رئیس قوه قضائیه: هیچ نیازی به توافقنامههایی همچون پاریس نداریم
رئیس قوه قضائیه تأکید کرد: با این همه اسناد بالادستی هیچ نیازی به توافقنامههایی همچون پاریس و دیگر توافق‌نامه‌ها که ما را در زمینه محیط زیست موظف کند، نداریم.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از مرکز رسانه قوه قضائیه، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در «نشست هم‌اندیشی با فعالان محیط‌زیست با موضوع احقاق حقوق عامه در حوزه محیط‌زیست» تقارن روز حفظ محیط‌زیست با زمان ولادت امام رضا (ع) را مناسبت ارزشمندی عنوان کرد و گفت: قبل از اینکه لازم باشد دلایل نقلی برای ضرورت حفظ محیط‌زیست اقامه کنیم، دلیل عقلی در این مورد کاملاً وجود دارد که امروز محیط‌زیست انسان‌ها، جانوران و موجودات مختلف در این عالم باید حفظ شود و لازمه زندگی کردن بشر و زنده بودن طبیعت حفظ محیط‌زیست است.
وی با اشاره به اینکه عقل به حفظ محیط‌زیست حکم می‌کند، ادامه داد: در آیات نورانی قرآن به حفظ محیط‌زیست تأکید شده و در تحقیقات و پژوهش‌های حوزه و دانشگاه و کتاب‌های مختلف و مقالات به آیات قرآن و سخنان امامان و پیشوایان در این موضوع تأکید شده و در سیره و روش عملی نیز ائمه اطهار (ع) این‌گونه عمل کرده‌اند.
رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به اسناد بالادستی و اصل پنجاهم قانون اساسی که بر حفاظت از محیط‌زیست تأکید دارد، ادامه داد: ضرورت توسعه‌یافتگی کشور را همگان احساس می‌کنیم. امروز کشور ما باید توسعه اقتصادی پیدا کند؛ اما هرگونه توسعه فرع بر حفظ محیط‌زیست است. احداث هر سد، پالایشگاه و کارخانه بزرگ و کوچک و هر کارگاه فرعِ بر آن است که باید محیط‌زیست حفظ شود؛ یعنی اگر بر اساس مطالعات معلوم شود که اینجا محیط‌زیست به خطر می‌افتد، این کارخانه، مؤسسه تولیدی و بنگاه را نباید آنجا احداث کرد و باید جای دیگری برای آن انتخاب کرد که محیط‌زیست در مخاطره قرار نگیرد.
رئیسی تصریح کرد: توسعه‌یافتگی یک ضرورت است؛ اما این توسعه‌یافتگی باید در پرتو حفظ محیط‌زیست باشد و این اصل قانون اساسی است که اساس را در توسعه‌یافتگی و اصل را در حفظ محیط‌زیست قرار داده است. در این رابطه همه مسئولیت دارند؛ دولت و ملت، سمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد در این رابطه احساس وظیفه روشنی می‌کنند. یکی از جلوه‌های امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر حفظ محیط‌زیست است. باید با هرگونه تخریب محیط‌زیست برخورد کرد.
وی عنوان کرد: امروز حفظ محیط‌زیست از مهم‌ترین معروف‌هاست و این هم وظیفه همگان است و وظیفه همه آحاد مردم است که به‌عنوان یکی از معروف‌ها باید محیط‌زیست را حفظ کرد. تمام آحاد مردم، مسئولان و به‌ویژه نخبگان و مطلعان و کسانی که در کسوت استاد، دانشجو، محقق، فرهیخته و دردآشنا و دغدغه‌مند، مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی را دنبال می‌کنند، می‌دانند که امروز آب، خاک، جنگل، هوا و فضا یک سرمایه الهی برای زیست انسان‌ها و همه موجودات است.
رئیس قوه قضائیه افزود: حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری در این کشور یک مسئله بسیار مهم است. اگر افراد ببینند امروز تخریب‌گران، محیط‌زیست را تهدید می‌کنند، کسانی که وابسته به قدرتند یا وابسته به ثروت هستند و با اتکا بر قدرت و وابستگی‌شان به یک سازمان قدرتمند و یک شخص قدرتمند کارهای ضد محیط‌زیست می‌کنند، ما چطور انجام این کار را برای یک فرد عادی ممنوع بدانیم؟ حتماً از یک سازمان، دستگاه و مؤسسه به‌هیچ‌عنوان چنین رفتاری پسندیده نیست و نه‌تنها پسندیده نیست، بلکه واقعاً باید در مقابل آن ایستاد.
