رئیس مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری در گفتگو با آنا مطرح کرد؛
شمارش معکوس راه‌اندازی خط تولید «کیتین و کیتوسان»/ تولید جلبک «اسپیرولینا» در دستور کار است
رئیس مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر محصول «کیتین و کیتوسان» را از مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز دانسته و می‌گوید: خط تولید صنعتی این محصولات در قالب شرکت دانش‌بنیان به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا، داود نصیری؛ مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر سال 95 با هدف پژوهش محوری در بخش علوم آبزیان فعالیت خود را آغاز کرد.
مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر اکنون سه طرح در حوزه پرورش و تکثیر آبزیان در حال پیگیری و انجام دارد و مهم‌ترین دستاورد این مرکز تولید «کیتین و کیتوسان» بوده و راه‌اندازی طرح تولید گلخانه‌ای جلبک اسپیرولینا را در دستور کار خود دارد.
مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر به واسطه فعالیت‌های مختلف موجب ایجاد شغل و درآمدزایی شده و توانسته برخلاف دیگر دانشگاه‌ها، کاهش دانشجو و برنامه‌های علمی و پژوهشی را در رشته شیلات جبران کند.
خبرنگار خبرگزاری آنا در بوشهر به مناسبت موفقیت‌ها و فعالیت‌های مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر با عبدالرحیم پذیرا رئیس این مرکز گفتگو کرده و فعالیت‌های صورت گرفته آن از زمان آغاز کار تاکنون و نیز برنامه‌ها و اهداف برای سال آتی تشریح شده است که در ادامه می‌خوانیم.
آنا: چگونگی و چرایی ایجاد مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر را تشریح کنید؟
پذیرا: ابتدا باید یادآوری کرد که حوزه آبزی‌پروری از مزیت‌های بارز استان بوشهر محسوب می‌شود. استان بوشهر قطب تولید و پرورش میگو در کشور است و بیشترین میزان تولید و صادرات میگو را دارد.
اکنون کشور به واسطه تحریم‌های ظالمانه با چالش‌هایی روبه‌رو شده و همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند تنها راهکار رفع چالش‌ها، اعتماد و اتکا به توانمندی متعدد داخلی و نسل جوان کشور بوده و در این راه، نخستین قدم، تغییر نگاه و استراتژی به ظرفیت‌های داخلی است.
دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر در این برهه با تغییر رویکرد و همسو با مأموریت جدید پیش‌بینی شده سازمان مرکزی دانشگاه، برنامه‌های جدید و مهم علمی را تدوین کرده و با جدیت و اهتمام در حال پیاده‌سازی و اجرای آنان بوده و یکی از این ظرفیت‌ها، ظرفیت دریایی است که با هدایت اصولی، آینده‌نگرانه علمی و کارآفرینی می‌تواند پشتوانه غنی برای کشور باشد. فعالیت‌های دریایی مانند صیادی، پرورش آبزیان و ... توأم با درآمدزایی پایدار است.
مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر با هدف پژوهش‌محوری در بخش علوم آبزیان آذر سال 95 فعالیت خود را آغاز کرد.
آنا: چه مأموریتی برای مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری تعریف شده و آیا اکنون فعال است؟
پذیرا: دانشگاه آزاد اسلامی، ظرفیت‌های ۳۷ سالهای دارد و باید تلاش کرد تا مانع اتلاف مواهب خدادای و دستاوردهای علمی و عملی نخبگان کشور شویم. دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر در برنامه‌های جدید و تخصصی خود با بهره‌گیری از تجارب سالهای متمادی و فرآهم آوردن زیرساخت‌های لازم و در قالب انعقاد تفاهم‌نامه‌های علمی و پژوهشی در افق‌های جدید به‌ویژه در حوزه کارآفرینی، درآمدزایی، حل مسائل و مشکلات جامعه و جوانان به‌دنبال فعالیت‌هایی راهگشا و اثرگذار است.
با این رویکرد، مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر با سه مأموریت اصلی یعنی گسترش فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه تکثیر، پرورش و مقابله با بیماری‌های آبزیان، اشتغالزایی و درآمدزایی آغاز به کار کرد و اکنون نیز فعال است.
