ایران فناور در دولت آینده؛ (۲۰)
در گزارش آنا بخوانید؛
«بیوتروریسم»؛ سلاحی جدید علیه آب و هوا/ تروری پنهان که از بمب اتم برای مردم خطرناک‌تر است
سلاح‌های بیوتروریستی در مقایسه با سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی به‌دلیل سهولت در استفاده، توان تولید بالا، نگهداری راحت، قابلیت انتشار، گستردگی عملکرد از انسان تا دام و محصولات کشاورزی نزد گروه‌های تروریستی و دولت‌های سلطه‌جو از محبوبیت بالایی برخوردار است.
به گزارش خبرنگار حوزه امنیتی و دفاعی گروه سیاسی خبرگزاری آنا، در میان جنگ‌افزارهای نوین، سلاح و فناوری‌های میکروبی بیش از سایر تجهیزات دیگر موردتوجه گروه‌های تروریستی و تروریسم دولتی ابرقدرت‌ها قرار گرفته است.
شاید بتوان به‌جرئت گفت که سلاح‌های هسته‌ای دیگر یک خطر بالفعل نیستند و تنها یک قدرت بازدارنده بالقوه محسوب می‌شوند. کشورهای صاحب این سلاح‌ها هرگز نخواهند توانست به‌راحتی از آن‌ها علیه دشمنان خود استفاده کنند؛ زیرا تبعات به‌کارگیری چنین سلاح‌هایی آن‌چنان گسترده است که خطر آن‌ها قسمت بزرگی از جهان را در بر خواهد گرفت.
اشعه‌های رادیواکتیو، گردوغبار اتمی، طوفان اتمی و اشعه‌های یونیزان در قالب مرزهای جغرافیایی قرار ندارند و حوزه وسیعی را آلوده خواهند کرد و کشور به‌کارگیرنده این سلاح‌ها باید پاسخگوی کشورهای همسایه نیز باشد. از سوی دیگر سلاح‌های شیمیایی نیز چندان گزینه مناسبی برای فعالیت‌های تروریستی نیستند. مشکلات حمل، نگهداری و به‌کارگیری، عمر کوتاه سلاح‌های شیمیایی، خطر نشت، تأثیر محدود و قابلیت ردیابی عامل ترورکننده باعث شده چندان از آن استقبال نشود.
اما قضیه سلاح‌های میکروبی نسبت به سلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای متفاوت‌تر است. سلاح‌های میکروبی چه در عرصه جنگ و استفاده‌های تروریستی وسیله‌ای بسیار مطلوب برای دشمنان است. توان تولید بالا، نگهداری راحت، قابلیت انتشار، قابلیت مصون‌سازی نیروی خودی، قابلیت تکثیر برای عوامل میکروبی زنده، دشواری بسیار در ردیابی فرد یا افراد متخاصم، گستردگی عملکرد از انسان تا دام و محصولات کشاورزی موجب شده گروه‌های تروریستی به این فناوری جدید روی بیاورند.
بیوتروریسم چیست؟
طبق یک تعریف سنتی بیوتروریسم عبارت است از ایجاد ترس و وحشت، با بهره‌گیری از عوامل بیولوژیک مختلف. جنگ‌افزارهای بیولوژیک ابزارهایی هستند که به‌منظور انتشار عمدی ارگانیسم‌های مولد بیماری یا فرآورده‌های آن‌ها توسط غذا، آب، حشرات ناقل یا به‌صورت افشانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همان‌طور که گفته شد بیوتروریسم شامل انتشار عمدی عوامل بیولوژیک است. این عوامل، باکتری‌ها، ویروس‌ها یا سموم‌اند که ممکن است به شکل طبیعی یا به‌صورت دستکاری‌شده علیه کشورها، افراد، گیاهان و حیوانات استفاده می‌شوند. جنگ‌هایی که منشأ بیوترویسم دارند درواقع جنگ سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی حکومت‌ها علیه توده‌های مردم، در جهت کنترل و به بردگی گرفتن مدرن آن‌ها محسوب می‌شوند.
دسته‌بندی عوامل بیوتروریسم
مرکز آمریکایی کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) شدت حملات بیوتروریستی را به سه دسته تقسیم کرده است.
