانشگاهی داشته باشد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی هیچ خروجی ندارد

علی‌رغم اینکه در ضوابط روی کاغذ به عنوان عالی‌ترین نهاد حوزه فرهنگ و دانشگاه در کشور است، (البته این قضیه فقط مختص به شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست، شورای عالی فضای مجازی هم همین حالت را دارد کما اینکه اوضاعش به شدت وخیم‌تر و بدتر است) تبدیل شده به یک نهاد وابسته‌ای که به صورت روتین یک‌سری جلساتی را برگزار می‌کند و هیچ خروجی ندارد. 

تا قبل از حضور دبیر فعلی شورای عالی انقلاب فرهنگی که دبیر قبلی آقای مخبر دزفولی بودند، فعالیت‌هایی داشت انجام می‌شد ولی زمانی که یک‌سری بحث‌ها و جدل‌هایی داخل شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد، من باب یک‌سری درگیری‌های شخصی که افراد با هم داشتند و از طرفی درگیری خود شخص آقای رئیس جمهور با دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی و مشکل شخصی که ایشان با یک‌سری دیگر از اعضای شورا داشتند، شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاً برای برگزاری جلسات به رسمیت نمی‌رسید.

یعنی حداقل نفراتی که باید برای رسمی شدن جلسه حضور پیدا می‌کردند، این اتفاق نمی‌افتاد و تقریباً می‌توانم بگویم حدود شش ماه از سال یا کمی بیشتر از آن شرایط به این شکل بود و حتی در حد همان جلسات روتین هم برگزار نمی‌شد که بخواهد کارش را پیش ببرد.

بعد از مخبر دزفولی، سعیدرضا عاملی هم که آمدند، او شخصی بود که از طرف خود آقای رئیس جمهور مطرح شد و بعد از بحث‌ها و جدل‌های متفاوتی که با دبیر قبلی وجود داشت، آقای رئیس جمهور ایشان را معرفی کردند و انتظار می‌رفت یک‌سری اتفاقات خیلی مثبتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی بیفتد و یک تغییر رویه‌های اساسی به وجود بیاید.

کما اینکه زمانی هم که عاملی آمدند یک‌سری حرکات مثبتی انجام شد اما باز هم خروجی درخور و نقش آفرینی مثبتی از شورای عالی انقلاب فرهنگی دیده نمی‌شود. گرچه هم مخبر دزفولی و هم  عاملی واقعاً افرادی هستند که در حوزه و زمینه کاری خودشان افراد متخصصی هستند. 

این موضوع و ناکارآمدی ممکن است به ساختار غلط شورای عالی انقلاب فرهنگی برگردد یا اینکه شورا به واسطه یک مدتی که جلساتش تشکیل نشده و تصمیماتی گرفته نمی‌شده از آن ارج و قربی که برای نهادهای علمی کشور داشته افتاده است یا اینکه از آن اهدافی که شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته دور شده است. 

به هر حال شورای عالی انقلاب فرهنگی الان دچار مشکل است و طرز فکری که به صورت مشترک بین تشکل‌های دانشجویی، چپ یا راست هیچ فرقی نمی‌کند، نسبت به شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد این است که این شورا یک نهاد سفت و سختی است که نه کاری می‌کند، نه تلاشی می‌کند که کاری کند.

این قضیه هم یک زمانی واقعاً برایش تلاش می‌شد، حالا در خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مختلف، متن‌ها و تحلیل‌های متفاوت و نامه‌های مختلفی نوشته می‌شد، بیانیه‌های مختلفی داده می‌شد برای تشکیل نشدن جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی، برای خروجی نداشتن این شورا، عدم فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، عدم نقش‌آفرینی درست این شورا در حدود همان رسالت‌هایی که در حوزه آموزش و پژوهش کشور دارد؛ ولی الان دیگر تبدیل به یک باور شده است که واقعاً انتظار آنچنانی نمی‌توان از شورای عالی انقلاب فرهنگی داشت. این واقعیت ماجرا در رابطه با شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

حضور افراد غیرمتخصص در شورای عالی فضای مجازی! 

البته همانطور که گفتم این موضوع به صورت مشترک برای شورای عالی فضای مجازی هم وجود دارد.