رئیسی با بیان اینکه حفظ محیط‌زیست یک اصل اساسی است و سایر موارد از جمله الزامات توسعه‌ای در فرع این اصل قرار دارند، گفت: گاهی مشاهده می‌شود که برای یک پروژه اقتصادی محیط‌زیست را تخریب می‌کنند و این امر باعث وارد آمدن خسارت‌های جبران‌ناپذیر به آب و جنگل و خاک و سایر مؤلفه‌های محیط‌زیستی می‌شود. اگر برای تغییر در محیط‌زیست یک سری استثناها و ضرورت‌هایی وجود دارد، این استثناها و ضرورت‌ها را باید قانون‌گذار تعیین کند. اگر در منطقه‌ای نیاز ضروری به تغییر بخشی از محیط‌زیست وجود دارد، تشخیص این امر نباید در اختیار یک بخشدار یا فرماندار یا شورای شهر یا منطقه باشد؛ بلکه تصمیم‌گیری در این رابطه باید در یک جمع علمی و تخصصی که در جایگاه‌های مسئولیت و مسئولیت‌پذیری هستند، باشد.
وی تصریح کرد: گاهی شاهد تغییراتی در محیط‌زیست به‌واسطه برخی مجوزها هستیم که خود آن مجوزها نیز محل تردید هستند. یعنی مرکزی که آن مجوز را برای ایجاد تغییر در محیط‌زیست صادر کرده، اصلاً در جایگاه صدور چنین مجوزی نبوده است.
رئیس قوه قضائیه با اشاره به تأکیدات حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب پیرامون مقوله حفظ محیط‌زیست گفت: رهبری در سال 92 به‌صورت مستوفی و کامل بیاناتی را در خصوص حفظ محیط‌زیست ایراد فرمودند و این امر را وظیفه همگان دانستند.
رئیسی با تقدیر از ایثار و اخلاص سه هزار محیط‌بان فعال در کشور گفت: محیط‌بانی اگرچه به‌صورت سازمانی امری است که وظیفه سه هزار محیط‌بان فعال در کشور است، اما درواقع حفاظت از محیط‌زیست و محیط‌بانی وظیفه همگان است و چنانچه محیط‌زیست در کشور به خطر بیفتد، نه‌تنها محیط‌بانان بلکه همگان باید پاسخگو باشند. شهادت و جانبازی محیط‌بانان نشان‌دهنده تلاش مخلصانه و ایثارگری آن‌ها در حفظ ثروت ملی و حفاظت از محیط‌زیست هم‌وطنان ماست.
وی با اشاره به اقدامات دغدغه‌مندان محیط‌زیست که در سازمان‌های مردم‌نهاد فعالیت می‌کنند، گفت: باید از فعالان و دغدغه‌مندان محیط‌زیست که در سازمان‌های مردم‌نهاد فعالیت می‌کنند، حمایت قانونی و قضائی صورت گیرد و سازمان‌های مختلف مرتبط با محیط‌زیست به گزارش‌های آن‌ها ترتیب اثر دهند. ما هم در دستگاه قضائی بنا داریم این گزارش‌های را موردتوجه قرار دهیم.
رئیس قوه قضائیه با اشاره به موضوع ورود فاضلاب شهری به تالاب انزلی که در سخنان یکی از حضار جلسه بدان اشاره شد، گفت: باید مسئولان امر از وقوع اتفاقاتی نظیر ورود فاضلاب‌های شهری به تالاب‌ها جلوگیری کنند. تالاب انزلی برای آن منطقه یک ثروت محسوب می‌شود و نباید اجازه داد که عده‌ای بدون مطالعه علمی اقدام به تغییرات نبایسته در محیط‌زیست یک منطقه کنند و به این واسطه باعث وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر به زیستگاه انسان‌ها و سایر موجودات شوند.
رئیسی با بیان اینکه ایجاد تغییرات بدون مطالعه و نبایسته در محیط‌زیست ناشی از زیاده‌خواهی است، اظهار کرد: مطابق آمار و اخبار موجود بزرگ‌ترین تخریب‌کنندگان محیط‌زیست، مستکبران هستند. قدرت‌های نظامی با ایجاد مسابقه تسلیحاتی در دنیا، محیط‌زیست عالم را به خطر انداختند و آمریکایی‌ها و بسیاری از کشورهای اروپایی در این رابطه پیشگام هستند و برای منافع خود اقدام به آسیب رساندن به دریا، خشکی و جنگل‌ها می‌کنند.
