ماموریت‌های ملی دانشگاه آزاد در سال تحصیلی جدید چیست؟

با اجرایی شدن طرح پایش از ابتدای مهر با احصای ۱۰ هزار موضوع قرار است دانشگاه‌ها به‌سراغ حل بخشی از مشکلات ملی و منطقه‌ای بروند.

کد خبر : 411926

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، ناکارآمدی رشته‌های دانشگاهی و عدم ارتباط خروجی دانشگاه‌ها با حل مشکلات اجتماعی به یکی از چالش‌های چند سال اخیر آموزش عالی کشور تبدیل شده، به‌طوری که آمار علاقه‌مندی داوطلبان کنکور امسال مدعی این موضوع است که خانواده‌ها کمتر علاقه‌ای برای حضور فرزندان خود در رشته‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پایه دارند و حاضر هستند فرزندان خود را وارد گود میدان رقابت ظرفیت حداقلی رشته‌های گروه علوم تجربی کنند. این داده‌ها آنجایی عینی‌تر می‌شود که در گروه علوم تجربی در کنکور سال 98 که ۶۳ درصد داوطلبان را شامل شده، حدود ۲۴ درصد شرکت‌کنندگان پذیرفته و ۷۶ درصد آنان رد خواهند شد.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تحلیل قابل‌تاملی درباره این وضعیت ارائه می‌دهد، او اخیرا گفته است: «عدم کارآمدی آموزش عالی و متناسب نبودن آن با رشد منطقه‌ای باعث شده مردم نسبت به آموزش عالی تصمیماتی اتخاذ کرده و از تحصیل در رشته‌های حوزه علوم انسانی، فنی و مهندسی، کشاورزی و... امتناع کنند و در صف رشته‌های پزشکی بایستند. این موضوع نشان از اعتراض مردم به رویه کارآمد نبودن آموزش در این رشته‌ها دارد، چراکه براساس شاخص GDP، بیش از 75درصد GDP مربوط به صنعت نفت و 10درصد آن مربوط به کشاورزی است و خدمات پزشکی میزان زیادی را به خود اختصاص نداده، اما با این حال مردم از تحصیل در رشته‌های کشاورزی، فنی و مهندسی و علوم انسانی استقبال نمی‌کنند.»

اما ایده رفع این مشکل چیست؟ آیا آموزش عالی با افزایش تعداد رشته‌ها می‌تواند جلوی این «کوچ» داوطلبان دانشگاه را از وزارت علوم به وزارت بهداشت بگیرد؟ برپایه همین پرسش ایده‌های مختلفی مورد بحث و نتیجه‌گیری قرار گرفته است که پاسخگو بودن دانشگاه در برابر نیازهای واقعی جامعه یکی از این ایده‌ها است؛ ایده‌ای که از طریق بازمهندسی و ارتقای نظام پژوهشی با توجه به استخراج داده‌های آمایش سرزمینی یک برنامه علمی را طراحی کرده و با تکیه بر آن، مدعی است می‌تواند مسائل پیچیده ملی و منطقه‌ای را حل کند. «پایش» عنوان این ایده است؛ سامانه «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای» که آغاز آن از آذرماه سال گذشته زده شد و با پشتوانه نرم‌افزاری ایجادشده استادان و دانشجویان دانشگاهی، صنعتگران و پژوهشگران سراسر کشور را در قالب نظام موضوعات به یکدیگر متصل می‌کند. در واقع نظام «پایش» به دنبال توسعه پایدار، تحقیق و شناسایی و رفع چالش‌های کشور در حوزه‌های اقتصادی، نوآوری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از پتانسیل اعضای هیات‌علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی است. دانشگاه آزاد اسلامی با طراحی این نظام در نظر دارد چالش‌های کشور را به موضوعات پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری دانشجویان تبدیل کند و دانشجویان موظف خواهند بود موضوعات را از سامانه پایش استخراج کنند. به گفته مسئولان این دانشگاه، در این طرح ۴۰ محور موضوعی تعیین شده که از دل این محورها، ۱۰ هزار موضوع اصلی استخراج می‌شود و هر کدام از موضوعات با ماموریتی که به واحدهای هدف اعطا می‌شود، قابلیت اجرایی و حل چالش را به خود می‌گیرند.
کدام واحدها، چه ماموریتی؟

