طرح‌ها و لوایح با چه شیوه‌ای در صحن مجلس شورای اسلامی تصویب می‌شود؟

به گزارش خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا، مجلس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و محور بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها، قانون‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست و چراغ هدایت دولت و ملت را به دست دارد.

مجلس شورای اسلامی پایگاه اساسی نظام و مردم و مایه حضور و مشارکت واقعی مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مظهر اراده ملی است و از این‌رو آشنایی با بخش‌های مختلف آن ضروری به نظر می‌رسد. با همین هدف اصطلاح‌ها و کلیدواژه‌های حقوقی مجلس شورای اسلامی برای آشنایی مخاطبان در این صفحه منتشر می‌شود.

ماده 149 قانون داخلی مجلس شورای اسلامی در بخش بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح می‌نویسد: هنگام رسیدگی به کلیات گزارش کمیسیون اصلی در جلسه رسمی مجلس، ابتدا سخنگوی کمیسیون حداکثر به مدت 10 دقیقه توضیحات لازم را ارائه می‌کند و در صورت ثبت‌نام نمایندگان، حداکثر سه نفر مخالف و سه نفر موافق به ترتیب یک مخالف و یک موافق هر کدام حداکثر پنج دقیقه نظرات خود را درباره قبول یا رد کلیات بیان می‌کنند و نماینده دولت و سخنگوی کمیسیون در صورت تمایل هر کدام حداکثر به مدت پنج دقیقه نظرات خود را بیان می‌کنند و برای کلیات رأی‌گیری می‌شود. در طرح‌ها و لوایح مهم یا مفصل، به پیشنهاد کتبی 15 نفر از نمایندگان یا رئیس جلسه و تصویب مجلس مدت زمان‌های مذکور دوبرابر می‌شود.

ب) پس از تصویب کلیات، به جزئیات طرح‌ها و لوایح به ترتیب زیر رسیدگی می‌شود و در صورت وجود مخالف هر ماده، یک مخالف و یک موافق و پس از آن نماینده دولت و سخنگوی کمیسیون هریک حداکثر پنج دقیقه صحبت می‌کنند.

1- در ابتدا ماده واحده و یا هریک از مواد یا اجزا توسط یکی از اعضای هیئت رئیسه قرائت می‌شود. سپس پیشنهادهای چاپ شده کمیسیون‌های فرعی و نمایندگان به ترتیب برای بازگشت به لایحه یا طرح، حذف کل یا جزء و پیشنهاد اصلاحی به شرح فوق مطرح می‌شود و رأی‌گیری به عمل می‌آید. در این مرحله پیشنهاد حذف کل یا جزء تا قبل از ورود به ماده در صحن پذیرفته می‌شود.

2- اگر پیشنهاد چاپ شده‌ای مطابق بند (1) وجود نداشته باشد، مصوبه کمیسیون اصلی در خصوص ماده واحده،‌هریک از مواد یا اجزا به رأی گذاشته می‌شود.

3- در صورت عدم تصوی موارد مذکور در بندهای (1) و (2) مجدداً پیشنهاد حذف در مجلس پذیرفته و در مورد آن رأی‌گیری می‌شود.

4- پس از مراحل فوق، برای ماده مورد بحث با اصلاحات انجام شده رأی‌گیری به‌عمل می‌آید و چنانچه به تصویب نرسید،‌پیشنهادهای جدید قابل طرح است و در صورت عدم وجود پیشنهاد جدید جهت بررسی مجدد به کمیسیون اصلی ارجاع می‌شود.

5- در هر مرحله که پیشنهاد اصلاح، بازگشت به لایحه یا طرح و یا مصوبه کمیسیون اصلی به تصویب مجلس برسد، پیشنهاد الحاقی مرتبط و غیر مغایر با مصوبه به تشخیص رئیس جلسه، به ترتیب کمیسیون‌های فرعی و نمایندگان مطرح و رأگیری می‌شود.

6- نسبت به آن دسته از مواد که مجدداً به کمیسیون اصلی ارجاع می‌شود، هریک از نمایندگان می‌توانند در مهلت مقرر با حضور در کمیسیون پیشنهادهای خود را مطرح کنند. پس از چاپ و توزیع گزارش کمیسیون اصلی در موارد ارجاعی به کمیسیون، هریک از نمایندگان می‌توانند تا 12 ساعت پس از توزیع گزارش کمیسیون اصلی پیشنهادهای خود را جهت طرح در جلسه رسمی مجلس به هیئت رئیسه مجلس ارائه کنند.

تبصره: در صورت عدم آمادگی یا عدم حضور سخنگوی کمیسیون به ترتیب رئیس یا یکی از نواب رئیس رئیس یا سایر اعضای کمیسیون به جای وی از نظر کمیسیون دفاع می‌کند.

طبق ماده 150 در شور دوم درباره اصل مواد مذاکره به عمل نمی‌آید مگر آنکه در گزارش کمیسیون مواد جدیدی اضافه شده باشد. یا به تشخیص هیئت رئیسه  در بعضی مواد تغییرات اساسی داده شده باشد. در این صورت مخالف و موافق از بین ثبت‌نام کنندگان در لوح یا دستگاه الکترونیک به قید قرعه تعیین می‌شوند، که هر یک می‌توانند به مد پنج دقیقه صحبت کنند و در صورت لزوم سخنگوی کمیسیون و نماینده دولت نیز صحبت می‌کنند و آنگاه نسبت به ماده یا مواد مورد نظر رأی‌گیری می‌شود.

در ماده 151 تصریح شده است: چنانچه در شور دوم، کمیسیون بعضی مواد طرح یا لایحه را حذف و یا تغییر کلی داده باشد، هریک از نمایندگان می‌توانند همان ماده را پیشنهاد کنند  پس از صحبت یک مخالف و یک موافق و سخنگوی کمیسیون و نماینده دولت، نسبت به ماده رأی‌گیری می‌شود. چنانچه اصل ماده تصویب شد پیشنهادهای اصلاحی که قبلاً به کمیسیون داده شده، قابل طرح و بحث و رأی‌گیری خواهد بود.

ماده 152 بیان می‌کند: ارجاع طرح یا لایحه یا مواردی از آن از جلسه علنی به کمیسیون به جز آنچه که در این آیین‌نامه به طور صریح تعیین شده است با پیشنهاد رئیس جلسه و تصویب مجلس انجام می‌شود. ارجاع باید به همان کمیسیون گزارش دهنده صورت گیرد. کمیسیون باید فقط موارد ارجاعی را رسیدگی و گزارش خود را ظرف یک هفته به هیئت رئیسه تسلیم نماید تا با تعیین اولویت در دستور هفتگی درج شود.

طبق ماده 153؛ هنگام بحث نسبت به هرماده، چنانچه بنا به درخواست کتبی هریک از نمایندگان به تشخیص رئیس جلسه ابهام یدر ماده مطرح شده وجود داشته باشد، پیشنهاد رفع ابهام در جلسه پذیرفته و با صحبت یک مخالف و یک موافق هر کدام به مدت حداکثر پنج دقیقه به رأی گذاشته می‌شود و یا موضوع جهت رفع ابهام توسط رئیس جلسه به کمیسیون اصلی ارجاع می‌شود.

انتهای پیام/4034/