اولین گزارش سیاهه تهران منتشر شد

به گزارش گروه اجتماعی آنا، حسین شهبازی، کارشناس بخش سیاهه انتشار و پیش‌بینی آلودگی هوا با اعلام این خبر گفت: تهیه داده‌های مورد نیاز این گزارش بیش از یک سال به درازا کشیده و برای جمع‌آوری بخشی از داده‌ها به ویژه ضرایب انتشار منابع متحرک اندازه‌گیری‌های وسیع میدانی صورت گرفته است. گفتنی است که تنها گزارش مشابه موجود در کشور، مربوط به پروژه جایکا در سال 1376 برای شهر تهران بوده است.

او گفت: در این گزارش‌ها منابع آلاینده مهم و تاثیرگذار در آلودگی هوای شهر تهران شناسایی شده و میزان انتشار آلایندگی از هر یک از منابع مورد محاسبه قرار گرفته است. میزان کل آلودگی تولیدی شهر تهران در سال 1392 بالغ بر 726 هزار تن برآورد شده است که سهم منابع متحرک 85 درصد و سهم منابع ساکن معادل 15 درصد است. از این طریق می‌توان سهم هر منبع از تولید و انتشار آلودگی در هوای شهر تهران را مشخص کرده و در تصمیم‌‌گیری‌های حوزه آلودگی هوا مورد استفاده قرار داد. این گزارش شامل بخش‌های متنوع برای انواع منابع آلاینده است و خروجی‌های سیاهه انتشار به تفکیک زمانی و مکانی استخراج شده است.

به گفته شهبازی فهرست یا سیاهه انتشار (emission inventory) شامل مجموعه‌­ای از داده­‌ها است که انتشار آلایندگی‌­های مختلف را از منابع گوناگون به تفکیک مکانی و زمانی بیان کند. سیاهه انتشار می‌­تواند بسیار کلی و با تفکیک­‌پذیری پایین، مثلا برای یک کشور یا قاره و برای یک سال یا یک دهه یا بسیار جزیی و با تفکیک‌پذیری بالا، مثلا برای یک منبع آلایندگی و طی یک ساعت تهیه شود.

وی ادامه داد:‌هدف از توسعه سیاهه انتشار، کمی­‌سازی مقادیر آلایندگی تولیدی از منابع مختلف، شناسایی و اهمیت سنجی و مقایسه منابع مختلف برای آلایندگی‌­های گوناگون، تولید مقادیر اولیه مورد نیاز برای مدل‌­های پراکنش آلودگی هوا و مدل­‌های عددی فتوشیمیایی درشت یا ریز مقیاس و اجرا و اثرسنجی سناریوهای مختلف کاهش آلودگی هواست.

به گفته شهبازی، سیاهه انتشار، مهم‌ترین ابزار علمی و مدیریتی شناخت و کاهش آلودگی هواست. بدون سیاهه انتشار، برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی هوا کاملا بی‌هدف است. سیاهه انتشار، اهداف کیفی را به اهداف کمی تبدیل کرده و پایش اثربخشی برنامه‌های کاهش آلودگی هوا را میسر می‌سازد.

او ادامه داد:گزارش حاضر مجموعه‌ای از داده‌های سیاهه انتشار تهران است که برای اولین بار در کشور توسط هسته پژوهشی سوخت، احتراق و آلایندگی دانشگاه صنعتی شریف و شرکت کنترل کیفیت هوا تهیه شده است. ویرایش اول سیاهه انتشار تهران دارای فرضیات گوناگونی است که به برخی از آن‌ها اشاره شده است. هدف ما از توسعه اولین سیاهه انتشار آلایندگی تهران، علاوه بر تولید ابزار بسیار مورد نیاز مدیریت شهری در کاهش آلودگی هوا، ایجاد نمونه‌ای برای کل کشور بود تا سایر کلان شهرها نیز بتوانند چنین پایگاه داده ارزشمندی را تولید کنند.

شهبازی افزود: مهم‌ترین مشکل در این راه، نبود داده‌های مورد نیاز است. داده‌های موجود نیز داده‌های قابل اعتمادی نیستند و لذا در بررسی‌های مفصل کارشناسی تصمیم بر آن شد که اولین سیاهه انتشار تهران تا حد ممکن دقیق و جزیی باشد، اما نبود داده موجب عدم تولید این ابزار ارزشمند نشود. از این رو استراتژی‌های مختلفی برای به دست آوردن انواع داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت.

کارشناس بخش سیاهه انتشار و پیش‌بینی آلودگی هوا یادآور شد: اولین سیاهه انتشار تهران شامل انواع خروجی‌های دیجیتالی به تفکیک مکانی با دقت 500 متر و به تفکیک زمانی یک ساعته و برای تمام سال (سال مبنا) و به تفکیک روز، هفته، ماه و فصل در دسترس است. علاوه بر آن، انواع خروجی­‌های مکانی در فرمت فایل‌­های اطلاعات مکانی جغرافیایی (GIS) در دسترس قرار گرفته است. نهایتا، برای اطمینان از صحت و دقت سیاهه انتشار، روش‌­های گوناگونی برای صحت‌سنجی استفاده شده است . به عنوان مثال سیاهه انتشار منابع متحرک با داده‌های مصرف سوخت تهران مقایسه شده است. علاوه بر آن، مقادیر به دست آمده در سیاهه انتشار سالانه، با مقادیر شهرهای مشابه نیز مقایسه شده‌اند.