با مطرح شدن این موضوع، دانشگاه آزاد اسلامی برنامه‌های قابل‌توجهی در نزدیک کردن این ایده به اجرایی شدن آن داشته است. علی‌اکبری، رئیس دبیرخانه پایش آزاد در این‌باره به «فرهیختگان» می‌گوید: «نظام موضوعات شبکه ارتباطی حمل‌ونقل توسط واحد یادگار امام (ره)، نظام موضوعات مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران توسط واحد تهران شرق، اعتیاد، صنعت و سلامت و ایدز توسط واحد تهران غرب، محیط‌زیست و تربیت‌بدنی و علوم مهندسی ورزش توسط واحد تهران مرکزی، مواد و انرژی توسط واحد تهران جنوب، کشاورزی توسط واحد ورامین، صنعت و تجارت توسط واحد شهرقدس، چرم و کفش توسط واحد تبریز، پدافند غیرعامل توسط واحد تهران شمال، دریا توسط واحد تهران شمال و هرمزگان و... در حال مطالعه برای حل چالش‌ها و اجرایی شدن است. در همین طرح، دو صنعت ذوب‌آهن اصفهان و منطقه آزاد کیش درخواست همکاری با دانشگاه آزاد اسلامی را داشته‌اند تا دانشگاه با احصای مشکلات آنها، برای حل چالش‌ها چاره‌ای بیندیشد.»

البته برنامه‌های مفصل این دانشگاه در حوزه کشاورزی می‌تواند یکی دیگر از این اقدامات در مسیر نظام پایش باشد، به‌طوری که دکتر طهرانچی چندی پیش از استفاده از ظرفیت پنج هزار هکتاری زمین‌ کشاورزی و 120 میلیارد تومان سرمایه صندوق شکوفایی و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در تحول کشاورزی و خودکفایی تولید بذر خبر داده بود. اما براساس گفته ماه گذشته بابک نگاهداری، رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی، تاکنون موضوعات محوری ۱۹ استان در قالب 27 واحد اصلی در نظام پایش مشخص شده که این آمار در حال تکمیل شدن است و قرار است تاسیس رشته‌های جدید، تعریف پایان‌نامه‌ها، راه‌اندازی مراکز تحقیقاتی، ایجاد مدارس مهارتی براساس این برنامه از اول مهرماه انجام شود. ماموریت و موضوعات این واحدها به این صورت است که واحد یزد در نساجی و پوشاک، میبد در صنعت کاشی، آذربایجان غربی در احیای دریاچه ارومیه و اقتصاد مرزی، آذربایجان شرقی در مدیریت و مهندسی محیط‌زیست و توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه، تبریز در چرم و کفش، قزوین در شهر هوشمند، هرمزگان در دریا و علوم مرتبط با دریا، اصفهان در آب، امنیت غذایی و ذوب‌آهن، لرستان در سیل، بازسازی و کشاورزی‌های پس از سیل، گیلان، در علم و رشته گردشگری، قم در زیارت و فرش دستباف، تهران جنوب به‌عنوان قطب مواد و انرژی، واحد یادگار (شهرری) در موضوع شبکه‌های ارتباطی و حمل‌ونقل، تهران غرب و علوم پزشکی در صنعت، سلامت و اعتیاد و ایدز، تهران شرق در مخاطرات طبیعی، قدس در صنعت و تجارت، تهران مرکز در محیط‌زیست، تربیت‌بدنی و علوم مهندسی ورزش، تهران شمال در پدافند غیرعامل و دریا با همکاری واحد هرمزگان، خراسان رضوی در صنایع گوگردی و حاشیه‌نشینی، مازندران در پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، محیطی زیستی گردشگری، گلستان در کشاورزی پس از سیل، خوزستان در کشاورزی و توسعه پایدار، ماهشهر در صنایع پتروشیمی، امیدیه در ازدیاد برداشت از مخازن نفت، سمنان در موضوع کویر، کرمان در حوزه معادن و همدان در صنایع تبدیلی، مبل و منبت فعال خواهند بود.
عددهایی که می‌توان جابه‌جا کرد

