کتاب صوتی راهی برای لذت بردن از دنیای کتاب‌ها
ایده‌ی این شیوه کتاب خواندن، ابتدا برای نابینایان، در انجمن ملی سلطنتی نابینایان انگلیس اتفاق افتاد؛ برای آنکه نابینایان هم بتوانند لذت ادبیات را هم‌سطح با بقیه آدم‌ها تجربه کنند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، شنیدن داستان، شیوه تازه‌ای برای انتقال آن نیست. در روزهای خیلی دور، زمانی که داستان‌ها مجالی برای ثبت‌شدن نداشتند و ماجرای زندگی انسان‌ها سینه‌به‌سینه منتقل می‌شد، روایت‌کردن، رایج‌ترین شیوۀ انتقال داستان‌ها بود.چرا راه دور برویم. حتماً همه‌مان تجربه‌ی شنیدن داستان از زبان مادربزرگ‌هایمان را داریم. افسانه دختر کدخدا که دلباخته‌ی دوره‌گرد جوانِ ده می‌شود، افسانه گرگی که پنهانی به بره‌ها حمله می‌کند، افسانه حاتم طائی و قنبر خوش‌شانس و داستان‌هایی از این قبیل. شنیدن کتاب‌های صوتی، شیوه جدیدی از کتاب‌خوانی هستند که چندان هم جدید نیستند. درواقع چهره جدیدی به روشی داده‌اند که اتفاقاً بسیار هم قدیمی است.
زاده‌شدن کتاب صوتی
ایده‌ی این شیوه کتاب خواندن، ابتدا برای نابینایان، در انجمن ملی سلطنتی نابینایان انگلیس اتفاق افتاد؛ برای آنکه نابینایان هم بتوانند لذت ادبیات را هم‌سطح با بقیه آدم‌ها تجربه کنند. این انجمن، در سال ۱۹۳۵، اولین کتاب گویا را برای نابینایان و کم‌بینایان منتشر کرد. «قتل راجر اکروید» اولین کتاب گویا بود که با گرامافون خوانده می‌شد.
در سال ۱۹۴۰، انجمن نابینایان آمریکا، ادامۀ این کار را در دست گرفت. یک کتاب مشخص، تبدیل به حدود ده صفحه گرامافون می‌شد. حوالیِ دهه ۷۰ و با پیشرفت علم، صفحه‌های گرامافون به‌شکل نوار کاست درآمدند که سبک و قابل حمل بودند. با این اوصاف، تولیدکنندگان کتاب‌های صوتی، انتشار آن‌ها را افزایش دادند و به این ترتیب، کتابخانه‌های عمومی در آمریکا و انگلیس، کم‌کم طبقه‌های خود را با کتاب‌های گویا هم پر کردند. بعدها، که نوارهای کاست جای خود را به سی‌دی دادند، سی‌دی‌پلیرها وسایلی بودند که کتاب‌ها را می‌خواندند و علاوه‌بر نابینایان، کم‌کم باقی مردم هم می‌توانستند از این کتاب‌ها بهره ببرند.
با آمدن اینترنت و دستگاه‌های پخش همه‌گیرتر، این کتاب‌ها بسیار راحت‌تر در دسترس مردم قرار گرفتند. اکنون مردم می‌توانند با چند کلیک ساده، کتابی را انتخاب کنند و آن را با صدای بازیگر یا گویندۀ موردعلاقه‌شان بشنوند.
ردِ این ماجرا را در ایران هم می‌توان گرفت. گفته می‌شود دکتر جواد شوکولات‌خور که خود نابینا بود، نخستین کسی است که کتاب صوتی را در ایران و برای نابینایان منتشر کرد. بسیاری می‌گویند که تاریخ این اتفاق، به سال ۱۹۲۹ (یعنی پیش از انگلیس) برمی‌گردد؛ هر چند نمی‌توان اعتبار این تاریخچه را به‌دقت سنجید.
چرا کتاب صوتی؟ چرا کتاب صوتی نه؟
در عصری که همه‌چیز به‌سرعت در حال حرکت است، وقتی به‌جای آنکه منتظر رسیدن نامه باشید، می‌توانید پیامتان را در چند ثانیه به دوستانتان انتقال دهید، زمانی که همه‌چیز دست در دست هم داده است تا سریع‌تر تردد کنید، سریع‌تر برسید، سریع‌تر بخورید، سریع‌تر بخوابید و سریع‌تر بیدار شوید، شاید فرصت چندانی برای کتاب‌خواندن پدید نیاید.
