10 فیلم سینمایی از دهه 60 برای تماشا در روزهای خانه‌نشینی/ با سینما خاطرات و تغییرات را مرور کنیم

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، در روزهایی که بسیاری از مردم به خاطر شیوع ویروس کرونا خانه‌نشین شده‌اند، چگونگی سپری‌کردن اوقات فراغت در منزل به  یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها تبدیل شده است.

این خانه‌نشینی اجباری در کنار پیامدهای تلخ و منفی، یک دستاورد مثبت نیز دارد و آن هم این که اعضای خانواده می‌توانند ساعات بیشتری را در کنار هم بگذرانند. در یک دهه اخیر و با ورود ابزارهای ارتباطی هوشمند، دورهم جمع‌شدن در خانه  بسیار کم‌رنگ شده بود و حتی مناسبت‌های آیینی مثل عید نوروز و شب یلدا هم تأثیر چندانی در تقویت آن نداشت.

در روزهای اخیر چه در فضای مجازی و چه در رسانه‌های رسمی پیشنهاد‌های مختلفی برای بهره‌گیری بهتر از این ساعت در منزل به شهروندان ارائه‌شده است. یکی از این پیشنهاد‌های می‌تواند تماشای فیلم باشد. یک سرگرمی مفید که لحظات خوبی را برای اعضای خانواده رقم  می‌زند.

دراین‌بین، تماشای فیلم‌هایی که در دهه شصت تولید شده‌اند لذت دیگری دارد. دیدن سبک زندگی متفاوت آن روزها با عناصر و مؤلفه‌های اجتماعی و فیزیکی مختص به آن دوران می‌تواند بسیاری از خاطرات خوش گذشته را برای میان‌سالان و سالمندان زنده کند؛ ضمن این که جوان‌ترها و نوجوانان نیز می‌توانند تفاوت شیوه زندگی و محتوای فیلم‌های آن دوره را با زمان حاضر مقایسه کنند.

علاوه‌براین، دیدن نقش‌آفرینی بازیگران سینمای ایران در سال‌های دهه شصت نیز می‌تواند جالب و البته توأم با حسرت باشد چراکه بخش عمده‌ای از این هنرمندان  چهره در نقاب خاک کشیده و دیگر در جمع ما نیستند.

بسیاری از فیلم‌های مشهور و ماندگار  دهه شصت بارها از تلویزیون بازپخش شده‌اند. اتفاقی که به‌ویژه در مناسبت‌های مختلف همچون دهه فجر، روز قدس، ایام رحلت امام خمینی (ره)، اعیاد مذهبی و... رخ داده است. بااین‌حال برخی آثار کمتر دیده شده نیز وجود دارند که شاید از حیث ارزش‌های فنی و هنری، محتوای مناسبتی و داشتن ستاره‌های مشهور در جایگاه ویژه‌ای قرار ندارند اما تماشای آنها در این روزها می‌تواند خاطرات خوشی را برای خانواده‌ها تداعی کند.

در ادامه، فهرستی از 10 فیلم تولیدشده در دهه شصت را که می‌توان در این  روزها تماشا کرد و لذت برد به ترتیب حروف  الفبا از نظر می‌گذرانید. ذکر این نکته ضروری است که فیلم‌های این فهرست لزوماً آثار برگزیده منتقدان یا تماشاگران حرفه‌ای سینما نیستند بلکه بیشتر جنبه سرگرم‌کننده داشته و جذابیت آن برای خانواده‌ها مدنظر قرار دارد. فیلم‌هایی در ژانرهای مختلف که کمتر شانس پخش از تلویزیون را یافته‌اند و این روزها در شبکه نمایش خانگی یا بسترهای اینترنتی پخش فیلم قابل تهیه هستند.

 اجاره نشین‌ها

نویسنده و کارگردان: داریوش مهرجویی

بازیگران: عزت‌الله انتظامی، اکبر عبدی، حمیده خیرآبادی، ایرج راد، سیاوش طهمورث، حسین سرشار، منوچهر حامدی، فردوس کاویانی

سال نمایش: 1366

 خلاصه داستان: یک آپارتمان در حاشیه تهران که مالکش درگذشته بدون  وارث مانده است. اداره امور آپارتمان و مستأجرها به عهده عباس آقا (عزت‌الله انتظامی) مباشر مالک فقید است که خود نیز ساکن همین ساختمان است. او قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است ولی عباس آقا نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می‌گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می‌دهد... .

