حریرچی گزینه مناسبی برای دبیری ستاد مدیریت مبارزه با کرونا نبود/ مشارکت مردمی شرط مدیریت کارآمد در خصوص مبارزه با ویروس کرونا

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ شیوع ویروس کرونا در شهرهای مختلف کشور نیازمند درمان بموقع و پیشگیری از ابتلای تعداد بیشتری از مردم است. مدیریت صحیح در شرایط کنونی بدون همکاری مردم و مسئولان بهداشتی کشور امکان‌پذیر نیست و الان زمان آن رسیده است که همه باهم برای نابودی کرونا ویروس تلاش کنیم.

برای تحقق این هدف باید نظام مدیریت بهداشت و عوامل دخیل در مبارزه با ویروس کرونا را شناخت. در همین راستا با نصیر دهقان، عضو مرکز تحقیقات طب پیشگیری و سلامت جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگو کرده‌ایم. در ادامه توضیحات استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با نقش مدیریت کلان در جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری کرونا را مشاهده می‌کنید:

آنا: در زمینه مدیریت کلان ویروس کرونا چه مسائلی نقش اساس دارند؟ مدیریت کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دهقان: کلاً ویروس بیماری نوپدیدی مثل بیماری کرونا با توجه به نوپدید بودن شرایط را برای مدیریت کردن سخت می‌کند و مقداری سیاست‌های ظریف می‌طلبد. شکل و شمایل این بیماری با سایر ویروس‌ها تفاوت دارد و رویکرد نظارتی و درمانی جدیدی را می‌خواهد.

کارشناسان وزارت بهداشت از همان روز نخست به فرودگاه امام (ره)، حالا که دو هفته از دوره پیش از بروز و پیش‌بالینی می‌گذرد، رفتند. می‌خواهم بگویم سرعت عمل و چابکی قابل قبولی در برخورد با این پدیده جدید داشتند.

من خودم خیلی خبرها را دنبال می‌کنم و از منظری جدید می‌خواهم به این قضیه نگاه کنم. کلاً وقتی بخواهیم یک بیماری نوپدید مثل کرونا ویروس را مدیریت کنیم از سه جنبه می‌توان به آن نگاه کرد.

یکی جنبه حاکمیتی یا گاورمنت است. سلسله‌مراتب حکومتی خودمان را عرض کنم، سلسله‌مراتبی که رأسش می‌شود وزیر بهداشت یا رئیس‌جمهور، دیگری اینکه از دیدگاه مدیریتی به آن نگاه کنیم، مثلاً رئیس‌جمهور که در جایگاه حاکمیتی هستند و وزیر بهداشت که درواقع متولی این بحث هستند ازنظر حاکمیتی در این منظر ایرج حریرچی را به‌عنوان دبیر ستاد پیشگیری از کرونا ویروس معرفی کردند.

بنابراین بحثی حاکمیتی داریم که رئیس‌جمهور اختیار را به سعید نمکی تفویض کردند و دیدگاهی به‌منظور مدیریت این بحران راداریم که ایرج حریرچی به‌عنوان دبیر آن ستاد معرفی شدند. بخش دیگر یا ضلع سوم این مثلث سلامت آحاد مردم هستند.

حالا ما می‌خواهیم ببینیم که از دیدگاه حاکمیتی، مدیریتی و آحاد مردم و درواقع از این سه ضلع مثلث چه‌کارهایی بهتر است انجام شود که بتوانیم خروجی یا بهره‌وری خود را بالا ببریم.

شیوع وروس کرونا در کشور ما هنوز به بحران تبدیل نشده است. چون ما دغدغه داریم، مسئله‌ داریم و بحران داریم. هنوز به بحران نرسیده‌ایم ولی اگر این مسئله را اگر جلوگیری نکنیم ممکن است به بحران تبدیل شود.

