با مشاغل کوچک و خانگی با بیکاری مقابله می‌کنیم/ از ظرفیت‌های اکوتوریسم استان استفاده خواهیم کرد

مهرو ماهر، گروه اجتماعی- عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان در بخش دوم گفت‌وگوی خود با آنا به موضوعاتی از قبیل اشتغال زنان و جوانان، توسعه و جذب سرمایه، توسعه گردشگری، پاکسازی مناطق مین گذاری شده و نحوه رسیدگی به خانواده‌های مین زده، تاثیر طرح تحول سلامت، کمبود امکانات و تجهیزات درمانی و همچنین عملکرد رئیس دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت.

* استان کردستان در نرخ اشتغال در وضعیت مطلوبی قرار ندارد، برای اشتغال مردم به ویژه اشتغال زنان در استان کردستان چه برنامه‌ای دارید؟

- نرخ بیکاری افراد 15 تا 29 ساله در سال 92 ، 29.1 درصد بوده است و در پایان سال 93 به حدود 27.1 درصد رسید که این رقم از کاهش 2 درصدی نرخ بیکاری در استان خبر می‌دهد. در استان کردستان آمار مشاغل ناپایدار مثل دستفروشی و مبادلات مرزی بسیار بالاست. البته در واقعیت نرخ بیکاری بیشتر از آمار رسمی است اما این آماری که من می‌گویم براساس سرشماری مرکز آمار است، زیرا کسی که دستفروشی می‌کند هم بر این اساس بیکار محسوب نمی‌شود در حالی که این شغل پایدار نیست و مشکل اساسی استان نیز در این برهه از زمان مشکل بیکاری است. ما چند راهکار را برای کاهش بیکاری در استان در نظر گرفته‌ایم، حفظ مشاغل موجود یکی از این راهکارها است چون روند شرایط اقتصادی کشور ما در این چند ساله به گونه‌ای بوده که نه تنها افراد تازه وارد به بازار کار بیکار ماندند بلکه از مشاغل موجود نیز کاسته شده است. بنابراین ما برنامه‌‌ریزی کردیم که مشاغل موجود را حفظ کنیم و جلوی تعطیلی مشاغل و واحدهای تولیدی را بگیریم. البته نمی‌توانم بگویم به طور صد در صد به اهداف‌مان رسیده‌ایم اما قطعا بیش از 50 درصد موفق بودیم و توانستیم مشکلات تعدادی از این واحدها را حل کنیم. اردیبهشت ماه امسال نیز دولت یک مصوبه‌ای داشت که تقریبا شبیه همان کاری بود که ما از قبل در کردستان انجام داده بودیم. قدم اول ما حفظ مشاغل موجود در استان کردستان است. ما کارهایمان را در این زمینه گام به گام انجام نمی‌دهیم بلکه سعی می‌کنیم برنامه‌ها را به صورت همزمان انجام می‌دهیم. قدم دوم اینکه با توجه به ایجاد مشاغل کوچک و خانگی، بحران بیکاری را کم کنیم چون بهره‌برداری از واحدهای تولیدی بزرگ چندین سال طول می‌کشد بنابراین ما مجبوریم فعلا مشاغل کوچک را ایجاد کنیم تا در آینده پس از ایجاد واحدهای بزرگ تولیدی، اقتصاد توانمندی را برای استان به وجود آورد.

درآمد سرانه استان کردستان از نصف میانگین درآمد سرانه کشور کمتر است و این نشان می‌دهد که فارغ از بحث بیکاری، اقتصاد استان کردستان اقتصاد توانمندی نیست. یکی از دلایل این موضوع، بیکاری و دلیل دیگر نبود واحدهای بزرگ تولیدی ثروت‌ساز در سطح منطقه کردستان است به طوری که بزرگترین واحد تولیدی استان کردستان کارخانه سیمان است.

* آیا برنامه‌ای برای توسعه و جذب سرمایه در استان کردستان دارید؟

- بعد از برنامه حفظ مشاغل موجود، برنامه بعدی ما ایجاد واحدهای متوسط و بزرگ تولیدی در استان است. کردستان یکی از استان‌های معدنی کشور است به طوری که 18 نوع ماده معدنی از طلا تا شن و ماسه و سنگ آهن در این استان وجود دارد.

در حال حاضر دو معدن طلا در استان کردستان وجود دارد که یکی از آنها به احتمال زیاد امسال و یا اوایل سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد. دیگری هم که فعال است، گمانه‌زنی و اکتشاف انجام شده است. مطالعات ژئوفیزیک یک معدن دیگر هم انجام شده و باید کار اکتشاف و استخراج را انجام دهند.

