سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت؛ از درخشش مستندسازان انقلابی تا ساماندهی مخاطبان

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سال ۱۳۹۸ سالی بسیار پر حادثه و اتفاق بود که بعید است سالیان سال، خاطرات تلخ و بعضاً شیرین آن از یاد ایرانیان محو شود. حالا که شمارگان روزهای این سال به آخر رسیده و سال نو آغاز شده است، سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا در قالب پرونده‌ای نیم‌نگاهی به رویدادهای فرهنگی و هنری رخ داده در سال ۹۸ داشته که تا پایان تعطیلات هر روز یک شماره از آن رونمایی خواهد شد. پس هر روز حوالی ساعت ۱۳ منتظر گزارش‌های جذاب این پرونده باشید.

سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»  از هجدهم تا بیست و پنجم آذرماه سال ۱۳۹۸ به دبیری «محمد حمیدی‌مقدم» در پردیس سینمایی چارسوی شهر تهران برگزار شد. این برای چهارمین سال متوالی بود که پردیس سینمایی چارسو میزبانی این جشنواره را به عهده داشت.

در این دوره از جشنواره و در بخش‌های مختلف آن در مجموع ۱۶۸ فیلم نمایش داده شد؛ در بخش مسابقه ملی، ۶۲ فیلم با هم به رقابت پرداختند. از این تعداد ۲۷ فیلم به گونه مستند کوتاه، ۱۵ فیلم به گونه مستند نیمه بلند و ۲۰ فیلم به گونه مستند بلند اختصاص داشتند.

آثاری که با نگاه  و دوربین مستندسازان خلق می‌شود، این ظرفیت را دارد که حتی به یک جریان فرهنگی یا اجتماعی تبدیل شود.

اعضای هیئت داوران مسابقه ملی سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت شامل کامران شیردل (پیشکسوت سینمای مستند ایران)، یونس شکرخواه (استاد علوم ارتباطات)، سیف‌الله صمدیان (عکاس، مستندساز و دبیر جشن تصویر سال)، پیروز کلانتری (پژوهشگر و مستندساز)، حبیب احمدزاده (نویسنده، پژوهشگر و مستندساز)، محمدحسین مهدویان (مستندساز و کارگردان سینما) و مونا زندی (کارگردان سینما) بودند.

سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم های مستند سینمای ایران  همچون سایر جشنواره‌های سینمایی بخش‌های جانبی نیز داشت. 29 فیلم برای دریافت جایزه شهید آوینی با هم رقابت کردند که از این تعداد، هفت فیلم در«مسابقه ملی» به عنوان بخش اصلی جشنواره نیز حضور داشتند. در بخش مسابقه مستندهای کارآفرینی، سیزده فیلم نمایش داده شد.

 بخش بین‌الملل  سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت در یک نگاه

همچنین به گفته محمد حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره سیزدهم، در بخش مسابقه بین‌الملل حدود ۶ هزار فیلم از بیش از ۱۰۰ کشور جهان متقاضی شرکت در این رویداد بودند که در نهایت ۵۴ فیلم در هفت بخش مسابقه و بخش‌های غیررقابتی پذیرفته شدند.

فیلم‌های بخش مسابقه بین‌الملل از ۳۹ کشور بودند که سهم آلمان از آنها هشت فیلم، فرانسه هفت فیلم، ایتالیا و آمریکا هر کدام ۶ فیلم، هلند، نروژ، لتونی، لیتوانی، قطر هر کدام سه فیلم و کشورهای روسیه، اسپانیا، لهستان، ترکیه، مصر، صربستان، بوسنی، استونی، افغانستان، اتریش، انگلستان، مجارستان نیز  هر کدام با دو فیلم حضور در سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت  حضور داشتند.

همچنین بازار فیلم این دوره از جشنواره نیز با حضور ۱۶ میهمان خارجی در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

مریم چوکراشویلی، نماینده جشنواره مستند گرجستان،  دومیترو بودرالا، مدیر جشنواره مستند آسترا- رومانی، آرتور واردیکیان، مدیر جشنواره مستند درخت زردآلوی ارمنستان، زلاتینا روسووا، مدیر جشنواره مستند میلینیوم بلژیک، لارس سف اشتروم از تلویزیون سوئد، پیتر گوتشالک از شبکه آرته فرانسه، فواد جلال مدیر جشنواره سلیمانیه عراق، ایتالو اسپینلی نماینده جشنواره آسیاتکا رم، وتون نورکولاری از جشنواره مستند کوزوو، گونی هیونگ مدیر جشنواره مستند کره و منگ ژی تهیه‌کننده مستند از چین از جمله حاضران در بازار فیلم جشنواره سینما حقیقت بودند.

