تخریب محیط زیست از عوامل بروز سیل‌های اخیر منطقه زاگرس است/ فرسایش خاک در اثر قطع درختان چند هزار ساله بلوط

محسن تیزهوش کارشناس و فعال محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، در خصوص تاثیر تخریب محیط زیست و درختان در بروز سیل‌های اخیر در منطقه اظهار کرد: منطقه کوهدشت که در روزهای گذشته شاهد بحران اقلیمی و سیل بی‌سابقه بوده حاصل یک دهه نادیده گرفتن قوانین حاکم بر اقلیم و طبیعت آن منطقه است. متاسفانه در جنوب استان و منطقه کوهدشت و پل دختر با فرو نشست زمین و کاهش آب منابع زیر زمینی روبرو هستیم و همچنین در سال‌های گذشته چنین سیلی در این مناطق نداشتیم و این موضوع مستعد بروز این ماجرا بود و شرایط فراهم شد تا بحران اقلیمی در این منطقه رخ بدهد.

وی افزود: رقمی بالغ بر 200 میلیارد تومان به استان لرستان خسارت وارد کرد. همچنین 600 کیلومتر از راه‌های استان بر اثر این حادثه از بین رفت و بسیاری از روستاها و باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی متاسفانه از بین رفت و مهم‌ترین دلایل این بحث از بین رفتن جنگل‌ها و مراتع این مناطق است که متاسفانه در استان‌های ایلام و لرستان شاهد بروز این بحران بودیم.

دبیر انجمن مهندسین زاگرس یادآور شد: در یک دهه اخیر به بهانه‌های مختلف از جمله سدسازی، جاده سازی، انتقال خطوط نفت و گاز که متاسفانه در زمره توسعه ناپایدار قرار دارد شاهد از بین رفتن جنگل‌ها و مراتع استان ایلام و لرستان بودیم و همین عاملی است که شرایط را برای بروز بحران در منطقه فراهم کند. همچنین ما در منطقه سد طبیعی نداریم که بتواند آنچنان که باید و شاید در مقابل باران‌های با شدت زیاد ایستادگی کند، ما شاهدیم که منابع اقتصادی و اجتماعی مورد آسیب قرار می‌گیرد و اکثر این آسیب‌ها به خانوارها و جوامع روستایی تحمیل می‌شود.

تیزهوش ادامه داد: با توجه به اینکه شرایط روز جهانی را باید در نظر بگیریم و با تغییرات آب و هوایی مواجه هستیم روز به روز این موضوع شدت بیشتری پیدا می‌کند. براساس تحقیقاتی که انجام شده منطقه زاگرس غرب در قسمتی قرار گرفته که به شدت در معرض آسیب‌های تغییرات آب و هوایی است و ما شاهد بارش‌های مجدد در ماه‌های آینده خواهیم بود و مدیریت بحران و هواشناسی باید هشدارهای لازم را در مرحله اول بدهند و در مرحله دوم باید زیر ساخت‌های خود را فراهم کنیم تا بتوانیم در برابر بحران‌های آینده ایستادگی کنیم.

این فعال محیط زیست گفت: در منطقه ایلام و لرستان بلوط‌های چند هزار ساله‌ای داریم که برای نگهداشت خاک در این مناطق بسیار تاثیرگذار است، وقتی که ما اصلی‌ترین عامل را به هر بهانه‌ای از دست می‌دهیم این خود باعث افزایش فرسایش خاک در این مناطق می‌شود که ما با فرو نشست زمین روبرو هستیم چون به شدت به گسترش زمین‌های کشاورزی روی آورده ایم.

تیزهوش ادامه داد: تخریب درخت‌های چندین هزار ساله باعث شده رودخانه‌هایی که سال‌ها به خودشان آب ندیده بودند به یکباره طغیان کنند و آسیب‌های جدی را به منطقه تحمیل کنند. در کل تخریب جنگل‌ها و مراتع و فرسایش شدید خاک در استان‌های ایلام و لرستان از بین رفتن آب‌های زیرزمینی عاملی شده که اجازه داده آب به راحتی وارد زیر ساخت‌ها شود و از همه مهم‌تر طرح‌هایی مانند صیانت از تنوع زیستی و توسعه پایدار و آبخیزداری سال‌ها روی میز سازمان جنگل ها باقی مانده است.

وی یادآور شد: اگر تاکنون به طرح آبخیزداری آنچنان که شایسته است بها بدهند اگر هم سیلی رخ دهد با شدت کمتری اتفاق می‌افتد چون آبخیزداری از منابع آب و خاک آن سرزمین را حفاظت می‌کند. در هر هکتاری که ما آبخیزداری را انجام دهیم شاید رقمی بالغ بر نیم تن خاک حفظ می‌شود و این عاملی برای جلوگیری از بحران‌های سیل است.

دبیر انجمن مهندسین زاگرس تاکید کرد: در ده سال گذشته فعالیت‌های تحقیقاتی بسیاری در زمینه تخریب جنگل‌ها به عنوان عامل بروز سیل در منطقه انجام شده است و از سوی افراد فعال در حوزه محیط زیست و فعالان منابع طبیعی هشدارهای لازم داده شده بود. این هشدارها به دست مدیریت بحران استان رسید و قبل از اینکه سیل در استان رخ بدهد هشدارهای لازم را به مردم دادند که بارش‌هایی را در پیش داریم که امکان وقوع سیل را در پی خواهد داشت.

تیزهوش گفت: شرایط برای جلوگیری از بروز این بحران به صورت طبیعی وجود ندارد حتی اگر به صورت مصنوعی هم بخواهیم جلوگیری کنیم شرایط زمانی را باید از قبل داشته باشیم. برای بحران‌های بعدی نه تنها در استان‌های زاگرس‌نشین بلکه در تمام استان‌های کشور باید چاره‌اندیشی کنیم و برنامه‌ریزی شود. مشکلی که در سال‌های گذشته داشتیم حذف اکولوژیست‌ها بوده است. بحث طرح‌ها و پژوهش‌های میدانی که از سوی اکولوژیست‌های انجام شده تاکنون بر زمین مانده است همین بحث آبخیزداری اگر آنچنان که باید در کشور ما انجام شود شاید تا 70 درصد از بروز بحران‌های موجود را کاهش دهیم.