بسیاری از شاعران کشورهای منطقه برای آثار ادبیات انقلاب عطش دارند/ شعر سپید؛ قالبی مناسب برای جهانی‌شدن ادبیات مقاومت

رضا اسماعیلی در گفتگو با خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا با اشاره به این که در حوزه ترجمه آثار مربوط به ادبیات مقاومت، کم‌کاری صورت گرفته است افزود: خوشبختانه بعد از پیگیری برخی دوستان شاعر و داستان‌نویس، حوزه هنری فعالیت‌های خوبی داشته و یک مرکز ترجمه راه‌اندازی کرده است. تا جایی که اطلاع دارم در این مرکز قدم‌هایی در زمینه ترجمه آثار ادبی به‌ویژه در حوزه ادبیات دفاع مقدس و ادبیات مقاومت برداشته شده است.

وی اظهار کرد: نمی‌دانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اصولاً واحد یا اداره‌ای موظف است که به صورت تخصصی در این حوزه کار کند یا نه؟ این یک ضعف است. ما باید آثار شاعران معاصر را به زبان‌های دیگر ترجمه کنیم و سعی کنیم شاعران ما را بشناسند. اگر می‌خواهیم زبان و ادبیات فارسی را تقویت کنیم باید به صورت ساختاری و سازمان‌یافته عمل کنیم.

در ادبیات مقاومت بایدنگاه بومی به حاشیه برود و نگاه منطقه‌ای و جهانی بسامد بیشتری داشته باشد

این شاعر در ادامه گفت: اینکه زبان و ادبیات فارسی حتی در کشورهایی مثل تاجیکستان و افغانستان هم گاهی دچار ضعف و عقب‌نشینی می‌شود به‌خاطر این است که ما روی آن تعصب نداریم، ما دغدغه این را نداریم که زبان و ادبیات فارسی را به شکلی درست معرفی و تقویت کنیم، به‌خاطر همین روزبه‌روز تعداد افرادی که به زبان فارسی صحبت می‌کنند در کشورهای منطقه کم می‌شوند.

این پژوهشگر ادبی افزود: البته می‌دانم نهادهایی مثل بنیاد سعدی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبان‌ها فعالیت می‌کنند؛ هرچند از نزدیک با فعالیت‌های بنیاد سعدی آشنا نیستم، اما گاهی در مطبوعات و خبرگزاری‌ها از دوره‌های آموزشی و انتشارات آنها در حوزه آموزش زبان فارسی مطلع می‌شوم که در جای خود قابل‌تقدیر است.

اسماعیلی عنوان کرد: با این حال به اعتقاد من باید یک سازمان مستقل داشته باشیم که فعالیت و تخصص اصلی‌ آن ترجمه ادبیات معاصر (شعر و داستان) باشد. صرفاً یک واحد در حوزه هنری یا یک نهاد وابسته به  وزارت ارشاد پاسخگو نیست. واقعاً هزار سال ادبیات پارسی و چهل سال ادبیات بعد از انقلاب، سرمایه کمی نیست؛ ما باید اینها را ترجمه کرده و روزآمد کنیم تا برای مردم جهان قابل استفاده باشد. اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم امیدوار باشیم که ادبیات معاصر و به‌ویژه ادبیات انقلاب و دفاع مقدس در دنیا مورد توجه قرار بگیرد.

وی افزود: اتفاقاً در چند سفر که به کشورهایی مانند لبنان و ترکیه و سوریه داشتم، دیدم که شاعران و نویسندگان این کشورها واقعاً نسبت به این موضوع عطش داشتند. از ما این مطالبه را داشتند که چرا شما بعد از انقلاب اسلامی آثارتان را به صورت منظم برای ما ترجمه نکرده‌اید که ببینیم در حوزه ادبیات چه تحولاتی رخ داده است؟ می‌گفتند اگر فاصله‌ای به وجود آمده ما مقصر نیستیم، شما کوتاهی کرده‌اید که آثار شاعران خودتان را ترجمه نکردید که ما بخوانیم و بشناسیم. این مطالبه بحقی است و باید به این عطش پاسخ بدهیم.

اسماعیلی همچنین با اشاره به این که با پایان جنگ تحمیلی لازم بود که رویکرد جدیدی به شعر مقاومت و شعر دفاع مقدس در بین شاعران رقم بخورد افزود: این رویکرد جدید، پیوستن به اقیانوس شعر پایداری و مقاومت بود. یعنی باید به مضامینی که در حوزه پایداری و مقاومت یک دغدغه مشترک جهانی بود بیشتر می‌پرداختیم و فقط به آن کلیدواژه‌های دوران شعر دفاع مقدس اکتفا نمی‌کردیم.

عقب‌نشینی و ضعف زبان فارسی در کشورهایی مثل تاجیکستان و افغانستان به‌خاطر این است که ما روی آن تعصب نداریم

این شاعر و پژوهشگر ادبی تصریح کرد: باید در ادبیات مقاومت، نگاه بومی به حاشیه برود و نگاه منطقه‌ای و جهانی بسامد بیشتری داشته باشد. البته این اتفاق تاحدودی افتاده است. یعنی امروز شاعران ما این هوشیاری را داشته‌اند که شعر دفاع مقدس را با شعر مقاومت و پایداری جهان پیوند بزنند.

 وی افزود: شاید به همین خاطر است که بیشتر در قالب‌های سپید و اوزان آزاد می‌سرایند. به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که باعث شده شعر مقاومت در قالب‌های سپید درخشش بیشتری داشته باشد همین نگاه جهانی است؛چون شعرها قابل ترجمه هستند و ما می‌توانیم این شعرها را ترجمه کنیم و با شاعران مقاومت جهان هم‌زبانی و هم‌نوایی داشته باشیم. کلیدواژه‌هایی که در شعر مقاومت و پایداری باید به آنها پرداخته شود، همان بحث صلح‌خواهی، آزادی‌خواهی، مقاومت، پایداری، انسان‌دوستی، حق‌طلبی، عدالت‌خواهی، مظلوم‌نوازی، ظالم‌ستیزی است که باید در شعر مقاومت برجسته شود.

انتهای پیام/4104/پ