بنده با شوراهای دیگر کاری ندارم اما در رابطه با شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی کاملاً این قضیه وجود دارد و به مراتب برای فضای عالی فضای مجازی اوضاع بدتر است و تا حدود زیادی هم این قضیه در شورای عالی فضای مجازی متأثر می‌شود از حضور داشتن افرادی که اصلاً هیچ خط و ربطی با حوزه فضای مجازی کشور ندارند و تصمیمات و صحبت‌ها و حرف‌هایی که زده می‌شود اصلاً متناسب با نیازهای روز ما در حوزه فضای مجازی و رسانه نیست.

این در حالی است که ما از آن سمت صحبت‌های رهبرانقلاب را در رابطه با این قضیه داریم که ایشان گفتند اگر من قرار نبود مسئولیت رهبری را در کشور بپذیریم، مسئولیتی که قبول می‌کردم در حوزه فضای مجازی و مرتبط با این جریان بود و این نشان می‌دهد که جایگاه شورای عالی فضای مجازی تا چه حد و تا چه میزان در نظام اداری و نظام مدیریتی و نظام تصمیم‌گیری کشور مهم و پر اهمیت است. 

آنا: کمیسیون دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی با چه رویکردی تاسیس شد و چقدر از ظرفیت دانشجویان استفاده کرده است؟ 

یزدانی: در رابطه با کمیسیون دانشجویی اطلاعات آنچنانی در رابطه با اینکه اصلاً کمیسیون دانشجویی به چه صورت، در چه زمانی، با چه رویکردی تشکیل شد، وجود ندارد.

البته در رابطه با رویکردش صحبت‌هایی به صورت جسته و گریخته زده شده، این صحبت‌ها متفاوت است کما اینکه نام‌هایی که برای کمیسیون دانشجویی هم در نظر گرفته شده نام‌های متفاوتی است.

یک مدت بحث از این بود که قرار است تحت عنوان کمیسیون دانشجویی قسمتی تحت عنوان کمیسیون معین دانشجویی در شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار بگیرد که معین شورای عالی انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های کشور باشد.

البته این هم یک موضوع اشتباهی است که مخصوصاً در چند سال اخیر و یک دهه گذشته انجام شده، باز یک نهاد مدیریتی اقدام به ایجاد یک‌سری نهاد و نهادسازی می‌کند، در صورتی که نهادهای مشابه و موازی به کرّات در حوزه‌های مختلف وجود دارند.

به جای اینکه بیایند و از نهادهای موجود و بستری که وجود دارد استفاده کنند و یک نوع ارتقای جایگاه داشته باشند برای نهادها و تشکل‌های موجود، می‌خواهند خودشان تصمیم بگیرند برای همین هم یک کمیسیون جدید ایجاد کردند.

نقدهای زیادی به این قضیه مطرح بود و همچنان هم وجود دارد. اتفاقاً یک نقدی است که خودم هم به آن اعتقاد دارم اینکه ما بخواهیم به واسطه هر موضوع یا نیازی که وجود دارد، یک نهادی را فقط به صرف این موضوع که در اختیار و مورد تأیید خودمان باشد، نهادسازی کنیم و دامن بزنیم به نهادسازی در جایگاه‌های مختلف کشور، این واقعاً نمی‌تواند یک کار درست و اصولی باشد. هنر این است که ما بتوانیم از بستری که وجود دارد بهترین استفاده را داشته باشیم.

بحث کمیسیون معین دانشجویی که آقای عاملی هم در جلسات مختلف با خبرگزاری‌های به آن اشاره کردند اما همان‌طور که گفتم اسم‌های متفاوتی روی آن گذاشته شد.

البته زمانی که قرار به تشکیل کمیسیون دانشجویی گرفته شد که اصلاً نمی‌دانیم این تاریخ چه زمانی بوده، احتمالاً بعد از آمدن عاملی بود که بحث راه‌اندازی کمیسیون دانشجویی مطرح شد.

