نقش منفعل دولت ایران در صادرات گاز به ترکیه

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، وزیر نفت وعده داده بود تا پایان دولت دوازدهم میزان صادرات گاز ایران به رقم ۷۰ میلیارد مترمکعب در سال برسد که سهم LNG از این میزان ۱۸ میلیارد مترمکعب است. زنگنه در برنامه پیشنهادی خود که در سال ۹۶ به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد، روی صادرات نفت تمرکز ویژه‌ای داشت و با اعلام ارقامی در این‌باره از راه‌اندازی پروژه LNG جهت آغاز صادرات آن خبر داده بود.

در برنامه مکتوب وزیر نفت آمده بود: پیش‌بینی می‌شود که با تأکید بر روابط حسنه با همسایگان در پایان دولت دوازدهم، صادرات گاز کشور از ۱۰ میلیارد مترمکعب (میزان صادرات سالانه فعلی گاز به ترکیه) به رقمی حدود ۴۰ میلیارد مترمکعب افزایش یابد. وزیر نفت هدف‌گذاری صادرات گاز به عراق را ۲۰، پاکستان را ۱۰، حاشیه خلیج‌فارس را ۱۰ و جمهوری آذربایجان را دو میلیارد مترمکعب اعلام کرده بود.

ترکیه مدتی است در تدارک توافق‌های بلندمدت و جذاب با روسیه است که در صورت تحقق آن دور از انتظار نخواهد بود که رقم قرارداد ایران را کاهش دهند.

جواد سلیمان‌پور، کارشناس حوزه گاز  در رابطه با صادرات گاز ایران به ترکیه گفته است: حجم واردات گاز ترکیه از ایران کاهش داشته است. این موضوع نشان می‌دهد برخورد ایران در استفاده کردن از فرصت موجود برای افزایش سهم و حجم صادرات گاز به ترکیه به خوبی استفاده نکرده است؛ در حالی که آذربایجان از این فرصت به‌خوبی استفاده کرد. این در حالی است که در قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه امکان افزایش ظرفیت از ۸ به ۱۲ میلیارد مترمکعب در سال وجود داشته و حتی نیاز به عقد قرارداد جدیدی ندارد.

ترکیه به دنبال جایگزینی برای ایران در جهت واردات گاز است

در دولت یازدهم بود که وزیر انرژی ترکیه از تمایل کشورش برای دو برابر کردن واردات گاز از ایران سخن گفت ‌و حتی رجب طیب‌ اردوغان در سفری به تهران، این موضوع را با حسن روحانی در میان گذاشت. ترک‌ها به استناد قیمت گاز تحویلی از روسیه و آذربایجان، خواستار تعدیل قیمت شده و به ایران پیشنهاد دادند با تعدیل ۲۰ درصدی قیمت می‌توان تجارت گاز با ترکیه را به دو برابر افزایش داد. این پیشنهاد با مخالفت وزارت نفت همراه شد و در همان زمان، خبرهای موثقی درباره جدی شدن افزایش واردات ترکیه از روسیه و آذربایجان شنیده شد که بر شدت نگرانی‌ها افزود.

 دولت و وزارت نفت به جای ایجاد جذابیت در حوزه گاز برای ترک‌ها، در انتظار پایان یافتن قرارداد گازی بودند تا مجدداً وارد مذاکره شوند. این در حالی است که ترکیه در حوزه بازار گاز به دنبال آن است تا یک نقش هاب انتقال گاز برای اروپا را ایفا کند.
حسینی کارشناس حوزه گاز گفت: ترک‌ها قصد دارند با استفاده از گاز ایران و آذربایجان نقش هاب انتقال گاز برای خود در اروپا به ویژه اروپای جنوب شرقی ایجاد کنند. مشابه نقشی که آلمان برای گاز روسیه در اروپا ایفا می‌کند. در این میان ایران می‌تواند از این بلندپروازی ترکیه استفاده کرده و نقش خود در بازار گازی ترکیه را پررنگ کند و به جای نگاه رقابتی یک نگاه هم پیمان ژئوپلیتیکی داشته باشد.

ترک‌ها نیز با اقدامی مشابه در توسعه میدان‌های گازی جمهوری آذربایجان و شمال عراق سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این سرمایه‌گذاری مشارکتی حتی در بخش انتقال گاز و خطوط انتقالی نیز دیده می‌شود و به این ترتیب آذربایجان، ترکیه را در سود بلندمدت خود سهیم کرده است. از سویی دیگر ترکیه نیز برطرف کردن نیاز خود به گاز آذربایجان را در بلند مدت تضمین کرده است.

 انتهای پیام/پ