عرفان‌پور: جریان شعر پس از انقلاب به مردم نزدیک‌تر شد/ تأثیر انقلاب اسلامی بر برون‌گرایی شعر معاصر

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، جریانی به نام ادبیات انقلاب به وجود آمد که این ادبیات متاثر از حال و هوای روزهای انقلاب و دوران 8 سال دفاع مقدس بود. هم زمان با تحولات سریع جامعه در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی داستان و شعر فارسی هم دچار تغییر و تحول می‌شد و نام‌ها و آثار جدید با مضامینی برآمده از دل انقلاب اسلامی پدید آمد. به مناسبت فرا رسیدن دهه مبارک فجر در پرونده «انقلاب در ادبیات و شعر» بنا داریم، تغییر و تحولاتی که پیروزی انقلاب بر جریان ادبی کشور داشته و همچنین انقلاب اسلامی را در آیینه ادبیات و شعر ایران و زبان فارسی بررسی کنیم.

میلاد عرفان‌پور شاعر جوان و برجسته کشور در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، درباره ویژگی‌های شعر فارسی در قبل از انقلاب اسلامی گفت: شعر فارسی پیش از انقلاب اسلامی، دوره قابل تحقیق و قابل تأملی دارد و یکی از دوره‌های خاص و متمایز شعر فارسی در تاریخ است. در دوره‌های شعری پیش از انقلاب و در دل همان نیم قرن پیش از انقلاب دوره شعر مشروطه شاید برجسته‌ترین جریان و دوره خاصی است که وجود دارد.

وی با به‌طور خاص در مورد شعر فارسی در یکی دو دهه پیش از انقلاب، بیان کرد: تا آنجایی که بنده شناخت پیدا کردم ما در این دوره با شعری مواجه هستیم که بیشتر به موضوعاتی از قبیل واگویه‌های شخصی و در واقع حدیث نفس‌هایی که بیشتر به آشفتگی‌های درونی خود شاعر برمی‌گردد. عشق‌های شخصی و ارائه فیزیکی و جسمی از موضوع عشق و با شاعرانی روبه‌رو هستیم که بیش از اینکه شعرشان، شعر انسان به معنی عام انسان باشد، به خودشان، تجارب شخصی خودشان، علایق و معشوقه‌های خودشان می‌پردازند و در واقع شعر در یکی دو دهه پیش از انقلاب، شعرِ شخصی است.

این شاعر برجسته اظهار کرد: یکی از اتفاقاتی که در شعر پس از انقلاب رقم خورد این است که منِ شاعر بعد از انقلاب، در عموم شعرهای شاخصی که گفته می‌شود، حتی در عاشقانه‌ها، یک منِ انفرادی غیرقابل تعمیم نیست. یک منِ اجتماعی است. حتی عاشقانه‌ها، عاشقانه‌هایی است که برای یک معشوقِ فراتر از معشوقه‌هایی که وصف‌شان صرفاً در فیزیک و جسمانیت می‌گنجد، قابل تعبیر است. یعنی عاشقانه‌هایی هست که حتی می‌شود تعابیر عرفانی از آنها داشت و به عشقی می‌پردازد که آن عشقِ مطلوبِ آرمانی هر انسانی هست.

عرفان‌پور در ادامه تشریح جریان شعر در پس از انقلاب عنوان کرد: ما بعد از انقلاب با شعرهایی روبه‌رو هستیم که دغدغه اجتماعی خیلی جدی دارد، دغدغه مردم دارد، حرف‌های مردم را بیان می‌کند یعنی جریان شعر به مردم نزدیک‌تر شده است. شعر، صرفاً شعرِ شاعر به انزوا و در پستوی تنهایی رفته نیست. شعر، شعرِ شاعری است که در کنار مردم است. حرف‌ها، دردها، آرمان‌ها و اهداف مردم را می‌بیند و در کنار آنها و برای آنها شعر می‌گوید. شعر ما بعد از انقلاب مردمی‌تر شده است. این را در تحلیل‌ها، پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های کسانی که کار کرده‌اند، به این مطلب رسیده‌اند.

وی در پاسخ به اینکه سوال که آیا می‌توان گفت شعر قبل از انقلاب درون‌گرا و شعر بعد از انقلاب برون‌گرا شده است، گفت: برون‌گرایی در شعر بعد از انقلاب، غلبه پیدا کرده است. حداقل در شعرِ شاعران انقلاب که محلِ صحبت ماست. چون در شعر فارسی، عده‌ای هم ماندند و مسیر گذشته را طی کردند. یعنی همراه نشدند با جریان جدید و مسیر گذشته را طی کردند اما در شاعرانی که جریان شعر انقلاب را پی‌ریزی کردند، می‌بینیم که برون‌گرایی بر درون‌گرایی غلبه پیدا کرد. البته شعر، کلاً پدیده‌ای است که از گذشته تا به امروز، بیشتر با درون نسبت داشته و بیرون را هم با همین درون‌گرایی تحلیل می‌کرده اما این درون‌گرایی در شعر بعد از انقلاب با توجه بیشتری که به مردم می‌شود و شاعرانی که از دل مردم درمی‌آیند؛ دیگر شاعران هم قشری هستند که برآمده از خودِ مردم و از بطن مردم هستند.

این شاعر جوان با بیان اینکه  محتوا و مضمون‌های بدیعی پس از انقلاب وارد جریان شعر فارسی می‌شود، تشریح کرد: شعر انقلاب ما از حیث محتوایی و گفتمانی، عصاره‌ای است از شعر گذشته فارسی از قرون اولیه تا به انقلاب اسلامی. یعنی اگر ما می‌بینیم که عرفان در قرونی موضوع برجسته شعر ماست، این عرفان در شعر انقلاب اسلامی هم وجود دارد. اگر حماسه در برهه‌ای، وجه شاخص شعر فارسی است، مثلاً در شاهنامه، می‌بینیم این حماسه در شعر انقلاب به نوعی زنده می‌شود. عاشقانه‌ها زنده می‌شود و تلفیق و معجونی است از همه آنچه در پیشینه شعر فارسی هست؛ به علاوه آن ارزش افزوده‌ای که خود شعر انقلاب اسلامی اضافه می‌کند و طبیعتاً خودِ این واقعه بزرگ و کم‌نظیر، تأثیر خودش را هم در محتوا و حتی هم در فرم بر شعر انقلاب اسلامی می‌گذارد.

انتهای پیام/4028/