طبق اعلام دبیر سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت،  ۳۵ هزار و ۸۶ مخاطب به تماشای فیلم‌های جشنواره نشستند و ۲۷ هزار و ۳۵۰ نفر نیز از طریق رزرو بلیت فیلم‌ها را تماشا کردند. همچنین ۷هزار و ۷۳۶ بلیت فروخته شد و میانگین روزانه حدود ۴ هزار تماشاگر در این رویداد ثبت گردید.

 مستندسازان کامیاب در سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت

آیین پایانی سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» شامگاه بیست و پنجمین روز از آذرماه سال 1398 با اجرای محمدرضا شهیدی فر در تالار وحدت برگزار شد.

در این مراسم که  چهره‌هایی همچون حسین انتظامی (رئیس سازمان سینمایی)، علی ربیعی (سخنگوی دولت)، علیرضا رضاداد (مشاور ارشد سازمان سینمایی)، امیر ناظمی (معاون وزیر ارتباطات)، محمد حمیدی مقدم (دبیر جشنواره و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)، علیرضا تابش (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی)، محمدمهدی طباطبایی‌نژاد (معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی)، منوچهر شاهسواری (مدیرعامل خانه سینما)، مسعود خوانساری (رئیس اتاق بازرگانی تهران)، محمدرضا اصلانی، منوچهر طیاب، محمد تهامی‌نژاد، احمد ضابطی جهرمی، حسین ترابی و جمع زیادی از فیلمسازان و علاقه‌مندان  سینمای مستند حضور داشتند برگزیدگان سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت به شرح زیر انتخاب شده و جوایز خود را دریافت کردند:

بهترین فیلم از نگاه هنر و تجربه:

دو فیلم  «خط باریک قرمز» به کارگردانی فرزاد خوشدست و «جایی برای فرشته‌ها نیست» به کارگردانی سام کلانتری.

جایزه بهترین مستند با موضوع آسیب های اجتماعی:

خط باریک قرمز به کارگردانی فرزاد خوشدست

جایزه ویژه بهترین فیلم از نگاه شبکه مستند:

«صد سال تنهایی» به کارگردانی مهدی فارسی

جایزه ویژه هیئت داوران بخش بین‌الملل مستند کوتاه:

مایا نوواکویچ از بوسنی و هرزگوین برای کارگردانی فیلم «آن‌گاه شب فرامی‌رسد»

تندیس بهترین مستند کوتاه:

جعفر نجفی برای فیلم آشو

جایزه ویژه هیئت داوران بخش مستند نیمه بلند:

«یایلا پاکالدینا» برای فیلم «قاشق» محصول سه کشور نروژ، لیتوانی و لتونی؛

بهترین فیلم مستند نیمه بلند:

«حیوانات از نفس افتاده» به کارگردانی لی لی محصول مشترک چین و ایالات متحده آمریکا

مسابقه بین‌الملل و بخش مستند بلند

دیپلم افتخار و تقدیر ویژه:

محسن استادعلی برای فیلم «خسوف»

جایزه ویژه هیئت داوران:

«قهرمان گله» به کارگردانی «تون فانت زانتفورت» از هلند

دومین جایزه ویژه هیئت داوران مستند:

به سام کلانتری برای فیلم «جایی برای فرشته‌ها نیست»

تندیس بهترین فیلم مستند بلند:

فیلم «کنار رینگ» به کارگردانی آندره هورمان محصول آلمان و ایالات متحده

جایزه شهید آوینی

تندیس برنزی: حامد سعیدی راد برای فیلم کاست

تندیس نقره‌ای: امیرحسین نوروزی برای کارگردانی فیلم «خاطرات موتورسیکلت»

تندیس طلایی: « پیرمرد و خواننده» به کارگردانی امیر اصانلو

بهترین کارگردانی مستند کوتاه:

علی شهابی‌نژاد برای فیلم آبشار

بهترین کارگردانی مستند نیمه‌بلند:

مرتضی پایه‌شناس و حسین مومن برای فیلم گلوله‌باران

بهترین کارگردانی مستند ‌بلند:

محسن استادعلی برای فیلم خسوف

بهترین پژوهشگر:

بابک گودرزی نژاد برای فیلم «ناگفته های شهر شلوغ»

بهترین تصویربردار:

مرتضی پورصمدی برای تصویربرداری فیلم مستند «خط باریک قرمز»