یکی از آثار ماندگار سینمای ایران که همواره در فهرست فیلم‌های برگزیده منتقدان، نشریات سینمایی و علاقه‌مندان به سینما جایگاه ویژه‌ای دارد. در سال‌هایی که سینمای ایران به اقتضای شرایط جنگ و سال‌های ابتدایی پس از انقلاب بیشتر در اختیار فیلم‌های جنگی، حماسی و یا معناگرا بود، دارویش مهرجویی با ساختن فیلمی که درون‌مایه‌های فلسفی و اجتماعی را بارگه‌های از طنز در یک فضای مفرح ارائه می‌کرد توانست سینمای ایران را وارد مسیر تازه‌ای کند.

ارثیه

کارگردان: کاظم بلوچی

بازیگران: مصطفی طاری، رضا بابک، رقیه چهره آزاد، علی‌اصغر گرمسیری، مرتضی احمدی، محمود بصیری، فرهاد خانمحمدی، حسین پناهی

 سال تولید: 1367

خلاصه داستان: مرد ثروتمندی که از خصایل و رفتار دو فرزندش گلایه دارد، قبل از مرگ به آن‌ها می‌گوید که ثروتش را با گلدان عتیقه‌ای تعویض و در جایی پنهان کرده است و درصورتی‌که رفتار هر یک از فرزندان نیکوتر باشد از طریق آدم‌هایی که وکیل او هستند به وی تعلق می‌گیرد. پس از مرگ پدر دو برادر به جای عمل کردن به وصیت پدر می‌کوشند یکدیگر را از میدان به در کنند...

این فیلم که در ژانر خانوادگی و اجتماعی ساخته شده نیز با توجه به ترکیب بازیگران خود لحظات مفرح و دیدنی را رقم می‌زند. بازی بازیگرانی همچون رضا بابک، مصطفی طاری  و مرتضی احمدی که در آن سال‌ها و دهه هفتاد از بازیگران پرکار سینما و تلویزیون بودند فیلم را به اثری قابل‌قبول تبدیل کرده است. موسیقی این فیلم از بهرام دهقانیار آهنگساز شناخته‌شده سینما و تلویزیون است که در آن زمان 23 ساله بود و این اثر اولین تجربه او در  آهنگسازی فیلم محسوب می‌شد.

پدربزرگ

کارگردان: مجید قاری‌زاده

بازیگران: جمشید مشایخی، جهانگیر الماسی، آهو خردمند، حسین کسبیان، بهزاد رحیم خانی، رامتین دانش، مهری ودادیان

 سال تولید: 1364

حسین عطاردی با همسرش، فخری و پسرش، در خانه قدیمی پدر زندگی می‌کند. او و همسرش کارمند بانک‌اند. فخری با تهیه وام مسکن به اصرار به حسین می‌قبولاند که خانه پدری را بفروشند و در یک مجتمع آپارتمانی، در حومه شهر ساکن شوند. پدربزرگ مخالف است. آن‌ها به منظور فروش خانه، پدربزرگ را به آسایشگاه سالمندان می‌سپارند.

«پدربزرگ» اولین تجربه کارگردانی  مجید قاری‌زاده کارگردان پرکار نیمه دوم دهه 60 و سال‌های دهه هفتاد  است. تماشای این فیلم خانوادگی می‌تواند دغدغه‌های اجتماعی و اقتصادی خانواده‌های ایرانی در سال‌های میانی دهه شصت را نشان دهد که در نوع خود جذاب خواهد بود.

پول خارجی

کارگردان: رخشان بنی اعتماد

بازیگران: علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، مهتاج نجومی، جهانگیر فروهر، رسول نجفیان

سال تولید:1368

خلاصه داستان: مرتضی الفت، کارمند ساده یک اداره، که وضع روحی و مالی ناگواری دارد، موقعی که در اطراف بازار آزاد ارز برای تعمیر اتوی برقی خانه رفته است در رؤیا می‌بیند که صاحب پنجاه هزار دلار شده است.

دومین تجربه کارگردانی رخشان بنی اعتماد پس از دو فیلم «خارج از محدوده» و «زرد قناری» است.  حضور محمدعلی کشاورز و علی نصیریان به‌عنوان دو بازیگر اصلی از ویژگی‌های این فیلم است. این اثر به‌خوبی توانسته فضای اجتماعی و خانوادگی و مناسبات غیررسمی اقتصادی حاکم بر جامعه ایران در سال‌های پایان دهه 60 را در بر پرده سینما منعکس کند.

