کاهش تعهدات به لحاظ فنی نقض برجام محسوب نمی‌شود

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا از خانه ملت، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در مصاحبه‌ای تفصیلی به سؤالاتی در خصوص گام چهارم کاهش تعهدات برجام، استفاده از سانتریفیوژهای نسل جدید، پروژه رآکتور 2 و 3 بوشهر، توصیه‌های مقام معظم رهبری در حوزه فنی برجام و مذاکره با طرف‌های اروپایی و آمریکا پاسخ داد.

گفت‌وگوی تفصیلی علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی را در ادامه بخوانید:

سؤال: با توجه به گذشت یک ماه از اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجام، چه تغییراتی از حیث فنی بر اساس چارچوب برجام انجام گرفته یا در حال انجام است؟

در مذاکرات برجام (بخش فنی) سعی شد بر اساس توصیه‌های رهبری و تأکیدات ایشان ماهیت تحقیق حفظ شود، یعنی در تحقیقات هیچ‌چیزی را کنار نگذاشتیم و هیچ مبحثی در امر تحقیقات به‌عنوان یک حق برای جمهوری اسلامی کنار گذاشته نشد، بنابراین ما تنها محدودیت‌های زمانی و عددی را با خود همراه داشتیم.

ایران قبل از عملیاتی شدن روی 5 یا 6 ماشین سانتریفیوژ پیشرفته مانند IR4 ،IR4 ،IR2 و IR8 کار می‌کرد، تحقیق و توسعه در چارچوب برجام درباره همه این سانتریفیوژها انجام می‌شد، درواقع زمانی که می‌خواهیم آزمایش تثبیت مکانیکی یا آزمایش فرایندی کنیم نسبت به تعداد آزمایش‌ها توافق صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثل برای ماشین پیشرفته IR6 کار تحقیقاتی از سال 1388 شروع و سال 1389 یک نمونه از آن رونمایی شد، از آن سال تاکنون هنوز روی این نمونه کار می‌کنیم؛ اما نتوانستیم IR6 را به تولید نیمه‌صنعتی برسانیم زیرا سانتریفیوژ برای تولید انبوه زمان لازم دارد. بر همین اساس درباره تاب‌آوری هر ماشین که حدود 100 قطعه دارد و هر بار که تست می‌کنیم یکی از این قطعات دچار آسیب می‌شود، باید رفع آسیب شود که این زمان می‌برد.

تولید انبوه IR6 حدود ده سال زمان لازم دارد. ما طبق پیش‌بینی در برجام به توافق رسیدیم تا مادامی‌که این سانتریفیوژها را به مرحله تولید صنعتی برسانیم، زنجیره‌های میانی مانند زنجیره 10 تایی و 20 تایی را در فاصله زمانی مشخص رونمایی کنیم. زنجیره 10 تایی در گذشته و زنجیره 20 تایی را 20 فروردین سال جاری رونمایی کردیم. بر اساس توافق قرار بود زنجیره 30 تایی را چهار سال و نیم دیگر پیاده‌سازی کنیم زیرا باید نتایج زنجیره 20 تایی را دریافت کنیم، اما چون اروپایی‌ها خلف وعده کردند ما در یک چالش سیاسی توانمندی‌هایمان را به رخ طرف مقابل کشیدیم و ثابت کردیم می‌توانیم قدم‌ها را بلندتر برداریم.

در ظرف دو سه هفته آینده زنجیره 30 تایی IR6 را رونمایی خواهیم کرد. این حرف برای ماشین‌های پیشرفته دیگر نیز صادق اما تعدادشان متفاوت است. لذا تحقیق و توسعه ماهیتاً سر جایش است اما روی اعداد و تعداد ماشین‌های سانتریفیوژ که به کار می‌گیریم تفاهم کردیم که از منظر ما سازگار با زمانی که آن‌ها برای برجام در نظر دارند.

سؤال: رهبر معظم انقلاب پیش‌ازاین در رابطه با غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 190 هزار سو سخن گفته بودند، آیا سازمان انرژی اتمی به سمت تحقق همین هدف حرکت می‌کند؟

190 هزار سو در برنامه بلندمدت سازمان انرژی اتمی است. در حال حاضر این میزان تحقق پیدا نکرده است، در حقیقت 190 هزار سو برنامه‌ای است که جمهوری اسلامی ایران به آژانس اعلام کرده که 10 سال بعد از اجرای برجام این میزان به 190 هزار سو برسد. البته سازمان ظرف حداکثر یک ماه آینده یعنی تا پایان گام سوم کاهش تعهدات برجام، قریب 3 هزار 500 سو به ظرفیت 5 هزار و 60 سوی اضافه خواهد کرد، بنابراین 45 درصد به ظرفیت غنی‌سازی اضافه می‌کنیم. تولید اورانیوم غنی‌شده بالای 3 و نیم درصد نیز افزایش‌یافته و به روزی 5 تا 6 کیلو رسیده است.