وی با اشاره به ساخت زرادخانه‌ها توسط قدرت‌های استکباری و آسیبی که از این ناحیه به محیط‌زیست انسان‌ها وارد می‌شود، گفت: مستکبران عالم و در رأس آن‌ها غربی‌ها به‌واسطه منافع شخصی و گروهی و با سلاح‌هایشان، محیط‌زیست مردم دنیا را به خطر انداختند و به دریاها و جانوران دریایی آسیب می‌رسانند. این امر ناشی از روحیه استکباری و خودخواهی آن‌هاست.
رئیس قوه قضائیه در ادامه به مقوله تأثیر فرهنگ دینی بر محیط‌های شهری هم گریزی زد و گفت: اگر قرار است محیطی را به سبب فرسودگی، تغییر دهیم، این امر باید مبتنی بر حفظ فرهنگ ملی منطقه مزبور باشد. یعنی هر تغییری در هر منطقه‌ای که می‌خواهد اعمال شود، باید تغییردهندگان به فرهنگ و مؤلفه‌های فرهنگی مردم بومی آن منطقه توجه کنند. ما هم معتقدیم که باید بافت‌های فرسوده را تعمیر کرد؛ اما نه به قیمت از بین بردن فرهنگ یک منطقه. متأسفانه در شهر مشهد مقدس این اتفاق افتاده است و بدون توجه به فضای حرم مطهر، بلندمرتبه‌سازی‌هایی صورت گرفته؛ به‌نحوی‌که حرم مطهر به حاشیه رفته است که این امر بسیار خطرناک است و همواره دغدغه مردم مشهد و همه مسلمانان عالم و ارادتمندان به حضرت امام رضا (ع) بوده است.
رئیسی افزود: برخی بلندمرتبه‌سازی‌ها در مشهد مقدس باعث شده که حرم مطهر حتی از خیابان‌های اطراف دیده نشود. پیش از آن حتی از مناطق اطراف مشهد و قبل از ورود به این شهر مقدس نیز، زائران می‌توانستند گنبد مطهر را ببینند؛ اما الآن از مناطق نزدیک هم نمی‌توانند گنبد را رؤیت کنند.
پرونده متهمان جاسوسی از مراکز نظامی در پوشش فعالیت‌های زیست‌محیطی یکی از مطالبات حاضرین در جلسه بود که رئیس قوه قضائیه در این رابطه گفت: شما می‌گویید این پرونده در مورد کسانی که در حوزه محیط‌زیست فعال بودند، مطرح شده است و می‌گویید که این افراد را در سازمان، دانشکده و مؤسسه می‌شناختید؛ اما شناخت شما در همین حوزه است. بگذارید سازمان‌ها و دستگاه‌هایی که مسئولیت امنیتی دارند و این کار در حوزه تخصصی آن‌هاست، در این رابطه اظهارنظر کنند؛ لذا شما داوری نکنید و بگذارید داوری را قاضی انجام دهد.
وی ادامه داد: شما بر اساس شناخت‌تان می‌گویید تا روزی که فلان فرد با ما هم دانشکده، همخانه و همکار بود، خطایی از وی ندیدیم؛ اما بهتر است در این رابطه داوری نهایی را به عهده دستگاه قضائی بگذارید. شما به‌عنوان کسانی که همکار آن‌ها بودید، می‌توانید نسبت به آن‌ها اظهارنظری داشته باشید؛ اما اینکه قسم بخورید فلان فرد بی‌گناه است، بی‌گناهی و گناهکار بودن را نه‌تنها در این پرونده بلکه در همه پرونده‌ها بر عهده قاضی بگذارید.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: وقتی وارد دستگاه قضائی شدم، با این پرونده مواجه شدم. ابهامات و نکاتی بود که گروه‌های کارشناسی ساعات بسیاری روی آن کار کردند و نظراتشان را اعلام کردند. دادگاه کار خود را دنبال می‌کند؛ لذا همه کسانی که در حوزه محیط‌زیست و یا در بخش‌های دیگر فعال هستند، باید منتظر رسیدگی دادگاه باشند.