آنا: تاکنون چه فعالیت‌هایی در مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری صورت گرفته است؟
پذیرا: فعالیت‌های مختلفی متناسب با سیاست‌ها و برنامه‌های جدید دانشگاه آزاد اسلامی در مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری به ثمر نشسته است. سه طرح در حوزه پرورش و تکثیر آبزیان نیز در واحدهای دلوار، دیّر و دیلم در حال پیگیری و انجام هستند.
استحصال کیتین و کیتوسان از پوست میگو و سخت پوستان دریایی که قریب به 3 هزار کاربرد دارد از مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز بوده و خط تولید صنعتی این محصولات که در قالب شرکت دانش‌بنیان در حال انجام است به زودی راه‌اندازی خواهد شد.
آنا: تعامل نهادها و مراکز مربوط به فعالیت مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری با دانشگاه چگونه بوده و آیا مرکز تحقیقاتی تفاهم‌نامه‌ای در زمینه‌های همکاری منعقد کرده است؟
پذیرا: باید گفت دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر به‌دنبال تحقق جایگاه واقعی دانشگاه در استان است و معتقدیم که همفکری و تعاملات مشترک از یک سو ثمرات درخشان برای دانشگاه به همراه خواهد داشت و از سوی دیگر نتایج مفیدی برای استان و کشور به بار خواهد آورد.
انعقاد بیش از 30 تفاهم‌نامه همکاری مشترک
دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر از توانمندی مطلوبی برخوردار بوده و به‌دنبال تعامل سازنده و فراگیر با همه بخش‌های اجرایی دولتی و غیردولتی است. از این رو دانشگاه آزاد اسلامی بیش از 30 تفاهم‌نامه همکاری مشترک با ادارات و نهادهای استان منعقد کرده که در این بین تفاهم‌نامه با اداره کل بنادر و دریانوردی، مرکز پژوهش‌های مطالعاتی توسعه آینده‌نگری استانداری، شرکت شهرک‌های صنعتی استان، سازمان حفاظت محیط زیست، اداره شیلات و پژوهشکده میگوی بوشهر زمینه فعالیت مرکز تحقیقاتی آبزیان گرمسیری را در استان هموار ساخته است.
آنا: دستاورد ایجاد مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری از ابتدا تاکنون چه بوده است؟
پذیرا: همان‌طور که اشاره شد، مهم‌ترین دستاورد مرکز تحقیقاتی آبزیان گرمسیری تولید کیتین و کیتوسان بوده که محصول تولیدشده با بالاترین خلوص به دست آمده و توانسته تأییدیه از معتبرترین آزمایشگاه‌های داخلی و خارجی را کسب کند. اين محصول به‌عنوان يكی از محصولات برتر دومين نمایشگاه فن‌بازار دانشگاه آزاد اسلامی با محور كشاورزی و منابع طبيعی معرفی شد.
روند فعاليت‌های این مرکز در مورد كيتين و كيتوسان از ابتدا تاکنون در سه مرحله تعریف شده که در مرحله نخست عمل‌آوری و خشك كردن پوست ميگو و فروش آن به كارخانه‌های توليد غذای آبزيان و كسب درآمد، مرحله دوم توليد كيتين و كيتوسان و راه‌اندازی خط توليد صنعتی كيتين و كيتوسان بود که دو مرحله نخست به خوبی محقق شده و برای تولید صنعتی منتظر تأمین اعتبار از اعتبارات دانشگاه هستیم.
آنا: جایگاه پایان‌نامه‌های دانشجویی و طرح‌های پژوهشی استادان در مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری چگونه است؟
پذیرا: یکی از چالش‌هایی که همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در کشور با آن مواجه شده‌اند، مسئله کاهش دانشجوست که علاوه بر تبعاتی نظیر کاهش درآمدهای شهریه‌ای تا حدودی سبب رکود علمی در بعضی از رشته‌های کم تقاضا نیز شده است.
یکی از رشته‌های تحصیلی که به واسطه فقدان سیاستگذاری و راهبری صحیح، سبب شده تا این رشته پرکاربرد، باسابقه و مورد نیاز با استقبال کمی از سوی دانشجویان مواجه شوند، رشته شیلات بوده که معرفی نکردن صحیح اهداف، چشم‌اندازها، مزایا و کاربردهای این رشته تحصیلی، موجب ایجاد ترس از آینده شغلی در داوطلبان شده است.