معمولاً افرادی که بسیار کتاب می‌خوانند، شنیدن کتاب‌های صوتی را تقلب می‌دانند. بعضی می‌گویند که این کار برای کسانی است که حقیقتاً کتاب‌خواندن را دوست ندارند؛ لابد به این دلیل که شنیدن کتاب، به سختی خواندن آن نیست. اما آیا این کار واقعاً تقلب است؟
حقیقت این است که کتاب‌های صوتی قابلیت‌هایی دارند که کتاب‌های چاپی ندارند. بسیاری از کاربران کتاب‌های صوتی، معترف‌اند که گویندگان آن‌ها، جان تازه‌ای به کتاب می‌بخشند. درواقع می‌گویند که لحن و گویش گوینده، در تصور ما از داستان بسیار تأثیرگذار است.
علاوه‌بر این‌ها، پژوهشگران گفته‌اند که برای مغز انسان‌ها، تفاوت چندانی میان گوش‌دادن به یک کتاب و یا خواندن آن وجود ندارد؛ درواقع اگر کتابی را گوش دهیم یا بخوانیم، تأثیر چندانی روی درک ما از آن نخواهد داشت.
به نظر می‌رسد که کتاب‌های صوتی، کم‌کم جایگاه خود را در میان سایر کتاب‌ها پیدا می‌کنند. تعدادی از کاربران کتاب‌های صوتی در سراسر دنیا می‌گویند که نمی‌توان همه کتاب‌ها را به‌صورت صوتی گوش داد؛ از طرفی در کشوری مانند آمریکا، رمان‌های عاشقانه، پلیسی، کتاب‌های روانشناسی و کتاب‌های مدیریت و کسب‌وکار در قالب صوتی بهتر و بیشتر از قالب نوشتاری آن فروش رفته‌اند.
راه‌های خرید کتاب صوتی
در خارج از ایران، اپلیکیشن‌های بسیاری وجود دارند که کتاب‌ها را به‌صورت صوتی منتشر کرده‌اند. در تعدادی از این اپلیکیشن‌ها، کاربران می‌توانند خوانش مورد علاقه‌شان را انتخاب کنند، سرعت خواندن متن را تنظیم کنند و نشانِ کتاب بگذارند. تعدادی از اپلیکیشن‌ها هم درواقع کتابخانه هستند و کاربران کتاب‌های صوتی را می‌توانند به امانت بگیرند و بعد از مدتی پس دهند.
در ایران هم، به همین منظور، اپلیکیشن‌های فارسی در حال پدید آمدن هستند. بسیاری از این کتاب‌ها را گوینده‌های حرفه‌ای خوانده‌اند. شما می‌توانید در ترافیک، در راه محل کار، دانشگاه یا مدرسه، هنگام انجام‌دادن کارهای خانه یا درحالی که در خیابان مورد علاقه‌تان پیاده‌روی می‌کنید، فایل کتاب را پلی کنید و کتاب را با صدای مورد علاقه‌تان بخوانید؛ یا به بیانی بهتر، بشنوید.
طاقچه از جمله جاهایی است که از کتاب‌های صوتی پشتیبانی می‌کند و تعداد زیادی از کتاب‌های صوتی را به‌صورت قانونی منتشر کرده است. کتاب‌های صوتی بسیاری در دسته‌های ادبیات، تاریخ، فلسفه و منطق، کودک و نوجوان و…، در اختیار کاربران طاقچه قرار داده شده است که در این میان، تعدادی از این‌ها، کتاب‌های صوتی رایگان هستند.
آیندۀ کتاب‌های صوتی
کتاب‌های صوتی، در ابتدای راهی طولانی قرار دارند؛ بسیاری گفته‌اند که در آینده‌ای نه‌چندان دور، کتاب‌های صوتی جایگزین کتاب‌های خواندنی می‌شوند. بسیاری دیگر هم معتقدند که شیوۀ اصیل کتاب‌خواندن اگر هم کم شود، از بین نمی‌رود. شما چه فکر می‌کنید؟
انتهای پیام/
انتهای پیام/