رئیسی با تأکید بر اینکه بررسی اسناد و مدارک بر عهده دادگاه است، گفت: شما ممکن است ظاهر افراد را ببینید؛ اما ممکن است زوایا و لایه دیگری از زندگی فرد باشد که از دید شما مخفی مانده باشد؛ لذا اجازه دهید افراد متخصص و امنیتی‌ها موضوع را بررسی کنند. من هم در این رابطه نظری ندارم و در این قضیه باید کار را بر عهده دادگاه گذاشت. ما منتظر می‌مانیم شما هم تا نظر دادگاه منتظر بمانید.
رئیس قوه قضائیه در ادامه عنوان کرد: امروز آمار و ارقامی که در این جلسه مطرح شد، نسبت به تهدیدی که درباره جنگل‌ها وجود دارد، نگران‌کننده است. نزولات آسمانی در همه جای عالم به‌عنوان یک برکت مطرح است و در روایات ما هم این موضوع آمده است و امروز همه ما نزولات آسمانی را از خدا می‌خواهیم؛ اما چرا باید به خاطر آماده نبودن زیرساخت‌ها در بعضی از مناطق، بعضی‌ها در مورد تخریب محیط‌زیست به‌واسطه نزولات آسمانی بعضی‌ها نگران باشند؟ ما نباید نگران نزولات آسمانی باشیم. وقتی نگرانیم، معلوم است که زیرساخت‌ها درست نگهداری نشده است و لایروبی و رسوب‌زدایی درست انجام نشده است و جنگلی که می‌تواند حافظ منطقه در برابر سیلاب‌ها باشد، تخریب شده است. مسیل‌هایی که می‌تواند بسیاری از این آب‌ها را به‌خوبی حفظ کند و در مسیر خودش قرار دهد تا بعداً به‌عنوان ذخایر از آن‌ها استفاده شود، اینجا مورد آسیب قرار گرفته است و به محل ساخت‌وساز تبدیل شده است. سوداگران، سودجویان و فرصت‌طلبان و زیاده‌خواهان واقعاً محیط‌زیست را تهدید می‌کنند. پس امروز وظیفه همه است؛ وظیفه همه آحاد مردم، سمن‌ها، ما، دولت، مسئولان و همه کسانی که با دغدغه‌مندی حفظ محیط‌زیست را دنبال می‌کنند، این است که با اقداماتی که به کل منطقه آسیب می‌زند و محیط‌زیست را مورد آسیب قرار می‌دهد، مقابله کنند. نگاه‌ها باید کاملاً کارشناسی باشد.
وی با تأکید بر اینکه بافت فرسوده حتماً باید اصلاح شود، گفت: اصلاح بافت فرسوده باید با حفظ فرهنگ مشهد مقدس باشد. در اطراف حرم مطهر شما می‌بینید پاساژهایی ساخته شده است و بعضاً به‌خاطر این ساخت‌وسازها مراکزی مورد مخاطره قرار گرفته که فرهنگ ملی و مذهبی و تاریخ هزار ساله مشهد مقدس در آنجا شکل گرفته است. کسی مخالف برطرف شدن نیازها نیست؛ اما این مهم باید با حفظ جلوه‌های فرهنگی و آثاری باشد که ثروت و میراث ملی و اسلامی است.
رئیس قوه قضائیه با اشاره به موضوع فعال شدن دیپلماسی محیط‌زیست که یکی از مطالبات مطرح شده در جلسه بود، گفت: بخشی از دیپلماسی ما باید حفظ محیط‌زیست و ارتباط با همسایگان در این زمینه باشد. ما 15 همسایه داریم که با آن‌ها در مسئله رودخانه‌ها، جنگل‌ها و محیط‌زیست ارتباطات بسیار نزدیکی داریم؛ لذا یکی از بخش‌ها و میزهای فعال باید میز دیپلماسی محیط‌زیست و حفظ آن باشد.
رئیسی با تأکید بر آموزش قضات در رسیدگی به پرونده‌های تخصصی بیان کرد: معتقدیم همکارانمان در رسیدگی به پرونده‌های زیست‌محیطی باید با متخصصان و مشاوران محیط‌زیستی مشورت کنند. ممکن است خودشان دانش‌آموخته حقوق باشند؛ اما در ارتباط با محیط‌زیست هر بخش آن متخصصانی دارد و باید از نظرات متخصصان بهره برد.
