تامپوناد قلبی چه نشانه‌هایی دارد؟ +راهکارهای درمانی و پیشگیری
تامپوناد قلبی یک وضعیت «تنگنا آور زیستی» است که ناشی از تحت فشار قرار گرفتن قلب به صورت آهسته یا سریع توسط خون در فضای پریکارد ایجاد می‌شود.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، تامپوناد قلبی یا سوراخ‌گرفتگی برون‌شامه، از جمله مشکلاتی است که ممکن است برای قلب افراد پیش آید و خبرگزاری آنا قصد دارد در ادامه به بررسی و معرفی آن بپردازد.
تامپوناد قلبی چیست؟
تامپوناد قلبی (Cardiac tamponade) یا سوراخ‌گرفتگی برون‌شامه، نام پزشکی یکی از مشکلاتی است که برای قلب می‌تواند پیش بیاید و این مشکل در نتیجه تجمع مایع در برون‌شامه قلب (پریکارد) همراه با افزایش فشار در برون‌شامه تا حدی که عملکرد قلب مختل شود پیش می‌آید.
تامپوناد قلبی یک وضعیت «تنگنا آور زیستی» است که ناشی از تحت فشار قرار گرفتن قلب به صورت آهسته یا سریع توسط خون، چرک، گاز و مایع تجمع‌یافته در فضای پریکارد ایجاد می‌شود که این حالت سبب کاهش جریان ورودی به قلب، کاهش حجم ضربه‌ای و در کل باعث اختلال در پویایی خون (اختلال همودینامیک) در بدن می‌شود بنابراین یکی از دلایل آسیستول (بدون نبض یا خط صاف در نوار قلب) می‌باشد.
- بیشتر بخوانید:
- کمبود خواب منجر به بیماری قلبی می‌شود
- سیب‌زمینی چه خواصی دارد؟
- خوب بخوابید تا آلزایمر نگیرید
- با ۷ غذای حاوی کلسترول که بسیار مغذی و سالم هستند آشنا شوید
- فواید خاص هلو برای سلامتی مردان
علائم و نشانه‌ها تامپوناد قلبی
تامپوناد قلبی توانایی قلب در پمپاژ خون در بدن را مختل می‌کند که در نتیجه این امر خون به درستی در بدن گردش نمی‌کند.
این وضعیت می‌تواند منجر به بروز درد‌های قفسه سینه و سرگیجه شود. سه نشانه کلاسیک تامپوناد قلبی، که پزشکان از آن به عنوان سه گانه بک یا (Beck’s triad) یاد می‌کنند، عبارتند از:
- کاهش فشار خون شریان‌ها
- تغییر صدای قلب
- تورم رگ‌های گردن
البته علاوه بر این سه نشانه اصلی، افراد مبتلا به تامپوناد قلبی ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- نبض ضعیف
- کبود شدن پوست و کاهش دمای پوست
- سرگیجه
- افزایش ضربان قلب
- غش
- خواب آلودگی
- اضطراب
- درد شدید در قفسه سینه، کمر، شکم یا شانه
- تنگی نفس
علل بروز تامپوناد قلبی
- نئوپلازی
- پریکاردیت ایدیوپاتیک یا ویروسی
- اورمی
- اعمال تهاجمی قلب (خصوصا کاتریزاسیون قلبی، گذاشتن پیس میکر داخل قلبی)
- پارگی دیواره آزاد بطن در پی MI (شایعترین علت در CCU)
- عفونت‌های باکتریال و سل
تظاهرات بالینی تامپوناد قلبی
- تابلوی اصلی
- کاهش فشار خون
- افزایش فشار ورید مرکزی (CVP)
- قلب کوچک و آرام (تریاد Beck)
بر حسب سیر استقرار بیماری، تظاهرات آن تا حدودی متفاوت است و در موارد حاد و شدید، سنکوپ و شوک تابلوی اصلی بوده و در موارد خفیف‌تر بیماری با بی قراری، ضعف و بی حالی، تاکی پنه، تپش قلب، سردی انتها‌ها و گاهی تنگی نفس و درد سینه تظاهر می‌کند.
موارد مزمن بیماری معمولا با علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی تظاهر می‌کند. بطوریکه شواهد نارسایی بطن راست بارزتر از نارسایی بطن چپ است و لذا تابلوی اصلی آن به صورت ادم محیطی، آسیت، هپاتومگالی و علائم و نشانه‌های کاهش برون ده قلبی (ضعف و بی حالی) است که در کل، افزایش فشار ورید مرکزی (CVP)، ریه نسبتا پاک، ضعیف بودن صدا‌های قلبی و نبض پارادوکس شاه علامت‌های تامپوناد پریکارد هستند.
- افزایش فشار ورید مرکزی (CVP)
در مواردیکه محدودیت در اتساع دهلیز و بطن راست وجود ندارد، در زمان دم فشار ورید مرکزی کاهش می‌یابد و از نظر بالینی با کلاپس ورید جوگولر مشخص می‌شود، اما در پریکاردیت فشارنده و گاهی تامپوناد، CVP نه تنها کاهش نمی‌یابد بلکه ممکن است افزایش یابد (اتساع ورید جوگولر) که به آن نشانه کوسمال (Kussmal`s Sing) گفته می‌شود.