در مورد سنگ آهن نیز ما حدود 150 معدن فعال داریم. یکی از مشکلاتی که در استان وجود داشت این بود که این مواد معدنی به صورت خام از استان خارج می‌شد و هم شغل زیادی در استان ایجاد نمی‌کرد و هم ارزش افزوده‌ای برای استان نداشت. از زمانی که من به استان کردستان رفتم، واگذاری معدن را فقط منوط به شرط فرآوری در داخل استان کردم به طوری که اگر کسی بخواهد مواد معدنی را خام ببرد به وی معدن واگذار نمی‌کنیم و قانونا هم می‌توانیم برای کسی که می‌خواهد معدن بگیرد شرط بگذاریم. تعدادی از معدن کاران قبلی نیز که قبلا معدن گرفته بودند و به صورت خام مواد را خارج می‌کردند ترغیب کردیم که واحدهای فرآوری بزنند. تقریبا سه عدد از بزرگترین معادن استان مشغول احداث تجهیزات و ماشین آلات مربوط به فرآوری هستند. قبل از سفر رئیس جمهوری و در جریان سفر او به استان کردستان ما بحثی را روی تولید زنجیره فولاد از معدن تا شمش فولاد داشتیم. در حال حاضر در این باره در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کنسرسیومی تشکیل شده است و برنامه این است که این زنجیره را در کردستان به وجود آورند. از طرفی ما صنایع تبدیلی کشاورزی را داریم در واقع واحدهای بزرگ دامپروری که ایجاد خواهد شد که در آینده حداقل 3 بخش آن توسط بنیاد مستضعفان در استان ایجاد خواهد شد. واحدهای 1000 و 2500 راسی و 5000 راسی گاو جزو این واحدها هستند، چون یکی از ظرفیت‌های مهم استان تولید محصولات لبنی، دامی و شیلات است که برنامه وسیعی در اینباره داریم. در کنار این ظرفیت‌های کشاورزی و صنعتی ما یک ظرفیت مهم گردشگری را در استان داریم که متاسفانه زیر ساخت‌ها و امکانات اقامتی و پذیرایی ما در استان کردستان بسیار کم است و جوابگوی مسافران نیست. در آینده آنها را تقویت می‌کنیم. مقداری هم مشکلات زیر ساخت‌های حمل و نقل را داریم که راه‌های استان مناسب نیستند و عمده توان خود را برای حل مشکلات زیر ساخت‌های حمل و نقل در استان گذاشته‌ایم. مهم‌ترین مانع توسعه استان در حال حاضر زیر ساخت‌های حمل و نقل است به خصوص حمل و نقل جاده‌ای که بیشترین اعتبارات را ما در این زمینه گذاشتیم و در سفر رئیس جمهوری هم بیش از 50 درصد از مصوبات سفر در حوزه راه است که به این موضوع توجه شد.

در بحث حفاظت محیط زیست، استان کردستان و غرب کشور ما به دلیل افزایش دما و کاهش بارندگی مشکل جدی دارد علاوه بر این در برخی نقاط زاگرس درختان و جنگل‌های بلوط به بیماری‌هایی دچار شدند البته استان کردستان این مشکل را ندارد اما ایلام با این مشکل مواجه است. آتش سوزی خطر جدی است که جنگل‌ها را تهدید می‌کند. آتش سوزی عمدی یا سهوی و یا به صورت طبیعی به علت گرمای شدید و بادها اتفاق می‌افتد و یا بی‌احتیاطی مردم در هنگام پیک نیک کردن. علاوه بر بحث گرما و خشکسالی و آتش سوزی‌ها، برداشت بی‌رویه و مصرف بی‌روبه آب در مناطق شرقی استان کردستان مشکل و خطر جدی برای آینده به وجود می‌آورد و خطر آن فرو رفتن زمین است. پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی این خطر را به وجود می‌آورد که ممکن است نشست‌های اراضی در سطح بسیار وسیعی اتفاق بیافتد. بر همین اساس ما از سال گذشته برنامه‌ای را آغاز کردیم که موتور پمپ‌های چاه‌های کشاورزی را هوشمند کنیم و تا کنون بیش از هزار موتور پمپ هوشمند نصب شده است. این موتور پمپ‌ها مصرف آب را کنترل می‌کند و خود به خود خاموش می‌شود و بی‌دلیل قابل روشن کردن نیست یعنی نمی‌تواند آب را بیش از حد مجاز مصرف کنند چاه‌های غیر مجاز را نیز تعطیل می‌کنیم و تا به حال تعدادی از چاه‌های غیر مجاز را با حکم دستگاه قضایی بستیم و از طرفی به سمت تغییر الگوی کشت پیش می‌رویم به سمت محصولات کشاورزی که آب کمتری نیاز دارند. علاوه بر این به دنبال تغییر الگوی آبیاری هم هستیم که از حالت آبیاری سنتی خارج شده و به سمت آبیاری قطره‌ای و بارانی حرکت کنیم که بازده بیشتری داشته باشد.