در آرزوی ازدواج

کارگردان: اصغر هاشمی

بازیگران: مهدی فتحی، بیژن امکانیان، اکبر عبدی، جمشید اسماعیل‌خانی، حمیده خیرآبادی

سال تولید: 1369

پسری با نام جهانگیر پس از پایان خدمت سربازی تصمیم دارد با دختری به نام ناهید ازدواج کند؛ اما پدر ناهید شرط ازدواج را داشتن کار مناسب تعیین می‌کند. جهانگیر که در مهلت تعیین‌شده موفق به پیدا کردن کار نشده از پدر بازنشسته‌اش (ماشاءالله خان) کمک می‌طلبد. ماشاءالله خان تصور می‌کند که به خاطر خدمت صادقانه‌اش در دستگاه اداری، فرزند او را استخدام می‌کنند و...

«در آرزوی ازدواج» سومین فیلم اصغر هاشمی پس از «روزهای انتظار» و «زیر بام‌های شهر» است. او در سال‌های بعد با ساختن فیلم‌هایی همچون مهریه بی‌بی، نگین، دو همسفر و مجردها نشان داد که مؤلفه‌های سینمای بدنه را به‌خوبی می‌شناسد.

این فیلم با داستانی ساده و روان و البته بازی خوب مهدی فتحی و بیژن امکانیان به‌عنوان بازیگران اصلی به‌خوبی توانسته است معضل بیکاری و موانع پیش روی ازدواج جوانان را به تصویر بکشد.

دزد عروسک‌ها

کارگردان: محمدرضا هنرمند

 بازیگران: آزیتا حاجیان، اکبر عبدی، مهراوه شریفی‌نیا، شروین نجفیان، ابراهیم آبادی، مرتضی ضرابی

 سال تولید: 1368

 خلاصه داستان: مادر لیلا و بهرام قرار است با گرفتن وام مسکن و خریداری یک خانه بچه‌هایش را از دردسرهای صاحب‌خانه‌شان، خورخور، نجات دهد؛ اما عجوزه که بیرون از شهر زندگی می‌کند و نمی‌خواهد آن‌ها روی آرامش به خود ببینند.

 یک از اولین و شاید بهترین نمونه‌های ژانر فانتزی و تخیلی در سینمای کودک. اثری که البته با چاشنی وحشت و هیجان هم همراه بود. برای بسیاری از متولدان سال‌های ابتدایی دهه 60 «دزد عروسک‌ها» یک خاطره ترسناک و البته لذت‌بخش است.

 آزیتا حاجیان در این فیلم ایفاگر دو نقش متفاوت یعنی «جادوگر عجوزه» و مادر لیلا و بهرام است. طراحی چهره‌پردازی استادانه عبدالله اسکندری روی صورت اکبر عبدی (گنجو)، آزیتا حاجیان (عجوزه) و ابراهیم آبادی (خورخور) از نکات قابل تحسین و ماندگار این فیلم است که تماشای آن را پس از سه دهه همچنان لذت‌بخش کرده است.

شب بیست و نهم

کارگردان: حمیدرخشانی

 بازیگران: رضا رویگری، مرجانه گلچین، حسین گیل، حمیده خیرآبادی، حسین شهاب، ماندانا اصلانی

 سال تولید: 1367

محترم و اسماعیل، مطابق یک سنت خانوادگی، از کودکی برای یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند تا در جوانی با هم ازدواج کنند. والدین محترم، هنگام به دنیا آمدن محترم و خاک کردن جفت او، با دیدن شبحی نگران آینده هستند.

پس از ازدواج این دو محترم در راه بازگشت به خانه، میان خیال و واقعیت، شبحی را بر بام خانه‌شان می‌بیند و دقایقی بعد در چندمتری خود در آشپزخانه با شبح روبه‌رو می‌شود که با صدایی وحشتناک به سوی او می‌آید. آن‌چنان هراس وجودش را دربرمی‌گیرد که ابتدا یارای حرکت ندارد و بعد….

یکی از نمونه‌های موفق و البته کمیاب ژانر وحشت در سینمای ایران. داستانی خانوادگی و خوفناک که بر پایه مؤلفه‌های فرهنگ‌عامه به‌خوبی تماشاگر را با خود همراه می‌سازد. فضاسازی درخشان کارگردان و موسیقی مجید انتظامی نیز بر ایهام و تعلیق فیلم می‌افزاید.