دسته A
بر اساس معیارهای این دسته، این نوع حملات بیوتروریستی خطری برای امنیت ملی هستند و می‌توانند به‌راحتی منتقل و منتشر و نیز موجب مرگ‌ومیر بالایی شوند. حتی ممکن است وحشت عمومی را برانگیزند و به اقدامات خاص برای آمادگی جهت حفظ بهداشت عمومی نیاز دارد. بیماری‌هایی مانند: «سیاه‌زخم»، «آبله» و «طاعون» جزء این دسته قرار می‌گیرند.
دسته B
عوامل این گروه هرچند نسبتاً آسان منتقل می‌شوند، میزان مرگ‌ومیر پایینی دارند. همچنین تهدیدهای ایمنی غذایی و تهدیدکننده‌های عرضه آب در دسته B گنجانده می‌شوند.
دسته C
دسته C شامل باکتری‌های بیماری‌زای در حال ظهوری هستند که برای انتشار جمعی مهندسی شده‌اند و به‌دلیل در دسترس بودن آن‌ها، آسانی تولید و انتشار، نرخ بالای مرگ‌ومیر یا توانایی ایجاد اثرات شدید بر سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرند که بیماری‌هایی چون «سارس»، «آنفلوانزا» و «ایدز» در این دسته قرار می‌گیرند.
ابزارهای بیوتروریستی کدام‌ها هستند؟
بیوتروریسم و سلاح جنگی: سلاح‌های بیولوژیک عمدتاً همان سلاح‌هایی هستند که در عملیات‌های نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند، تنها تفاوت در این سلاح‌ها این است که به جای مواد منفجره از عوامل بیولوژیک استفاده می‌شود که با انفجار سلاح این عوامل در هوا پخش می‌شوند و نیز در آب به‌صورت قطره‌های ریز قابلیت تکثیر دارند. همچنین نقطه تمایز این سلاح پس از انفجار این است که بو و رنگ خاصی نداشته و اثر آن‌ها تا مدت‌ها می‌تواند در محیط باقی بماند. همچنین برحسب کاربرد سلاح‌های بیولوژیک، این سلاح‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند.
دسته اول سلاح‌هایی هستند که در جنگ استفاده می‌شوند و هدف از آن‌ها ناتوان ساختن طولانی‌مدت نیروی دشمن است. در این سلاح‌ها از عوامل بیماری‌زای عفونی استفاده می‌شود که بیماری‌های گوناگونی را در پی دارند.
همچنین دسته دوم سلاح‌هایی هستند که بیشتر در شورش‌ها و اغتشاشات استفاده می‌شود و هدف آن‌ها ناتوان ساختن کوتاه‌مدت افراد موردنظر است. این سلاح‌ها بیشتر حاوی مواد شیمیایی هستند که به‌راحتی در فضا پخش شده و باعث اختلالات روانی در نیروی دشمن می‌شوند.
از جمله موادی که در این سلاح‌ها به کار می‌رود می‌توان به بی‌حس‌کننده‌ها، ناراحت‌کننده‌ها، فلج‌کننده‌ها، فعال‌کننده‌های جنسی، روان‌گردان‌ها، آرام‌کننده‌ها و خواب‌آورها اشاره کرد؛ بنابراین با به کار بردن این نوع سلاح‌های ناتوان‌کننده بدون آنکه کوچک‌ترین علامتی داشته باشد، می‌توان باعث کُند شدن نیروی عملیاتی دشمن شده و از ضربه‌های احتمالی و سرعتی دشمن کاست. همچنین در اغتشاش‌ها یا برای دستگیری زنده افراد نیز می‌توان از این سلاح‌ها استفاده کرد.
بیوتروریسم و تخریب: یکی از کاربردهای بیوتروریسم و به‌طورکلی میکروارگانیسم‌ها تخریب مواد سخت تجزیه‌پذیری هستند که به‌راحتی تجزیه نمی‌شوند.
میکروارگانیسم‌ها قادر به تجزیه طیف مختلفی از مواد هستند که شامل مواد فلزی و غیرفلزی می‌شود که تجزیه برخی از آن‌ها در مباحث امنیتی-دفاعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تجزیه فلزهایی همچون آهن، تیتانیوم، مس، اورانیوم و... در این بحث قرار دارند.