از دیدگاه حاکمیتی معمولاً دوباره سه منظر خیلی اهمیت پیدا می‌کند. اول بحث پاسخگویی است که وزیر بهداشت و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت و مشاور رسانه‌ای وزیر بهداشت متولیان بحث سلامت در کشور هستند و پاسخگویی را بارها اعلام کردند.

به‌هرحال از طریق توئیتر یا رسانه‌هایی که فکر می‌کنند مفید باشد یا همین سامانه‌ای که وزارت بهداشت اعلام کردند یا حتی به‌تازگی پیش پیامکی به دست من رسید مبنی بر اینکه آمارها این‌قدر بوده یا در مناطق شلوغ رفت‌وآمد نداشته باشید؛ بنابراین در بحث پاسخگویی نسبتاً کارشان را خوب انجام داده‌اند.

اگر میزان شیوع ویروس کرونا کنترل نشود به بحران تبدیل خواهد شد

موضوع دیگر بحث شفافیت است که ما آن داده‌ها و اطلاعاتی را که از جایگاه حاکمیتی داریم به مردم یا تصمیم‌سازان ارائه می‌دهیم، شفاف بوده و خلاف واقع نباشد. بحث دیگر که خیلی بحث مهمی است و به نظر من باید در شرایط کنونی بیشتر روی آن کار شود، البته من فعلاً در حد مسئله به موضوع بیماری کرونا در کشور نگاه می‌کنم، به بحران تبدیل نشده است.

چون ما دغدغه داریم، مسئله‌ داریم و بحران داریم. هنوز به بحران نرسیده‌ایم ولی اگر این مسئله را اگر جلوگیری نکنیم ممکن است به بحران تبدیل شود.

ما فعلاً مسئله مدیریت را داریم، خدا را شکر بحران نداریم کما اینکه بارها اعلام می‌کنند که نیاز به قرنطینه نداریم. بحث سوم که باید بهتر روی آن کار شود، بحث مشارکت است. باید بهتر بر مشارکت و دیدگاه حاکمیتی کار شود یعنی اینکه ما بتوانیم بخش دولتی را که داریم خوب مدیریت می‌کنیم.

آنا: چگونه می‌توان کیفیت مدیریت و نظارت بر شرایط کنونی جامعه در زمینه مبارزه با ویروس کرونا را افزایش داد؟

دهقان: در کنار بخش خصوصی و از آن مهم‌تر جامعه مدنی که شامل ان‌جی‌اوها یا سازمان‌های مردم‌نهاد یا مراکز خیریه یا کسانی که در حوزه سلامت فعالیت دارند را به بهترین شکل در امر مدیریت دخیل سازیم. الآن در حوزه سلامت چیزی نزدیک به 500 خیریه یا تشکل مردم‌نهاد ثبت‌شده، داریم که به قول بنده خدایی که آنجا کار می‌کرد، 70 تا 80 از این‌ها در تهران فعالند و در بقیه اقصی نقاط کشور 200 تا فعال هستند.

جامعه مدنی باید در شرایط کنونی به دولت و مسئولان کمک کند، یعنی ما نیاز به مشارکت فعال مردم داریم. اینکه بگوییم دولت برای ما چه‌کار کرد، بخش خصوصی چه‌کار کرده کافی نیست. نیاز است که خود مردم آستین بالا بزنند و به‌صورت فعالانه مشارکت کنند.

باید بررسی کنیم در شرایط کنونی از این تعداد 80 یا 90 سازمان مردم‌نهاد تهرانی چه تعداد از آن‌ها به‌خوبی فعالیت و با نهادهای دولتی همکاری می‌کنند؟ چون در بحث مشارکت باید بتوانیم اعتماد جامعه مدنی را جلب کنیم. چون بدنه‌ای از خود جامعه هستند.

جامعه مدنی که اتفاقاً اصحاب رسانه هم جزءشان است، در این زمینه خاص از بُعد اطلاع‌رسانی، حالا خود آن رسانه می‌تواند نقش مهمی در اطلاع‌رسانی شفاف و بموقع به مردم را ایفاء کند.