وی اضافه کرد: در بخشنامه مربوط به دادگاه‌های تخصصی بر استفاده از مشاوران در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و به‌ویژه محیط‌زیستی تأکید کردیم. علاوه بر آن به آموزش قضات معتقدیم؛ هر چند متخصص شدن در یک رشته، کار آسانی نیست؛ اما مطلع شدن از زوایای موضوع ولو به‌صورت اجمالی امری است که قابلیت دست یافتن دارد تا پرونده‌ها به‌صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
رئیس قوه قضائیه گفت: موضوع محیط‌زیست (آب، خاک، هوا، جنگل) حق عموم است و مربوط به تمام موجودات دارای حیات و از مصادیق حقوق عامه است که از وظایف جدی قوه قضائیه بوده و در این رابطه یکی از حوزه‌های معاونت دادستانی کل کشور مربوط به مسئله دفاع از حقوق عامه است و این بخش فعال‌تر این کار را دنبال می‌کند. سازمان بازرسی کل کشور بخشی را در رابطه با حفظ محیط‌زیست دارد که تأکید داریم این بخش دنبال شود و ان‌شاءالله فعال‌تر خواهد شد.
رئیسی در ارتباط با توافق‌نامه پاریس که در جلسه به آن اشاره شد، گفت: به نظر بنده با این همه اسناد بالادستی هیچ نیازی به توافقنامههایی همچون پاریس و دیگر توافق‌نامه‌ها که ما را در زمینه محیط‌زیست موظف کند، نداریم. به قدر کافی عقل، نقل، قوانین و اسناد بالادستی ما را به حفظ محیط‌زیست موظف کرده است.
رئیس قوه قضائیه افزود: همکاری‌های بین‌المللی نه در این حوزه، بلکه در همه حوزه‌ها و تعامل با کشورها و حضور در کنوانسیون‌ها و توافق‌نامه‌ها و حساس بودن ما در این زمینه اهمیت دارد و به آن معتقدیم؛ اما در مسئله حفظ محیط‌زیست نیازی به ورود در این حوزه‌ها نداریم.
وی گفت: در نظام سیاست بین‌الملل، همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جزء اصول کاری سیاست ماست؛ اما درعین‌حال در رابطه با حفاظت از محیط‌زیست به قدر کافی اسناد، قوانین و دستورالعمل داریم که باید عملیاتی و اجرایی شود.
رئیسی خاطرنشان کرد: برخی از شما بیان کردید که مسائل زیست‌محیطی را پیگیری می‌کنید؛ اما برخی می‌گویند چرا پیگیری می‌کنید. در اینجا باید بگویم که نسبت به این قضیه پیگیری کنید و خستگی‌ناپذیر باشید و اگر لازم شد اقدامات اجرایی از ناحیه سازمان‌های مسئول و اقدامات قضائی از ناحیه دستگاه‌های قضائی باید انجام شود.
رئیس قوه قضائیه تأکید کرد: کار حفظ محیط‌زیست باید بدون هیچ‌گونه توقفی از ناحیه همه بخش‌ها پیگیری شود و به‌هیچ‌عنوان نباید در این رابطه خسته شد و نباید احیاناً کسانی که مرتبط با قدرت و ثروت هستند، شما را در این قضیه دچار سستی کنند. یقین داشته باشید حتماً در یک کار جمعی موفق خواهیم شد.
وی با اشاره به ظرفیت قوه قضائیه در پیگیری موضوع محیط‌زیست افزود: دستگاه قضائی در بخش‌های نظارتی (سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری) و با حضور در سازمان‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر موضوع محیط‌زیست را دنبال می‌کند. همکارانمان در سراسر کشور باید موضوع قوانین محیط‌زیست را به‌صورت جدی دنبال کنند و سازمان‌های مربوطه با همه ظرفیت و قدرت این موضوع را دنبال کنند.
رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: مدیران و معاونان سازمان‌ها در استانها و مرکز به‌صورت جدی با مرزبانی محیط‌زیستی از حریم خود، این محیط را از هرگونه تهدیدی محافظت کنند. سازمان‌های مسئول، مسئولیت اول و مقدم را در این رابطه دارند و مردم نیز در صحنه هستند و دستگاه قضائی نیز تضمینی برای اجرای قانون است.
رئیس قوه قضائیه در پایان خاطرنشان کرد: در این جلسه از نقطه نظرات شما بهره بردیم و برخی از نکاتی را که اشاره کردید، یادداشت کردم و ان‌شاءالله آن‌ها را پیگیری می‌کنیم و نشست‌های دیگری در این رابطه برگزار خواهیم کرد.
انتهای پیام/4110/پ
انتهای پیام/