- ` نبض پارادوکس (Pulses Paradoxus)
در حالت طبیعی فشا ر خون سیستولیک (S BP) در طی دم مقداری کاهش می‌یابد که معمولا کمتر از ۱۰ mmHg است. نبض پارادوکس زمانی اطلاق می‌شود که این کاهش فشار خون در طی دم بیش از ۱۰ – ۲۰ mmHg باشد.
برای تعیین وجود نبض پارادوکس بهترین روش، اندازه گیری مستقیم فشار خون شریانی است، اما در کلینیک می‌توان با استفاده از فشار سنج معمولی آن را تشخیص داد برای این کار ابتدا فشار سنج را دور بازوی بیمار بسته و سپس تا ۲۰ mmHg بالاتر از S BP باد می‌شود.
آنگاه به تدریج فشار پایین آورده می‌شود تا اینکه اولین صدای کورتکوف فقط در طی دم قابل شنیدن باشد و در این سطح فشار خون ثبت شده و مجددا فشار به تدریج و آهسته کاهش می‌یابد تا اینکه صدای اول کورتکوف هم در دم هم در بازدم شنیده شود و تفاضل این نقطه از فشار از فشار قبلی، میزان نبض پارادوکس خواهد بود
نحوه تشخیص تامپوناد قلبی
برای تشخیص این مشکل، پزشک در وهله اول به دنبال علایم سه گانه بک خواهد بود. پزشک این کار را با بررسی فشار خون فرد، گوش دادن به صدای قلب و بررسی ظاهر رگ‌های بدن انجام میدهد.
به احتمال زیاد پزشک برای تأیید تشخیص دقیق تامپوناد قلبی تست‌های تشخیصی زیر را درخواست خواهد داد:
- اکوکاردیوگرام
- اشعه ایکس قفسه سینه
- الکتروکاردیوگرام (ECG)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
- آنژیوگرام رزونانس مغناطیسی (MRA)
علاوه بر آزمایش‌ها و تست‌های فوق، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای اندازه گیری میزان گلبول‌های قرمز و سفید انجام دهد. آزمایش خون همچنین ممکن است سطح بالاتری از آنزیم‌های خاص را که بدن در پاسخ به آسیب به عضله قلب آزاد می‌کند، تشخیص دهد.
درصد شیوع تامپوناد قلبی
تامپوناد قلبی یک بیماری شایع نیست، اما می‌تواند برای هر کسی رخ دهد. افرادی که مشکلات و شرایط پزشکی خاصی دارند، بیشتر از افراد عادی تامپوناد قلبی را تجربه می‌کنند.
افراد مبتلا به مشکلات زیر اینگونه هستند:
- اچ آی وی
- مرحله نهایی بسیاری از بیماری‌های کلیوی
- سابقه نارسایی قلبی
- بیماری سل
- لوپوس و برخی بیماری‌های خودایمنی دیگر
- تومور‌های بدخیم
- جراحات سینه
راهکارهای درمانی تامپوناد قلبی
از آنجا که تامپوناد قلبی می‌تواند منجر به شوک یا مرگ شود، افراد مبتلا همیشه به درمان اضطراری پزشکی نیاز دارد.
پروسه‌های درمانی برای این بیماری شامل تخلیه مایعات اضافی از فضای پریکارد است و برای از بین بردن و یا تخلیه مایعات اضافی در فضای پریکارد، پزشکان از روش‌های درمانی زیر کمک می‌گیرند:
- پریکاردیوسنتز (Pericardiocentesis): یا تخلیه مایعات با استفاده از یک سوزن از پریکارد
- پریکاردیکتومی (Pericardiectomy): عمل جراحی برداشتن بخشی از پریکارد برای کاهش فشار بر روی قلب
- توراکوتومی (Thoracotomy): یک پروسه جراحی است که باعث تخلیه خون یا لخته خون در اطراف قلب می‌شود
پزشکان روش‌های با حداقل تهاجم مانند پریکاردیوسنتز را به عنوان اولین گزینه درمانی انتخاب می‌کنند که انجام روش‌های درمانی کم خطر میزان عوارض و مرگ و میر را کاهش میدهد. با این حال، موارد پیچیده‌تر تامپوناد قلبی اغلب به نیازمند انجام اعمال جراحی نظیر توراکوتومی خواهند بود.
بعد از انجام عمل جراحی، برای حفظ ثبات شخص بیمار، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- تزریق مایعات داخل وریدی (IV) برای حفظ فشار خون طبیعی
- تجویز دارو برای افزایش فشار خون
- تجویز اکسیژن برای کاهش استرس و فشار روی قلب
نحوه پیشگیری از تامپوناد قلبی
پیشگیری از بروز همه موارد تامپوناد قلبی امکان پذیر نیست. با این حال، افراد می‌توانند با انجام موارد زیر خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهند:
- کاهش قرار گرفتن در معرض عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
- درمان مشکلات و بیماری‌هایی مانند لوپوس و کم کاری تیروئید
- محافظت از سلامت قلب از طریق داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم
- انجام به موقع و منظم معاینات پزشکی قلبی
- اجتناب از سیگار کشیدن
انتهای پیام/
انتهای پیام/
در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
نقش کلیدی اتصال دانش‌بنیان‌ها به دانش جهانی برای حل مشکل نیروگاههای برق
بررسی ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در صنایع کشور (۴۷)