بحث جامعه مدنی بحث مشارکت در دیدگاه حاکمیتی است و به نظر من جای کار زیادی دارد و بایستی گروهی با دقت به جزئیات مسئله روی آن کار کنند. اگر من بخواهم به مطالعاتی که تا الآن روی مشارکت جامعه مدنی انجام‌شده نمره بدهم شاید خیلی قابل‌قبول نباشد.

ارتباط مستقیم میان اعتمادسازی و میزان مشارکت مردم

اعتمادسازی باید بهتر شود و مردم بیایند کمک بگیرند. جامعه مدنی باید در شرایط کنونی به دولت و مسئولان کمک کند، یعنی ما نیاز به مشارکت فعال مردم داریم. اینکه بگوییم دولت برای ما چه کار کرد، بخش خصوصی چه کار کرده کافی نیست. نیاز است که خود مردم آستین بالا بزنند و به‌صورت فعالانه مشارکت کنند.

این مسئله نیازمند این است که در کنارش شرح وظایف هر افراد مشخص شود و آن‌ها را در مسیر درست بیندازیم تا اینکه خودشان بیایند اطلاعات ضدونقیض که خیلی وقت‌ها هم خلاف واقع است در این کانال‌ها و شبکه‌ها بخواهند بشنود و درست را از نادرست تشخیص دهند.

متأسفانه شاهد بوده‌ایم که هر موقع اتفاقاتی با دربرگیری گسترده مانند ویروس کرونا در کشور روی می‌دهد، خبرهای سوء و این شبکه‌ها که خیلی‌هایشان هم مشخص نیست اصلاً با چه هدفی ایجاد شده‌اند و دارند کار می‌کنند، می‌آیند واهمه در بین مردم ایجاد می‌کنند.

حالا خیلی وقت‌ها نمایندگان ما هم متأسفانه در این مسیر قرار می‌گیرند و حرف‌هایی می‌زنند که ممکن است هدفشان خوب باشد ولی خیلی وقت‌ها هم باعث تشویش اذهان عمومی می‌شود.

لزوم انتخاب افراد متخصص طب پیشگیری در ستاد مرکزی مبارزه با کرونا

از دیدگاه مدیریتی من خودم نقدی دارم. مثلاً اگر مشکل نقص عملکرد آپاندیس در یک منطقه‌ای شایع می‌شود، ما انتظار داریم که پزشک جراح به‌عنوان سرگروه در آنجا قرار بگیرد و مدیریت داشته باشد.

ایرج حریرچی به‌عنوان معاون کل سابق وزارت بهداشت شخص صاحب‌نظری بود ولی فکر می‌کنم ایشان به‌عنوان پزشک جراح، انتخاب خوبی برای دبیری ستاد مرکزی مبارزه با کرونا نبودند. بلکه باید یک متخصص پیشگیری و پزشکی اجتماعی یا اپیدمیولوژیست در این سمت قرار گیرد.

ما عزیزانی را در این حوزه داریم که به نظر من خیلی مرتبط‌تر هستند. این انتخاب جای انتقاد دارد چراکه جایگاه جراح، جایگاهی درمانی است ولی ما الآن نیاز به پیشگیری و بهداشت قوی داریم. به‌عنوان‌مثال الآن بیماری‌های سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت که در ایران شایعه نشده است؛ بنابراین بیماری است که باید از آن پیشگیری کرده و قرنطینه را بشناسیم. همه افراد در ستاد مرکزی مبارزه با کرونا باید حمایت‌طلبی را خیلی خوب بلد باشد تا اگر قرار است با حوزه علمیه یا شورای نگهبان یا رئیس مجلس ارتباط برقرار کنند، قادر به انجام آن باشند.

انتهای پیام/4144/پ