به واسطه ایجاد این مرکز تحقیقاتی و تولید محصول باکیفیت کیتین و کیتوسان در کنار ظرفیت‌های دانشگاهی مانند آزمایشگاه مجهز و اعضای هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر توانسته این کاهش دانشجو و بالطبع برنامه‌های علمی و پژوهشی را جبران کند.
در دوسال اخیر چند پایان‌نامه با راهنمایی و مشاوره استادان مرکز در زمینه‌های مختلف شیلاتی مانند شناسایی و تنوع زیستی شکم‌پایان سواحل بوشهر، بررسی آلودگی‌های بافت‌های مختلف ماهیان سواحل بوشهر با فلزات سنگین، کیفیت شیمیایی ماهیان نگهداری شده در سردخانه و چند طرح و پایان‌نامه دیگر در مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر انجام شده که مقالات آن در مجلات معتبر تخصصی پژوهشی کشور همانند مجله علمی شیلات ایران، مجله زیست شناسی دریای اهواز و Iranian journal of fisheries science به چاپ رسیده است.
آنا: فعالیت مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا می‌تواند به نحوی فعالیت کند که مانع لغو مجوز شود؟
پذیرا: ارزیابی سازمان مرکزی دانشگاه از فعالیت‌های مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر مناسب بوده و می‌توان امید داشت که با برنامه‌های آتی این مرکز مانند راه‌اندازی طرح تولید گلخانه‌ای جلبک اسپیرولینا و برگزاری همایش ملی شیلات، محیط زیست و کسب و کار ساحلی در ارزیابی سال آینده جایگاه بهتری را کسب کند.
البته آزمایشگاه‌های مجهز و تجهیزات آزمایشگاهی مختلف و کارآمد مرکز تحقیقات آبزیان گرمسیری دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر که تأمین‌کننده اصلی هر فعالیت پژوهشی در حوزه شیلات بوده به اعتبار این مرکز افزوده است.
آنا: درباره تولید گلخانه‌ای جلبک و دستگاه‌هایی که اشاره شد بیشتر توضیح می‌فرمایید؟
پذیرا: جلبک ارزش غذایی و دارویی بالایی دارد؛ اگرچه کار پرورش جلبک در دنیا از سابقه زیادی برخوردار است؛ اما در ایران کاری نوپاست که با خودکفایی در تولید می‌توان واردات آن را به صفر رساند. جلبک‌ها هم در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی و هم در مصارف شیمیایی صنعتی و دامی مصرف می‌شوند. در صورتی که واحدهای پرورش فرآوری جلبک در کشور توسعه پیدا کند علاوه بر ایجاد صد‌ها شغل، سالانه از خروج ارز هم جلوگیری می‌شود.
اسپیرولینا جلبک سبز آبی بوده که سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها، مواد مغذی، کارتنوئیدها و آنتی اکسیدان‌هاست که می‌تواند به محافظت سلول از آسیب کمک کند. این جلبک شامل مواد مغذی ویتامین B کمپلکس، بتاکاروتن، ویتامین E، منگنز، روی، مس و مواد مغذی دیگر است.
اسپیرولینا ارگانیسمی دارد که در آب شیرین و شور رشد می‌کند به همین واسطه و با توجه به رویکرد و مأموریت جدید دانشگاه یعنی اشتغالزایی، درآمدزایی و ارائه خدمت به جامعه و کشور به‌دنبال کشت آن در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دلوار هستیم.
درباره دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی می‌توان از دستگاه کلنی کانتر، شوری سنجی، تست تازگی ماهی، استریومیکروسکوپ، PCR روتاری میکروتورم، سوکسله اتوماتیک، رطوبت سنج پرتا خاک، اوگر، فورمومرت، کدورت سنج، انکوباتور، کجدال و بسیاری ملزومات دیگر نام برد که علاوه بر بهبود روند فعالیت مرکز آبزیان گرمسیری، می‌توانند به‌عنوان تجهیزات آزمایشگاه‌های همکار مورد استفاده صنایع وابسته به علوم شیلاتی قرار گیرند.
انتهای پیام/4121/4062/
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