با بررسی چند نمونه از ماموریت‌های اعلام‌شده، واحدها می‌توانند جدای از رفع چالش‌های اجتماعی منطقه و ملی در آن حوزه، آورده‌ها و صرفه‌جویی‌های ارزی و ریالی را به همراه بیاورند. یکی از آنها صنعت مبلمان است که قرار است واحد ملایر در استان همدان قطب اقتصادی آن باشد. به گفته رئیس اتحادیه درودگران، در سال 96 گردش مالی این صنعت 30 هزار میلیاردتومان در کشور بوده و جالب اینجاست که سهم ملایر در این صنعت گرچه یک‌سوم کارگاه‌های تولیدی بوده، اما سهم ریالی و ارزی آن برای این شهر تقریبا «هیچ» است؛ جالب اینکه این صنعت درحال حاضر تنها با 50 درصد از ظرفیت خود فعالیت می‌کند و درصورت فراهم شدن تمام ظرفیت آن پیش‌بینی می‌شود گردش مالی این صنعت به بیش از 60 هزار میلیارد تومان در سال نیز برسد؛ رقمی که نه‌تنها ارزآوری بیشتری برای کشور به همراه دارد، بلکه می‌تواند سهم قابل‌توجهی در ایجاد اشتغال داشته باشد، چراکه یکی از مولفه‌های بسیار مهم این صنعت این است که درحال حاضر 8.5 درصد اشتغال کشور به فعالان این عرصه اختصاص پیدا کرده است.

یا در حوزه چرم که واحد تبریز ماموریت اصلاح نظام مهندسی آن را برعهده گرفته، دارای یک بازار مناسب در ایران و جهان است و اگر پژوهش‌های کاربردی به سمت اصلاح بهره‌وری این حوزه پیش برود، قطعا ظرفیت‌های موجود می‌تواند افزایش یابد. براساس آمارهای منتشرشده، گردش مالی صنعت چرم در جهان سالانه 225 میلیارد دلار است، اما سهم ایران از این میزان به‌عنوان پنجمین تولیدکننده چرم حدود 200 میلیون دلار (کمتر از یک‌درصد) است. همچنین براساس آمارها، سالانه دومیلیون و 200هزار جلد پوست گاو، حدود هفت‌میلیون جلد پوست بز و 18 میلیون جلد پوست گوسفند در کشور تولید می‌شود. در حال حاضر تنها 10 درصد از چرم سبک (پوست گوسفندی و بزی) موردنیاز و استفاده تولیدکنندگان داخل کشور است و 90درصد پوست سبک تولیدشده در کشور، مازاد بوده که صادر می‌شود. از طرفی «سه دلار» نرخی است که به‌صورت جهانی برای سالامبور (پوست چرم) تعیین شده است، بنابراین ارزآوری 90درصد از پوستی که به سالامبور تبدیل شده و صادر می‌شود، سالانه بیش از 65 میلیون دلار است. با این میزان چرم می‌‌توان 4.5 میلیون البسه تولید کرد که براساس نرخ جهانی هر البسه چرمی بین 150 تا 300 دلار قیمت‌گذاری می‌شود. اگر میانگین نرخ یک البسه چرمی حدود 200 دلار در نظر گرفته شود، صادرات این میزان البسه سالانه 900 میلیون دلار ارز وارد کشور خواهد کرد؛ رقمی معادل صادرات 13 میلیون بشکه نفت خام! البته همین آمار و اعداد را می‌توان در دیگر محورهای موضوعات در نظر گرفته‌شده برای دیگر واحدها در نظر گرفت. در نقشه پیش‌رو، ماموریت واحدها به تفکیک استان، میزان واردات و صادرات آن محصول و حوزه و گردش مالی آن براساس آمارهای کمرگ کشور در سال 96 آمده است.

امروز؛ آخرین مهلت انتخاب رشته دانشگاه آزاد

مهلت 12 روزه انتخاب‌رشته متقاضیان رشته‌های باآزمون دانشگاه آزاد اسلامی که از شامگاه یکشنبه 20 مرداد آغاز شده بود، درصورت عدم‌تمدید امروز به پایان خواهد رسید. براساس اعلام مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی کلیه داوطلبان علاقه‌مند به تحصیل در این دانشگاه که در جلسه آزمون سراسری سال ۹۸ حاضر بودند، می‌توانند با استفاده از کد دسترسی انتخاب‌رشته‌ای که در کارنامه داوطلبان منتشر شده، تا پایان روز شنبه دوم شهریورماه با مراجعه به سامانه این مرکز به نشانی www.azmoon.org نسبت به انتخاب‌رشته اقدام کنند. در کنکور سراسری امسال یک میلیون و ۱۱۹ هزار و ۴۱۱ نفر ثبت‌نام کرده بودند که یک میلیون و ۱۸ هزار و ۷۰۳ نفر در جلسه آزمون در روزهای ۱۳ و ۱۴ تیرماه حاضر بودند. داوطلبان برای انتخاب‌رشته باید با استفاده از کد دسترسی مندرج در ذیل کارنامه و کد ملی به سامانه وارد شده و پس از پرداخت وجه انتخاب‌رشته نسبت به انتخاب حداکثر صد رشته و محل متناسب با گروه آزمایشی مربوطه اقدام کنند. همچنین داوطلبانی که علاوه‌بر گروه آزمایشی اصلی در گروه‌های هنر و زبان خارجی شرکت کرده و مجاز به انتخاب‌رشته شده‌اند، می‌توانند در صورت تمایل رشته‌محل‌های این گروه را در میان انتخاب‌های صدگانه خود وارد کنند.

مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی به داوطلبان و علاقه‌مندان توصیه کرده است تا پیش از ورود به سامانه و انجام عملیات انتخاب، دفترچه‌راهنمای انتخاب‌رشته را مطالعه و از وجود رشته‌محل مورد علاقه خود اطمینان حاصل کنند. این دفترچه در پایگاه اینترنتی مرکز سنجش دانشگاه آزاد اسلامی در دسترس داوطلبان قرار دارد.

گفتنی است هزینه ثبت‌نام و انتخاب‌رشته دانشگاه آزاد اسلامی 44 هزار تومان در نظر گرفته شده است و داوطلبان شرکت‌کننده در آزمون سراسری باید توجه داشته باشند که عدم‌مراجعه به سامانه به‌منظور انتخـاب‌رشـته در دانشگاه آزاد اسلامی در موعد مقرر به منزله انصراف از پذیرش در دانشگاه آزاد اسلامی بوده و پس از اتمام مهلت مقرر امکان انتخاب‌رشته تحـت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت. فرآیند انتخاب‌رشته داوطلب در سامانه پذیرش با اعلام کد رهگیری به پایان خواهد رسید و داوطلبان لازم است نسخه چاپی انتخاب‌رشته خود را تا زمان اعلام نتـایج نگه‌دارند. براساس اعلام مرکز سنجش و پذیرش انتخاب‌رشته‌های باآزمون دانشگاه آزاد اسلامی هفته سوم شهریورماه اعلام خواهد شد.
خبر خوش برای داوطلبان بدون آزمون دانشگاه آزاد اسلامی

بیش از ۹۵ درصد رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد اسلامی در مقاطع کاردانی و کارشناسی بدون آزمون هستند و داوطلبانی که رشته‌محل مورد نظر خود را در دفترچه رشته‌های باآزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی نمی‌یابند، می‌توانند درصورت تمایل با مراجعه به سامانه azmoon.org نسبت به ثبت‌نام خود در رشته‌های بدون آزمون اقدام کنند.
ثبت‌نام کارشناسی پیوسته سوابق تحصیلی نیمسال اول ۹8-۹9 دانشگاه آزاد اسلامی از مدتی قبل آغاز شده تا اواخر هفته جاری هم ادامه خواهد داشت و درنهایت چهارشنبه ششم شهریورماه به پایان خواهد رسید. اما هفته گذشته در دو نوبت تعداد رشته‌محل‌های کارشناسی پیوسته براساس سوابق تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی افزایش یافت. در مرحله نخست 18 رشته که در بین آنها، رشته‌های پرطرفداری مانند اقتصاد، زبان انگلیسی، علوم سیاسی، علوم ارتباطات، مدیریت صنعتی، مدیریت بازرگانی و مشاوره به چشم می‌خورد به رشته‌های قابل انتخاب در واحد الکترونیک اضافه شد.

در مرحله دوم هم مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص افزایش رشته‌محل‌های کارشناسی بدون آزمون این دانشگاه اطلاعیه‌ای صادر کرد و براساس فایل پیوستی این اطلاعیه، در اکثر استان‌ها، امکان انتخاب تعداد دیگری از رشته‌‌ها و گرایش‌ها در دسترس داوطلبان قرار گرفته است. البته فرصت ویرایش انتخاب‌ها برای داوطلبان تا پایان مهلت ثبت‌نام یعنی ششم شهریور در سامانه وجود دارد و آن‌دسته از داوطلبانی که نسبت به انتخاب‌رشته اقدام کرده‌اند، می‌توانند درصورت تمایل با مراجعه به سامانه ثبت‌نام نسبت به ویرایش رشته‌محل‌های انتخابی اقدام کنند.