سؤال: با توجه به تهدیدات اروپا مبنی بر استفاده از مکانیزم ماشه در برجام، آیا ازنظر فنی آماده هستیم در صورت ضرورت برنامه هسته‌ای خود را به سطح پیش از برجام برگردانیم؟

ایران قبل از توافق برجام حدود 2 هزار و 300 کیلو غنی‌سازی اورانیوم داشت و اکنون به هزار و 700 تا 800 کیلو در سال رسیدیم لذا از نظر ظرفیت غنی‌سازی به قبل برجام بازگشتیم؛ البته در شرایط فعلی همه نسل ماشین‌های جدید هستند؛ بنابراین تحقیقات ما کُند و یا متوقف نشده است. ما تا دو سه هفته آینده با ماشین‌های نسل جدید به 2 هزار و 500 کیلو غنی‌سازی دست پیدا خواهیم کرد بنابراین آمادگی کامل و پیش‌بینی لازم اندیشیده شده که اگر برگشت‌پذیری موردنظر بود، بتوانیم در اسرع وقت برگشت‌پذیری را انجام دهیم.

سؤال: تا یک ماه آینده اجرای گاه سوم کاهش تعهدات برجام پایان می‌پذیرد و در صورت روند وضعیت فعلی ایران باید گام چهارم را بردارد. آیا از نظر فنی ابعاد گام چهارم مشخص‌شده است؟

تصمیم‌گیری برای گام چهارم زودهنگام است، البته که سازمان انرژی اتمی در این خصوص اختیاری ندارد. وزارت امور خارجه و هیئت نظارت بر برجام جلساتی دارند و مسائل را رصد می‌کنند و در زمان مقتضی تصمیم مناسب گرفته می‌شود. درهرحال سازمان انرژی اتمی برای اجرای هر تصمیمی آماده است.

سؤال: استفاده ایران از سانتریفیوژهای پیشرفته و نسل جدید، از نظر طرف‌های غربی نقض برجام دانسته شده است، نظر جنابعالی در این خصوص چیست؟

پاسخ این سؤال سیاسی است که مسئولان سیاسی هم پاسخ دادند، سازمان انرژی اتمی بر اساس بندهای 26 و 36 برجام عمل می‌کند و برای اینکه توازنی بین تعهدات و حقوق ایجاد شود، نمی‌توانیم همچنان به تعهدات ملتزم باشیم درصورتی‌که طرف‌های مقابل حقوق جمهوری اسلامی ایران را نادیده بگیرند. ازاین‌رو در پاسخ به نادیده گرفتن حقوق ملت ایران، تعهدات را کاهش دادیم.

سؤال: آیا سازمان انرژی اتمی به‌صورت مستقل در ارتباط با جزئیات کاهش تعهدات برجام با طرف‌های اروپایی یا آمریکا مذاکره کرده است؟

سازمان مذاکره مستقل فنی با اروپایی‌ها یا آمریکا نداشته است. سازمان ذیل تیم مذاکره‌کننده و دستگاه دیپلماسی برنامه فنی را عملیاتی می‌کند.

سؤال: راه‌اندازی رآکتور ثانویه آب‌سنگین اراک و آکتور دو و سه بوشهر تا چه زمانی تحقق پیدا می‌کند؟

حداکثر تا سه هفته آینده قسمت ثانویه رآکتور آب‌سنگین اراک راه‌اندازی می‌شود. بخش عمده آب‌سنگین اراک در قسمت ثانویه است. دوستان در 4 سال گذشته قسمت ثانویه را به‌جایی رساندند که تا سه هفته آینده رونمایی خواهیم کرد و ماشین ناقص جابه‌جایی سوخت نیز کامل شده و تا سه هفته آینده نصب می‌شود.

طبق برنامه‌ریزی رآکتور دو بوشهر تا سال 1404 و رآکتور 3 بوشهر تا سال 1406 راه‌اندازی شود، امروز گزارش دادند کار رآکتور دوم طبق زمان‌بندی در حال انجام است. در سطح وسیع بتن‌ریزی شده است. درواقع بزرگ‌ترین پروژه و کارگاه صنعتی امروز کشور در بوشهر است که از لحاظ ارزش دلاری با ارزش 10 میلیارد دلار نیز بزرگ‌ترین پروژه امروز کشور است.

سؤال: در خصوص آخرین وضعیت نیروگاه بوشهر توضیح بفرمایید؟

نیروگاه بوشهر از سال 1392 به‌طور رسمی راه‌اندازی و به‌صورت تجاری برق موردنیاز را تا امروز تأمین کرد، قریب به 37 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرده که معادل 61 میلیون بشکه نفت صرفه‌جویی شده است، درواقع برای صرف این میزان برق می‌بایست 61 میلیون بشکه نفت مصرف می‌شد. نیروگاه بوشهر 3 میلیارد و نیم دلار در پنج شش سال اخیر ارزش‌افزوده داشته است. این نشان می‌دهد صنعت هسته‌ای دارای با ارزش‌افزوده بالاست که امیدواریم دولت توجه کند و مطابق ارزش‌افزوده‌ای که این نیروگاه سالانه 600 میلیون دلار تولید می‌کند، کمک شود تا با مشکل بودجه‌ای روبه‌رو نشویم.

انتهای پیام/4129/پ