دیده بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری
09 فروردين 1399 - 02:12

تاریخچه و نقشه جامع شهر قم در ویکی آنا

نقشه جامع شهرقم را میتوانید در این گزارش مشاهده کنید.
کد خبر : 473232
ghom.jpg

به گزارش خبرنگار حوزه سفر و گرشگری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا, قُمْ   (پارسی میانه: کُنب) از کلان‌شهرهای ایران است که در ۱۴۰ کیلومتری جنوب تهران پایتخت ایران واقع شده‌است. این شهر در کنار رودخانهٔ قمرود و در دشت قم قرار دارد. شهر قم مرکز استان قم و نیز مرکز شهرستان قم می‌باشد.


این شهر در گذشته به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ابریشم دارای اهمیت ارتباطی بوده‌است.


طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران شهر قم تعداد ۱٬۲۰۱٬۱۵۸ نفر جمعیت دارد که بیشتر این جمعیت مهاجرانی از شهری‌های دیگر ایران مثل زنجان، اراک و تبریز است. با این جمعیت قم در رتبهٔ هفتمین شهر پرجمعیت ایران قرار می‌گیرد. رشد جمعیت قم ۱٬۲ درصد است که جزء بالاترین نرخ رشد جمعیت در ایران است. بیشتر ساکنان شهر مسلمان و شیعهٔ دوازده امامی هستند و تعدادی از اقلیت‌های دینی زرتشتی و مسیحی در شهر ساکن هستند.استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچک‌ترین استان ایران است. استان قم ۵ شهر دارد. شهرهای قم، قنوات، جعفریه، کهک، دستجرد و سلفچگان از شهرهای استان به‌شمار می‌روند. از معروف‌ترین روستاهای استان قم نیز می‌توان به فردو، وشنوه، خاوه، کرمجگان و روستای توریستی میم اشاره کرد.


به شهر قم لقب‌های فراوانی نسبت داده می‌شود اما لقب رسمی و مورد استفاده در رسانه‌ها و همین‌طور شهرداری قم «پایتخت مذهبی ایران و قطب فرهنگی» است. از قم با عناوینی چون: حرم اهل بیت، شهر علم، قنبید (کلم محلی که در قم کشت می‌شود) المومنین، استراحتگاه مؤمنین، دارالموحدین و شهر کریمهٔ اهل بیت یاد می‌کنند.


قم به عنوان پایتخت فرهنگی ایران و جهان، پایتخت مذهبی ایران،پایتخت فرهنگی جهان شیعهو پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان ایران،قطب تولید معارف دینی در ایران،قطب تولید علوم اسلامی، یکی از قطب‌های تولید مسائل دینی در ایران، یکی از قطب‌های انتشار کتاب پس از ایران و بزرگ‌ترین قطب انتشار کتاب‌های دینی در خاورمیانه نیز شناخته می‌شود. قم یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران است تعداد زیادی از اتباع افغانستانی و پاکستانی و عرب در قم مهاجر هستند.


سید علی خامنه‌ای، رهبر ایران این شهر را «مادر نظام جمهوری اسلامی» نامیده‌است. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز قم را «یکی از مراکز نشر آثار و معارف اسلام و شیعه در جهان» خوانده‌است.


این شهر مدفن فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر، پیشوای هفتم شیعه و به‌طور سنتی محل اقامت بسیاری از روحانیون بلندپایهٔ شیعه بوده و بزرگ‌ترین حوزه علمیه ایران و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه‌ی ایران در این شهر قرار دارد. دبیرخانهٔ حوزه علمیه ایران نیز در این شهر واقع‌است. اهمیت زیارتی این شهر در درجهٔ نخست مربوط به مرقد فاطمه معصومه بوده و سپس به دلیل وجود مزارهای متعدد علویان و نوادگان امامان و همین‌طور مسجد جمکران است. این شهر پس از مشهد دومین شهر زیارتی ایران است. جداشدن عتبات عالیات از ایران و پیوستن آن به امپراتوری عثمانی از یک سو و دور بودن مشهد از نواحی مرکزی ایران باعث شده که قم از دوره صفویه به بعد پذیرای زائران بیشتری باشد.


قیام‌ها و شورش‌های پیاپی مردم قم باعث شده تا این شهر در طول تاریخ بارها توسط حاکمان و فرمانروایان ویران شده و از نو آباد شود.


قم در ابتدا محل سکونت اقوامی از زرتشتیان بوده که ممجان (memjan) نامیده می‌شده‌است.قم


در کتاب تاریخ قم، تألیف «حسن بن محمد بن حسن قمی» در بیان علت نام‌گذاری شهر چنین آمده‌است:


«شهر قم را، بدین علت قم نامیدند که محل جمع شدن آب‌ها و آب انار بوده‌است و آب در آن جا جمع می‌شده و آن را هیچ منفذ و رهگذری نبوده، در اطراف آن جا علف و گیاهان و نباتات فراوان می‌روییده‌است و در عرب، جمع شدن آب را قم گویند؛ که بعضی آن را با قمقمه (معرب کمکم) هم‌معنی دانسته‌اند و گلاب پاش را نیز نوعی از قمقمه وصف کرده‌اند و جمع آن را قماقم نامیده‌اند؛ با این تفاوت که وقتی در آن نواحی علف زار و سبزه زار زیاد می‌شد، چوپانان برای چرانیدن گوسفندان خود، برگرد علف زارها خیمه می‌زدند و خانه‌هایی را بنا می‌کردند و خانه‌های ایشان را در فارسی، کومه نامیدند و به مرور زمان کومه تبدیل به کم شد؛ پس آن را معرب گردانیده و قم نامیدند. ریشه نام این شهر به «کومه» به معنای اتاقک‌های کلبه‌مانندی که چوپانان برای استراحت می‌ساختند، بازمی‌گردد. با الهام از واژه «کومه» این شهر به نام «کم» (kom) خوانده شد».


قُم تلفظی از نام کم‌است که اعراب آن را به صورت امروزی درآوردند.
انتهای پیام/


انتهای پیام/

ارسال نظر
قالیشویی ادیب