کشتی آنجلیکا

کارگردان:  محمد بزرگ‌نیا

بازیگران: داریوش ارجمند، عزت‌الله انتظامی، مهدی فتحی، پرویز پورحسینی، سوگند رحمانی

سال تولید: 1367

سال‌ها پیش کشتی آنجلیکا با محموله ارزشمندی از طلا و نقره در دریا غرق شده است. احمدبیگ موفق می‌شود محل غرق شدن کشتی را بیابد و در پی خارج ساختن گنجینه آن برآید. او برای این کار با پسر حاکم شیراز و به شرط تقسیم غنائم عازم محل غرق کشتی آنجلیکا می‌شود اما پسر حاکم درصدد تصاحب تمام گنجینه برای خود برمی‌آید غافل از اینکه انگلیسی‌های حاضر در جزیره که از ماجرا باخبر شده‌اند نیز تصمیم مشابهی را برای خود دارند و...

محمد بزرگ‌نیا که به خاطر ساختن فیلم‌هایی که در لوکیشن‌های مربوط به دریا و دریانوردی ساخته (از جمله جنگ نفت‌کش‌ها، راه آبی ابریشم، طوفان) به کارگردان دریایی معروف است در این فیلم هم داستانی را با محوریت کشتی‌رانی روایت می‌کند و به آن رنگ و بویی تاریخی بخشیده است. تقریباً همه نقش‌آفرینان اصلی این فیلم از بازیگران حرفه‌ای و شناخته‌شده تئاتر هستند که در کنار فیلم‌برداری چشم‌نواز حسن قلی‌زاده و موسیقی جذاب بابک بیات و تدوین عباس گنجی، کشتی آنجلیکا را به اثری ماندگار تبدیل کرده‌اند.

مدرک جرم

کارگردان: منوچهر حقانی‌پرست

 بازیگران: مرتضی احمدی، معصومه تقی‌پور، عنایت بخشی، نعمت‌الله گرجی، ناصر گیتی‌جاه

سال تولید: 1364

خلاصه داستان: پیش از انقلاب هنگام بازدید نخست‌وزیر از شهرداری، عده‌ای از کارمندان با وی عکس یادگاری انداخته‌اند. پس از انقلاب عده‌ای زمین‌خوار و دلال، که به عکس مزبور دست یافته‌اند یکی از کارمندان به نام نعمت خادم  خادم‌زاده را تهدید می‌کنند تا در معامله  غیرقانونی زمین به آنان کمک کند و گرنه آنان عکس را در اختیار «هیئت پاک‌سازی» قرار خواهند داد. خادم‌زاده، که لحظه‌به‌لحظه اخبار اعدام منسوبان رژیم گذشته را از رادیو و گوشه و کنار دنبال می‌کند مدتی پنهان می‌شود و...

منوچهر حقانی‌پرست (1389-1330)  در سال 1360 فیلم «توجیه» را کارگردانی کرد که به  مبارزات گروه‌های انقلابی در دوران پهلوی و مواجهه ساواک با آنها اختصاص داشت. چهار سال بعد او «مدرک جرم»  ساخت که به فضای انقلابی آن سال‌ها بی‌ارتباط نبود. اگرچه نمی‌توان این فیلم را یک اثر کمدی دانست اما با توجه به موقعیت‌های مبتنی بر سوءتفاهم و به‌اصطلاح «فرار از دردسر»، رگه‌هایی از کمدی موقعیت در آن دیده می‌شود.  

مردی که موش شد

کارگردان: احمد بخشی

بازیگران: محمدعلی کشاورز، اکبر عبدی، حمید جبلی، محبوبه بیات، فرزانه کابلی، پرویز پورحسینی سعید امیرسلیمانی

سال تولید: 1364

خلاصه داستان: این فیلم داستان تاجر سرمایه‌داری برای معافی از مالیات با پوشیدن لباس‌های ژنده و تظاهر به ورشکستگی به شعبه اخذ مالیات مراجعه می‌کند و مدعی می‌شود که کارخانه‌ها و شرکت‌های مقاطعه‌کاری‌اش در طول سال زیان داده‌اند کارمند وظیفه‌شناس و سخت‌گیر اداره که مسئول رسیدگی به پرونده مالیاتی تاجر است، ادعای او را نمی‌پذیرد، تاجر می‌کوشد با رشوه دادن به رئیس اداره کار خود را راه بیندازد.

 «مردی که موش شد» فیلم در ژانر اجتماعی آیت که همان‌گونه که از نامش پیداست رگه‌هایی از سینمای طنز را به‌صورت کمدی موقعیت و کلام در خود دارد. این فیلم در تابستان سال 1365 در سینماهای کشور اکران شد.

انتهای پیام/4104/پ