البته صحبت‌هایی در رابطه با راه‌اندازی کمیسیون دانشجویی از قبل از حضور عاملی بود. یعنی در زمان مخبر دزفولی یک گروهی داخل شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور داشتند و حتی داخل دو کمیسیون دیگری که در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم هست، یک عضو دانشجو باید حضور داشته باشد، اما جدای از آن، بچه‌هایی تحت عنوان دانشجو در شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور داشتند که باز روند گزینش و انتخاب این افراد، روند همکاری آنها، اینکه به چه صورت انتخاب شوند و داخل کمیسیون‌ها حضور دارند، چرا این افراد انتخاب می‌شوند، نقش‌آفرینی آنها به چه صورت است، اصلاً راجع به این موارد هیچ گزارشی وجود ندارد و اصلاً راجع به سایر فعالیت‌هایی که انجام شده هم گزارش آنچنانی مشاهده نمی‌شود.

آنا: چرا در جلسات مختلف و همایش‌ها هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده است؟

یزدانی: شورای عالی انقلاب فرهنگی که نهاد مجری و تصمیم‌ساز و سیاست‌گذار و پیاده‌سازی‌کننده نقشه جامع علمی کشور است، از جهت تصمیمات و ریل‌گذاری که برای پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور باید وجود داشته باشد، در رابطه با این قضیه هم هیچ نوع گزارشی نمی‌دهد که کلاً کشور تا چه حد موفق بوده در پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور، تا چه اندازه شورای عالی انقلاب فرهنگی سهیم بوده در نتایجی که به دست آمده، همکاری نهادهای مختلف به چه صورت بوده و نقش‌آفرینی آنها در پیاده‌سازی سند چشم‌انداز نقشه جامع علمی کشور به چه صورت است.

اصلاً در رابطه با این موضوعات هیچ نوع مستند و بحثی وجود ندارد که حالا چه در زمان مخبر دزفولی و چه عاملی از این جهت که شورای عالی انقلاب فرهنگی تا چه حد توانسته موفق باشد به آن پرداخته نشده است. 

آقای عاملی که آمدند اولین جلسه‌ای که داشتند با اتحادیه‌های علمی دانشجویی بود و دبیران اتحادیه‌های علمی دانشجویی کشور حضور پیدا کردند. اتفاقاً یکی از موضوعاتی که اشاره شد در رابطه با گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی با دبیر جدیدش در رابطه با پیشرفتی که در رابطه با پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور و سهیم بودن شورای عالی انقلاب فرهنگی در اتفاقات مثبتی که افتاده و ... یک گزارشی داده شود.

یک گزارش‌کاری از روند فعالیت تا به اینجای شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط سعیدرضا عاملی و تیم جدیدی که آمدند و مستقر شدند داده شود که متأسفانه این اتفاق هم نیفتاد و انتقاداتی صورت گرفت در رابطه با یک‌سری اهدافی که در نقشه جامع علمی کشور قرار به انجام آنها بود و با توجه به زمان محدودی که تا سال 1404 مانده، طبیعتاً آن اهداف نمی‌توانند اجرایی شوند و اصلاً پاسخگویی به این سؤال که چرا تا به حال در این زمینه‌ها کاری انجام نشده، کما اینکه خیلی از کارهایی که انجام نشده، کارهای آنچنان پیچیده و دشواری نبودند اما خب در آن حوزه، کاری صورت نگرفته است.

اما بعد از حضور عاملی یک مقدار جدی‌تر به این قضیه پرداخته شد که ما کمیسیون دانشجویی را داشته باشیم و فردی را به عنوان مسئول پیگیری کننده مسائل مربوط به کمیسیون دانشجویی انتخاب کردند. نام‌های متفاوتی برای این کمیسیون مطرح شد؛ کمیسیون دانشجویی، کمیسیون معین دانشجویی و در انتها به کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی نام‌گذاری شد.

یعنی چیزی که الان تحت عنوان کمیسیون دانشجویی در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد، تحت عنوان کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی است که این کمیسیون هم در قدم اول با توجه به این قضیه، یعنی با این دلیل که قشر زیادی از دانشجویان ما داخل تشکل‌های مختلف از کانونی و اتحادیه‌های انجمن‌های اسلامی و انجمن‌های علمی و ... حضور ندارند، رفت به سراغ اینکه ما منشوری را تحت عنوان منشور حقوق و مسئولیت‌های دانشجویی داشته باشیم.