بهترین صدا:

انسیه ملکی برای فیلم کاغذپاره‌ها

بهترین تدوین:

مرتضی پایه‌شناس برای تدوین فیلم گلوله‌باران

بهترین نویسنده گفتار متن و گوینده:

امیرمهدی حکیمی و حجت بامروت برای فیلم مهدی که به دنیا آمد

بهترین موسیقی:

حبیب خزایی فر برای فیلم جایی برای فرشته‌ها نیست

بهترین فیلم:

مرتضی شعبانی برای فیلم گلوله‌باران

جایزه ویژه هیئت داوران مسابقه ملی به محمدصادق اسماعیلی برای فیلم آدور رسید.

در بخش‌های مختلف سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت، در مجموع ۱۶۸ فیلم نمایش داده شد

جایزه ویژه دبیر جشنواره سینما حقیقت به فرزاد خوشدست برای فیلم خط باریک قرمز رسید.

 علاوه بر این، بر اساس آرای تماشاگران سه فیلم پرمخاطب سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت به این شرح اعلام شد:

جایی برای فرشته‌ها نیست به کارگردانی سام کلانتری

پروژه ازدواج

صحنه‌هایی از یک جدایی

همچنین طبق اعلام سایت سینما تیکت، سه مستند پرفروش جشنواره سینما حقیقت  به شرح زیر انتخاب شدند:

جایی برای فرشته‌ها نیست

واکس چه به کارگردانی بابک حیدری

صحنه‌هایی از یک جدایی به کارگردانی وحید صداقت

بهترین فیلم از نگاه تماشاگران بر اساس آرای مردمی:

رتبه اول :جایی برای فرشته‌ها نیست به کارگردانی وحید صداقت

رتبه دوم:صحنه هایی از یک جدایی

رتبه سوم: تارهای ممنوعه

رتبه چهارم:خط باریک قرمز

رتبه پنجم: آدور به کارگردانی محمدصادق اسماعیلی

طبقه‌بندی مخاطبان ؛گام مثبتی برای استانداردسازی جشنواره

یکی از تغییرات مهم در شیوه برگزاری این دوره از جشنواره سینما حقیقت، طبقه بندی مخاطبان، صدور کارت و ایجاد سامانه بلیت فروشی برای مخاطبان عمومی بود. این اقدام در ابتدا نگران‌هایی را مبنی بر عدم استقبال مخاطبان در بین علاقه مندان به سینمای مستند و حتی برخی از دست اندرکاران برگزاری جشنواره ایجاد کرد.

طبیعی بود که اجرایی شدن این شیوه جدید در یکی دو روز اول برگزاری جشنواره با نواقص و ناهماهنگی‌هایی همراه شود، اما به‌تدریج این سامانه رزرو بلیت توسط مخاطبان بیرونی از طریق سایت سینماتیکت و رزرو سانس توسط اهالی رسانه و مستندسازان به ثبات رسید.

این گونه بود که محمد حمیدی مقدم در جایگاه دبیر جشنواره در صحبت‌های خود در آیین پایانی جشنواره سیزدهم از این که روز به روز گلایه‌کنندگان نسبت به تغییرات جشنواره بیشتر به ضرورت تحولات ایجاد شده دل سپردند ابراز خرسندی کرد و مدعی شد گام های امسال جشنواره برای استانداردسازی آن، فرصت‌ها و شرایط مناسب‌تری را برای شرکت‌کنندگان در جشنواره فراهم کرد.

در مجموع می‌توان گفت برقراری یک سامانه منظم و یکپارچه برای حضور مخاطبان در پردیس سینمایی چارسو گام مثبتی محسوب می‌شد. گامی که شاید کمترین نتیجه آن به دست آوردن آمار دقیق مخاطبان جشنواره باشد. آن گونه که در گزارش برگزارکنندگان جشنواره سیزدهم نیز آمده است.

اگرچه روند ثبت نام و توزیع کارت اهالی رسانه روند نسبتا خوبی داشت، اما کاهش سهمیه خبرنگاران به ویژه درباره رسانه‌هایی که در معرفی ترویج و نقد آثار مستند فعال بوده و به نوعی پرچمداران این گونه سینمایی در فضای رسانه ای هستند، قابل تأمل بود.