* آیا شما در استان کردستان نیز با مشکل کمبود آب روبرو هستید؟ سیاست شما در قبال این مشکل تداوم روند سدسازی است یا برنامه جدیدی برای حل مشکل به شکل پایدار و با کمترین آسیب به محیط زیست دارید؟

- استان کردستان یکی از پر آب‌ترین استان‌های کشور است و بیش از 14 میلیارد متر مکعب بارندگی در سال و 5.2 میلیارد متر مکعب آب روان دارد. 3.5 درصد آب‌های کشور در کردستان است با اینکه خاک کردستان 1.8 خاک کشور است منتها عمده بارندگی در غرب استان کردستان صورت می‌گیرد که کوهستانی است و اراضی کشاورزی در شرق استان کردستان است که انتقال آب در این منطقه بسیار پر هزینه است.

در حال حاضر 5 سد در استان کردستان در حال احداث است که تا پایان سال مالی 1395 ساخت آنها تمام می‌شود و آب به شرق منتقل خواهد شد با انتقال آب برخی از مشکلات استان حل می‌شود اما به هر حال اگر مردم در مصرف آب رعایت نکنند آینده قابل اعتمادی نخواهیم داشت.

* برای اشتغال پایدار از ظرفیت‌های خاص استان کردستان چه برنامه‌هایی دارید؟

ظرفیت‌های اکوتوریسم استان بسیار قابل توجه است زریوار یکی از این جاذبه‌های طبیعی است. اورامان، شهرستان سرو آباد، مریوان و بانه نیز یکی دیگر از این جاذبه‌های طبیعی هستند و اینها بخشی از مناطق کم نظیر و دیدنی استان کردستان هستند البته در منطقه اورامان مشکل ارتباطی داریم و در حال ایجاد و حل زیر ساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای در این منطقه هستیم. زریوار هم چند مشکل دارد از جمله کاهش بارندگی، ورود فاضلاب روستاهای اطراف به دریاچه زریوار که ورود این فاضلاب‌ها از سال‌های گذشته باعث ایجاد نیزارهای بسیاری در این دریاچه شده و سطح دریاچه را مرتب کاهش داده است که ما قول دادیم تا پایان امسال ورود فاضلاب روستایی به دریاچه را قطع کنیم. در حال حاضر مطالعه می‌کنیم برای اینکه یک راه علمی برای از بین بردن نیزارها پیدا کنیم چون با لایروبی‌های عادی امکان از بین بردن این نیزارها وجود ندارد و مجددا رشد و افزایش پیدا می‌کند. این نیزارها در گذشته وجود نداشت و دریاچه زریوار بسیار بزرگ بود. جلوگیری از بخش عمده‌ای از ورود فاضلاب‌ها به دریاچه زریوار در هفته دولت به بهره برداری رسید. مشکل دیگر ساخت و سازهای غیرمجاز در اطراف دریاچه زریوار است که از اول امسال بسیاری از چاه‌های غیر مجاز را تخریب کردیم زیرا تعدادی از این چاه‌های غیر مجاز در اطراف دریاچه از آب این دریاچه استفاده می‌کنند بنابراین یک ستاد را به عنوان ستاد نجات دریاچه زریوار تشکیل دادیم که جلسات آن تشکیل و با حضور مدیران مربوطه و کارشناسان دانشگاهی برگزار می‌شود. یکی از مسایلی که در آن جلسات تصمیم گرفته شد قطع فاضلاب‌های روستاها به دریاچه بود و یک بحث هم با دکتر معصومه ابتکار توافق کردیم که آنها مطالعه‌ای انجام دهند که به چه شیوه‌ای می‌توان نیزارها را ریشه کن کرد و آیا این کار به لحاظ زیست محیطی کار درستی است یا خیر؟

در اورامان ما بحث راه کامیاران به سروآباد را داریم که آن مسیر گردشگری بسیار خوبی خواهد شد چون آن مسیر از مسیری به نام پالنگان می‌گذرد که به لحاظ طبیعی منطقه بی‌نظیری است. اگر این مسیر ساخته شود رونق بسیار خوبی پیدا خواهد کرد و گردشگران بسیاری را جذب می‌کند البته در حال حاضر در فصولی از سال مانند بهمن و اردیبهشت ماه که دو مناسبت آیینی در اورامان برگزار می‌شود جمعیت بسیار زیادی در این منطقه گرد هم می‌آیند اما مراکز اقامتی و پذیرایی کم است در صورتی که مشکل حمل و نقل و راه حل شود طبیعتا سرمایه گذاران بسیاری در زمینه احداث و راه اندازی مراکز اقامتی جذب می‌شوند البته هم اکنون یک هتل سنگی از گذشته در این منطقه وجود دارد که در حال نوسازی و بازسازی است.