از طرف دیگر میکروارگانیسم‌ها در فرآیند بیوتروریسم توانایی این را دارند که بر روی مواد غیرفلزی اثر بگذارند. تجزیه موادی مانند نفت، رزین، بتن، رنگ، آسفالت و TNT و... از جمله موادی هستند که در مأموریت‌های بیوتروریستی و در حوزه‌های امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در خصوص جنبه تخریبی ابزارهای بیوتروریسم بهتر است به چند نمونه دیگر اشاره شود. خوردگی‌های لوله‌های بتنی، رنگ‌های پایه پل‌ها و از بین رفتن آسفالت‌ها در مدتی بسیار کمتر از موعد مقرر می‌تواند مصادیقی از حملات بیولوژیک در حوزه صنعتی باشد. دوم اینکه حملات بیولوژیک می‌تواند به‌طور خاص در صنایع استراتژیک کشور مورد استفاده قرار بگیرد؛ به‌عنوان‌مثال رِزین به‌عنوان ضدرادار در هواپیماهای رادارگریز مورد استفاده قرار می‌گیرد که با تجزیه رِزین توسط میکروارگانیسم‌ها، بدون آنکه کسی متوجه باشد هواپیما از حالت رادارگریزی خارج شده و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را شناسایی کرد.
بیوتروریسم و تهدیدات زنجیره کشاورزی: هدف اصلی بیوتروریسم کشاورزی به خطر انداختن امنیت زنجیره غذایی کشور است. موضوع امنیت زنجیره غذایی بسیار گسترده است و شامل سلامت انسان، گیاهان و مزارع، احشام و طیور و... است.
به‌طورکلی هر عاملی که باعث تخریب اکوسیستم‌ها، کاهش تولید محصولات گیاهی و دامی، آلوده شدن محصولات آن‌ها یا پخش و شیوع عوامل بیماری‌زا توسط گیاهان و احشام و محصولات آن‌ها بشود، امنیت زنجیره غذایی جامعه را به خطر انداخته و جزء اقدامات آگروتروریستی (Agro Terrorism) یا تروریسم کشاورزی طبقه‌بندی می‌شوند.
در چند سال اخیر اقدامات زیادی در این حوزه انجام شده است؛ به‌عنوان‌مثال ورود آفت به کشور از طریق واردات بذرهای آلوده، واردات بذرهایی که نابارور هستند، واردات بذرهایی که از لحاظ ژنتیکی تغییر یافته‌اند و دارا یا فاقد ماده‌ای خاص هستند، واردات احشام آلوده به بیماری‌های خاص و... از مواردی هستند که تولیدات داخلی را به‌صورت جدی مورد تهدید قرار خواهند داد.
از سوی دیگر تهدید دیگر در بحث آگروتروریسم یا تروریسم کشاورزی، کودهای جدیدی هستند که قابلیت تغییر ساختار خاک را دارد و از این طریق تولیدات گیاهی را کاهش می‌دهد.
نمونه‌هایی از مرگ‌های مشکوک با چاشنی بیوتروریسم
رژیم صهیونیستی در استفاده از ابزارهای بیوتروریستی دارای سابقه و شهرت زیادی است. ترور «ودیع حداد» با خوراندن شکلات مسموم در سال ۱۹۷۸، ترور نافرجام «خالد مشعل» با اسپری کردن ماده فنتانیل در گوش او در اردن در سال ۱۹۹۷ که با دستگیری عوامل موساد، پادزهر آن به اردن تحویل داده شد و ترور «محمود المبحوح» با تزریق ماده فلج‌کننده و خفه کردن با بالش در هتل دبی در سال ۲۰۱۰ اقدامات بیوتروریستی بوده است که به ور رسمی رژیم اشغالگر قدس آن‌ها را انجام داده و پذیرفته است.
