نمایشگاه «پیکره‌ای برای صلح، مجسمه‌های پنلوپه» گشایش می‌یابد

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، معاون میراث فرهنگی کشور از مدت برگزاری نمایشگاه «پیکره‌ای برای صلح، مجسمه‌های پنه‌لوپه از تخت جمشید تا رم» به مدت 4 ماه خبر داد.

این نمایشگاه برای نخستین بار و بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که بین موزه ملی، موزه واتیکان و موزه کاپیتولینی و با حمایت بنیاد پرادا صوت گرفت برگزار می‌شود.

محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، مجسمه پنه لوپه نشان را پیام صلح و دوستی دانست گفت: «سبک ساخت مجسمه پنه‌لوپه مکشوفه از تخت جمشید ترکیبی از هنر یونانی ‌ـ ‌رومی است و از نظر زمانی به میانه‌های سده پنجم پیش‌از‌میلاد تعلق دارد.»

به گفته وی، احتمال غارت این مجسمه توسط سپاهیان ایرانی و آوردن آن به تخت جمشید در این تاریخ وجود نداشته است.

بر اساس اظهارات معاون میراث فرهنگی کشور، این مجسمه به عنوان هدیه‌ای به نشانه صلح و دوستی و عهد و پیمان توسط یونان به پادشاه ایران داده شده است. علاوه بر این نمونه که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود یک مجسمه در موزه کاپیتولینی (Capitolini) در روم و دو نمونه در موزه واتیکان نگهداری می‌شوند.

سه نمونه تاریخی نگهداری شده در موزه‌های کاپیتولینی و واتیکان که بر اساس سنت پیکره تراشی دوران تاریخی و تداوم ارزش‌های هنری همان دوران و برگرفته از نمونه یافت شده در تخت جمشید، خلق شده است، نشان از اهمیت این اثر منحصر و خلاقانه هنری دارد. نمایش همزمان این پیکره‌ها در این نمایشگاه، به لحاظ علمی و درک هنری از اهمیت بسزایی برخوردار است.

طالبیان همچنین تاکید کرد: «موسسه شرق‌شناسی شیکاگو در 1314خورشیدی (1935 میلادی) در کاوش تخت جمشید در راهروی 31 خزانه، به نیم‌تنه‌ای شکسته از سنگ مرمر برخورد کرد که با مجموعه‌های مکشوفه در کاخ بسیار متفاوت بود. کاوشگر این مجموعه بر اساس کشف قسمتی از دست مجسمه در تالار ستون‌دار شماره 38، معتقد بود محل اصلی نصب این مجسمه، که پنه‌لوپه (Penelope) نامیده می‌شود، راهروی شمارۀ 31 نبوده و این مجسمه پس از هدیه از سوی یونانیان به پادشاه ایران در تالار ستون‌دار شمارۀ 38 جای گرفته است.»

بر اساس مستندات تاریخی، با حملۀ اسکندر مقدونی در 331 پیش‌ازمیلاد و تاراج و غارت سپاهیانش این مجسمه مانند سایر آثار تخریب و از مکان اصلی خود خارج و به دلیل سنگینی زیاد تا راهروی 31 کشیده شد و در همان‌جا رها شد. این تندیس در محل سر، بازوها و پاها به شدت آسیب دیده و علاوه بر شکستگی‌های عمیق که در زیر گردن، شانه و بخشی از بالاتنه دیده می‌شود، قسمت بیشتر هر دو دست، سر و پاهای مجسمه نیز مفقود شده است.

همچنین در بخش میانی دست شیاری دیده می‌شود که به نظر می‌‍رسد مجسمه در دست خود میله‌ای را به طور عمودی نگاه می‌داشته که با توجه به داستان ریسندگی پنه‌لوپه، احتمال دارد این حفرۀ میانی محل نگه داشتن میلۀ دوک بافندگی باشد.

این مجسمه‌ها که سمبل بانوی سوگوار و بانوی وفادار در سدۀ پنج پیش‌ از میلاد هستند یادآور داستان اُدیسه اثر هومر نویسندۀ معروف و حماسه نویس سدۀ هشتم پیش‌ازمیلاد یونان است.

در این داستان اُدیسه فرمانروای ایساکا بوده که با زن زیبایی به نام پنه‌لوپه ازدواج می‌کند. حاصل این ازدواج پسری به نام تلماک است. هنگامی‌که تلماک یک ساله بود، اولیس یا اُدیسه برای جنگ با تروا فرا خوانده می‌شود. این جنگ 20 سال طول کشید و ماجراهای زیادی برای اُدیسه و سربازانش پیش آمد. از سوی دیگر پنه‌لوپه همسر با وفای اُدیسه در غیبت او خواستگاران زیادی داشت و به رسم بیوه‌زنان یونان باید همسری انتخاب می‌کرد. اما پنه‌لوپه در قلب خود امید به بازگشت همسر خود داشته و از خواستگارها فرصتی می‌خواهد تا لباسی را ببافد و پس از کامل شدن به خواستگارها پاسخ دهد. پنه‌لوپه روزها می‌بافت و هر شب آن بافته را می‌شکافت تا کار بافتن پایان نپذیرد. اما سرانجام رازش فاش شد و اعلام کرد همسر کسی می‌شود که بتواند کمان اُدیسه را خم کند. سرانجام اُدیسه پس از 20 سال از جنگ تروا بازگشت و در قالب یک چوپان به زندگی‌اش ادامه داد. او با استفاده از تیر و کمان و مهارتش در این رشته، در لباس گدایان توانست در مسابقه خم کردن کمان شرط را ببرد و تک‌تک خواستگارها را که در این مدت اموالش را به سرقت برده بودند بکشد. عشق پنه‌لوپه به همسرش اُدیسه و انتظار او برای بازگشت همسرش او را به سمبل بانویی وفادار و سوگ‌وار در هنر یونان تبدیل کرده است.

نمایشگاه «پیکره‌ای برای صلح، مجسمه‌های پنه لوپه از تخت جمشید تا رم» از روز گشایش در سالن اختصاصی موزه ایران باستان به مدت چهار ماه ادامه دارد و درهای آن به روی علاقه‌مندان فرهنگ و هنر گشوده است.