* با توجه به آغاز مهر ماه و فصل مدارس برای مناطقی که هنوز از مین پاکسازی نشده است چه برنامه‌ای دارید؟ سال گذشته نیز بر اثر انفجار مین باعث بروز تلفات در میان اهالی و بچه‌های دانش آموز شد.

- با کمک دهیاران، بخش داران و آموزش و پرورش بررسی‌هایی اطراف مدارس روستایی انجام دادیم البته معمولا اینها مین نیست و گلوله‌های به جا مانده از جنگ است گلوله‌هایی که پس از شلیک عمل نکردند و در خاک مانده‌اند و با یک حرکتی منفجر می‌شوند.

طبق قانون بچه‌هایی که بر اثر این سانحه دچار آسیب دیدگی می‌شوند تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار می‌گیرند. البته مشکلی که در گذشته داشتیم این بود که برخی از افراد نمی‌دانستند که باید به کجا مراجعه کنند و برای تشکیل پرونده مراجعه نکرده بودند.

پس از تایید جانبازی از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، در کمیسیون ماده 2 شورای تامین مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصد جانبازی از سوی شورای پزشکی مشخص می‌شود.

برنامه استانداری کردستان برای اجرای مصوبات هیات امنای دانشگاه آزاد کردستان چیست؟

- آنچه که به استانداری مربوط می‌شود بحث اراضی مورد نیاز دانشگاه آزاد است که اینها در دست اقدام است. برخی اراضی جدید مورد نیاز دانشگاه بود که برای واگذاری این اراضی توافق کردیم و باید تغییر کاربری در این اراضی صورت گیرد که انجام آن را نیز قبول کردیم. مشکل جدی ما در سنندج کمبود زمین است زیرا سنندج یک شهر تپه ماهوری است و پیدا کردن زمین مناسب، کار دشواری است. زمین در این منطقه با شیب بسیار تند است که هزینه برداشتن شیب به اندازه ساخت دو دانشگاه است.

* برای توسعه مراکز بهداشتی درمانی در استان کردستان چه طرح هایی را در دست دارید؟

- خوشبختانه طرح تحول نظام سلامت بخش عمده‌ای از مشکل را حل کرد و باعث ماندگاری پزشکان متخصص و فوق تخصص در بیمارستان‌ها و استان‌هایی مانند کردستان شد. اما یکی از مشکلات در بخش درمانی کمبود اورژانس است. مراکز بهداشت و درمان تنها خدمات اولیه را به بیماران ارائه می‌کنند در حالی که مشکل اساسی بحث اورژانس و آمبولانس برای انتقال بیماران است که اگر این مشکل را ما در کشور حل کنیم نیاز به احداث این همه بیمارستان در کشور نیست. آمبولانس هوایی اگر به اندازه کافی در کشور وجود داشته باشد تعداد تلفات و مرگ و میر ما در تصادفات و هم در بیماری‌ها بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.

* عملکرد دکتر حمید میزاده رئیس داشنگاه آزاد اسلامی را در طی این دو سال چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- من ایشان را از قدیم می‌شناسم از زمانی که دکتر میرزاده معاون ستاد بازسازی مناطق جنگ زده کشور بودند در آن مدت من هم در این مناطق کار می‌کردم. ایشان یکی از مدیران قوی اجرایی کشور هستند که در این مدت نیز توان علمی بالاتری پیدا کرده است و انصافا دیدگاه‌های خوبی دارد و روی کیفیت دانشگاه آزاد تاکید بیشتری کرده به طوری که در این مدت گسترش کمی دانشگاه آزاد متوقف شده و بیشتر به ارتقاء کیفیت توجه شده است. دوگانگی هم که با مرکز علوم تحقیقات و دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم حل کردیم و در حال حاضر شهرستان‌ها و بخش‌هایی که دانشگاه آزاد ندارد اجازه احداث نمی‌دهند و تنها به ارتقاء کیفیت فیزیکی و آموزشی در دانشگاه‌ها توجه دارند.