به غیر از رژیم صهیونیستی نیز اقدامات بیوتروریستی توسط دیگر کشورهای سلطه‌جو صورت گرفته است؛ ترور «آیت‌الله ربانی املشی» با مواد سرطان‌زا توسط تیم مهدی هاشمی که در ماجرای انفجار دفتر نخست‌وزیری فعال بودند، ترور «آیت‌الله سید عبدالعزیز حکیم» با قهوه مسموم به تالیوم در ضیافت شام عبدالله اردنی، ترور «یاسر عرفات» به‌وسیله آلوده کردن البسه او با پلونیوم ۲۱۰ (ماده‌ای رادیواکتیو) از جمله اقداماتی هستند که در زمره بیوتروریسم طبقه‌بندی می‌شوند.
همچنین بر اساس شنیده‌ها «فیدل کاسترو»، رهبر پیشین انقلاب کوبا ۶۳۸ دفعه مورد حمله تروریستی قرار گرفته و از آن جان سالم به در برده است که عمده آن‌ها به‌وسیله سرویس اطلاعاتی آمریکا برنامه‌ریزی شد. در میان روش‌های اتخاذشده برای ترور کاسترو؛ سمی کردن سیگار، اعطای سیگار و هدایای قابل‌انفجار، آلوده کردن لباس‌های شنا و جاسازی مواد منفجره در کفش و توپ بیس‌بال و انداختن قرص بوتولینوم در نوشیدنی او دیده می‌شود.
همچنین بارها اتفاق افتاده که بیوتروریسم تحت پوشش اقدامات انسان‌دوستانه اتفاق افتاده است. به‌عنوان‌مثال داروهای جدید کمپانی‌های بزرگ داروسازی که به‌صورت هدیه به کشورهای جهان سوم فرستاده می‌شود؛ اقلام مصرفی دست دوم که به کشورهای فقیر صادر می‌شود و ارسال مکمل‌های غذایی حاوی مواد خطرناک مصداقی از عملیات‌های بیوتروریستی هستند.
راهکارهای مقابله با تهدیدات بیوتررویسم
مدیران نظامی و انتظامی کشور بایستی در قبال تهدیدات بیوتروریستی اصول پنج‌گانه‌ای را مدنظر قرار دهند.
آگاهی و آموزش: دانش و آگاهی از روند پدیده بیوتروریسم، شناخت تهدیدات، منافذ خطر گام نخست چنین مبارزه‌ای است. آگاهی و آموزش باید طوری طراحی بشود که از عام‌ترین فرد جامعه تا مقام اول کشور بسته به موقعیت و جایگاه خود از آن مطلع شده و شیوه‌های مقابله با آن را بشناسند.
آمادگی: رسیدن به سطح مطلوبی از توانایی دفاعی با تمرینات و رزمایش‌ها، دست‌یابی به علوم جدید، دست‌یابی به فن‌آوری نوین تشخیص، دفاع و درمان، تهیه لوازم و ملزومات چنین جنگ مخفی و ساکت، دومین گام مبارزه و دفاع است.
مهارت: اعتمادبه‌نفس، غلبه بر ترس و مهارت در هدایت بحران به سمت عادی‌سازی شرایط سومین و مهم‌ترین گام چنین مبارزه‌ای است.
شک: متولیان دفاعی کشوری که همواره در پنهان و آشکار مورد تهدیدات اجانب است، بایستی به هر پدیده‌ای حتی پدیده‌ای که در نگاه اول طبیعی جلوه می‌کند با نگاه شک بنگرند. چنین نگاه شک‌آلودی باعث می‌شود بسیاری از منافذ ورود دشمن باز شناخته شود و اصول ایمنی هرچه بیشتر رعایت شود؛ بنابراین دیگر نباید از کنار هر تهدید کوچک و بزرگی به سهولت گذشت.
کتمان و رازداری: وقتی نخستین هدف دشمن از حمله تروریستی ایجاد ترس در مردم عادی است، مهم‌ترین عمل کادر دفاعی آن خواهد بود که از انتشار خبر حمله و شایعه‌سازی در پیرامون آن خودداری شود به‌خصوص کادر درمانی که با مصدومان چنین حمله‌ای روبه‌رو هستند. از انتشار خبر حمله، بیان تعداد مصدومان، نوع بیماری، بزرگ‌نمایی واقعه نزد مردم عادی و بیان تشخیص‌ها و علائم بالینی و درمان‌ها در جراید باید پرهیز شود.
گزارش از سعید امینی
انتهای پیام/4079/پ
انتهای پیام/