در بحث منشور حقوق و مسئولیت‌های دانشجویی از فعالان حوزه دانشجویی در زمینه‌های مختلف دعوت به عمل آمد، از اتحادیه‌های علمی دانشجویی هم دعوت به عمل آمد که در نگارش و تنظیم این منشورحقوق و مسئولیت‌های دانشجویی کمک کنند.

یک پیش‌نویس تهیه و نهایی شد اما باز هم مشخص نشد که این منشور حقوق و مسئولیت‌های دانشجویی به کجا رسید و همچنان هم علی‌رغم اینکه اسماً کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد، به واسطه همین مشکلات ساختاری که داخل شورای عالی هست یا به هر دلیل دیگری که حداقل بنده از آن مطلع نیستم باز هم این کمیسیون دانشجویی نتوانسته به آن صورت نقش‌آفرینی داشته باشد.

با توجه به اینکه کارهای مثبتی هم انجام شده، یعنی از زمان تشکیل این کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی کارهای مثبتی هم انجام شد. مثل همین منشور حقوق و مسئولیت‌های دانشجویی و ارتباطات خوبی هم شکل گرفت.

یعنی این نهاد به نهادی تبدیل شده که توانسته هم ارتباط بگیرد با اتحادیه‌های اسلامی که حضور دارند و هم اتحادیه‌های علمی و به نوعی آنها را هم وارد بازی کند. اتفاقاً رویکرد درست برای کمیسیون دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی بایستی همین باشد.

یعنی یک کمیسیونی که فقط در شورای عالی انقلاب فرهنگی کار کند و با اتحادیه‌ها ارتباط داشته باشد.

اینکه ما کمیسیون دانشجویی داشته باشیم به عنوان کمیسیون معین در تمامی دانشگاه‌های کشور به عنوان یک نهاد جدید، یک کار بسیار غلطی است اما اگر یک کمیسیون وجود داشته باشد که از ظرفیت‌ها و بسترهایی که وجود دارد استفاده کند و موجب شود در محیط دانشجویی افراد بیشتری را به خودشان جذب کنند برای فضای تشیکلاتی دانشجویی کشور ثمرات خیلی خوبی برای فضای دانشجویی، بحث‌های علمی، سیاسی، اجتماعی، دغدغه‌هایی که در این حوزه‌ها وجود دارد، می‌تواند داشته باشد. 

به هر صورت الان برای شورای عالی انقلاب فرهنگی مشکلات و بحث‌ها و معضلاتی که وجود دارد، خیلی بیشتر از این است که ما فقط بخواهیم به کمیسیون دانشجویی اشاره کنیم.

پاسخگو نبودن، عدم شفافیتی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد و کُند بودن در اجرایی‌سازی خیلی از تصمیمات و جوابگو نبودن شورای عالی انقلاب فرهنگی در بسیاری از مسائل، عدم استقبال آنها نسبت به طرح‌ها و پیشنهاداتی که به این شورا وجود دارد و بی‌تفاوت بودن شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به مصائبی که در محیط‌های دانشگاهی ما وجود دارد، تنها بخشی از این معضلات است.

از بحث پذیرش اساتید هیئت علمی دانشگاه‌ها گرفته، بحث علمی‌شان گرفته و حالا معضلات زیادی که در این حوزه وجود دارد و اتفاقاً ما در اولین جلسه‌ای که با سعیدرضا عاملی داشتیم به عنوان تشکل‌های دانشجویی به آنها اشاره کردیم  و در حضور دبیر شورا  به همه موارد اشاره شد ولی باز هم ما بازخورد مناسبی از اینکه این مسائل پیگیری شوند دریافت نکردیم.

بزرگ‌ترین مشکل شورای عالی انقلاب فرهنگی به نوعی عدم شفافیت و غیرفعال بودنش است، به عنوان عالی‌ترین نهاد آموزشی و دانشگاهی کشور، اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی نتواند جایگاه درست خودش را حداقل در اذهان دانشجویی به آن صورتی که باید تثبیت کند و نقش‌آفرینی‌اش را در معادلات فرهنگی کشور نشان دهد، این بزرگ‌ترین معضل برای شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب می‌شود.

*گفتگو از علیرضا غفاری

انتهای پیام/4133