حضور پررنگ مستندهای انقلابی و جهادی در سینما حقیقت

حضور پررنگ فیلم های مستند با موضوع تاریخ انقلاب اسلامی و تبیین اصول آن، فرهنگ مقاومت، دفاع مقدس، زندگی و اندیشه بزرگان و مشاهیر فرهنگی و انقلابی، فعالیت های جهادی، مقاومت نیروهای مردمی مبارزات کشورهای اسلامی منطقه، زندگی شهدای مدافع حرم و... در این دوره از جشنواره نیز همچون ادوار اخیر آن قابل توجه بود. این حضور بیش از هرچیز نشان می‌دهد که نگاه نیروهای انقلابی و به ویژه فیلمسازان جوان به حوزه مستند، روز به روز در حال پیشرفت کمی و کیفی است. از سوی دیگر مؤسسه روایت فتح و خانه مستند انقلاب اسلامی وابسته به مؤسسه هنری رسانه ای اوج نیز در این دوره از جشنواره آثار قابل توجه و ارزشمندی را ارائه دادند.

موسسه روایت فتح با پنج فیلم مستند «نه کوچک نه بزرگ»، «صد سال تنهایی»، «با صبر زندگی»، و «تَن من» و «پرسنل اداره سوم» در این دوره از جشنواره حضور داشت.از بین این آثار، فیلم «صد سال تنهایی» به کارگردانی «مهدی فارسی» موفق به دریافت لوح افتخار و جایزه نقدی شبکه مستند سیما شد. اثری که درباره‌ منطقه محروم بشاگرد و و حاج عبدالله والی معروف به منجی بشاگرد نماینده امام‌خمینی(ره) در آن منطقه بود.

نگاه نیروهای انقلابی و به ویژه فیلمسازان جوان به حوزه مستند، روز به روز در حال پیشرفت کمّی و کیفی است

خانه مستند انقلاب اسلامی هم ۱۰ مستند را در این دوره از جشنواره تهیه دیده بود. در بخش مسابقه ملی مستند‌های بلند، «رنج زیر پوست» به کارگردانی محسن جعفری راد و «روزی که رفت» به کارگردانی و تهیه کنندگی هادی معصوم دوست حضور داشتند. «ماهر» به کارگردانی مسعود دهنوی در بخش نیمه بلند مسابقه ملی نمایش داده شد.

«راویج» به کارگردانی صادق داوری‌فر و «خودکار» به کارگردانی محمد ثقفی و تهیه کنندگی عطا پناهی نیز در بخش کارآفرینی جشنواره به نمایش درآمدند.

خانه مستند انقلاب اسلامی در بخش مسابقه شهید آوینی هم با «روایت سیل»، «خاطرات موتورسیکلت»، «نبرد امواج»، «پیرمرد و خواننده» و «با صبر زندگی» حضور داشت.

در این بین، فیلم «پیرمرد و خواننده» به کارگردانی امیر اصانلو تندیس طلایی جایزه شهید آوینی را دریافت کرد و امیرحسین نورزی هم برای فیلم خاطرات موتورسیکلت تندیس نقره‌ای این بخش را از آن خود کرد. فیلم «خودکار» به کارگردانی محمد ثقفی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی هم جایزه سوم بخش کارآفرینی سینما حقیقت را گرفت.

اختصاص بخش مستقلی با عنوان فیلم‌های مستند کارآفرینی و نمایش آثار مرتبط با آن یکی دیگر از نقاط قابل توجه امسال بود؛ به‌ویژه این که اتاق بازرگانی تهران به عنوان حامی و نهاد همکار در این بخش، نمونه‌ای از مشارکت اصناف در روند تولید آثار مستند بود. مستندهایی همچون خودکار، مخترع آهنی، ماک در ایران و قصه یک مرد آثار قابل توجهی بودند که توانستند کارنامه برخی چهره های شاخص کسب‌وکار و کارآفرینی و البته مشکلات و موانع پیش روی آنها و پیشرفت های اقتصادی و تجاری را به تصویر بکشند.

جشنواره سیزدهم سینما حقیقت نیز در سال 98 با همه ضعف‌ها و قوت‌های آن به پایان رسید. آن چه در این میان مهم است تداوم حمایت از فیلمسازان این حوزه است که شاید به اندازه فیلمسازان و بازیگران سینمای داستانی در معرض توجه رسانه‌ها و مخاطبان نباشند، اما آثاری که با نگاه و قلم و دوربین آنها خلق می‌شود این ظرفیت را دارد که حتی به یک جریان فرهنگی یا اجتماعی تبدیل شود. در این میان، حمایت درست منطقی و معقول از این بخش از سینمای کشور می‌تواند فرصتی طلایی برای در سطوح مختلف منطقه‌ای و جهانی باشد.

انتهای پیام/4104/پ