نهاوندیان: یکی از قربانیان تحریم موضوع شفافیت اقتصادی در کشورمان است/ باید از شرایط سخت اقتصادی برای اصلاح ساختارها استفاده کرد

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، محمد نهاوندیان در این جلسه، با بیان اینکه دولت از حضور فعال مجلس در بررسی برجام استقبال می‌کند، اظهار کرد: فرصت مغتنمی است که مجلس شورای اسلامی هم نقش‌آفرینی شایسته‌ای داشته باشد. بی‌تردید اگر همین‌گونه اهتمام و توجه در دوره صدور قطعنامه‌های تحریم علیه کشورمان وجود داشت و ابعاد محدودیت‌های اقتصادی تبیین می‌شد چه بسا ممکن بود که مجلس می‌توانست کمک کند که موضوع به نحو بهتری مدیریت شود.

وی با تاکید بر اینکه «هیچ‌کس جرأت ندارد در مقابل رفع تحریم‌ها بایستد چرا که این عزم ملی ملت ایران است»، گفت: امروز زمان آن است که برای دوران پسابرجام طراحی و برنامه‌ریزی و از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را کنیم.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با اشاره به ابعاد اقتصادی برجام و اهتمام جدی کمیته اقتصادی مذاکرات هسته‌ای کشورمان به موضوعات اقتصادی، تصریح کرد: آن زمان با آغاز مذاکرات سیاسی و فنی هسته‌ای، اعضای کمیته اقتصادی نیز شروع به کار کردند و با احصای محدودیت‌ها و آثار تحریم‌ها در بخش‌های مختلف مذاکرات وارد شدند و دستاوردهایی که امروز حاصل شده نتیجه مطالعه میدانی و حقوقی است.

نهاوندیان با تأکید بر اینکه سیاست مذاکراتی کشورمان به رسمیت شناخته‌شدن برنامه هسته‌ای ایران بوده است، تصریح کرد: همواره موضع مذاکره‌کنندگان ما این بود که تحریم‌کنندگان با اعمال تحریم‌ها به هیچ وجه نمی‌توانند به اهداف سیاسی خود دست یابند و ملت ایران را به زانو در آورند.

وی اضافه کرد: یکی از موفقیت‌های تیم مذاکره‌کننده کشورمان در دور اخیر این بود که به هیچ عنوان قبل از اینکه تکلیف تحریم‌ها مشخص شود، وارد بحث هسته‌ای نشد و ابتدا اطمینان حاصل پیدا کردند که طرف مقابل به طور کامل و جامع به دنبال لغو تحریم‌هاست و مصمم است تحریم‌های اقتصادی مربوط به هسته‌ای را به طور کامل لغو کند.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری اضافه کرد: در بعضی موارد طرف مقابل نسبت به اشراف گروه اقتصادی تیم مذاکره‌ننده کشورمان ابراز تعجب می‌کرد؛ چرا که به طور دقیق و تفصیلی همه موارد مربوط به تحریم، ذکر و لغو شده است. طرف مقابل را متقاعد کردیم که آثار و تبعات لغو تحریم‌ها را به صورت ایجابی نمایان سازد؛ یعنی نه تنها تحریم‌ها برداشته می‌شود بلکه بایستی آثار آن در عملکرد بخش خصوصی نیز مشاهده شود.

نهاوندیان خاطرنشان کرد: براساس برجام ایران می‌تواند در بازار تجاری صنعت هسته‌ای نیز حضور داشته باشد و با رفع تحریم‌ها نه تنها اقتصاد ایران که نیت جبهه مقابل گروگان گرفتن آن برای اعمال فشار به ایران بود، نجات می‌یابد، بلکه حضور ایران در بازار بین‌المللی تجارت هسته‌ای نیز به رسمیت شناخته شده است.

وی رفع برخی تحریم‌های غیرهسته‌ای را از دیگر دستاوردهای به دست آمده در برجام دانست و گفت: در این راستا هیئت مذاکره‌کننده کشورمان موفق شده در لغو برخی از تحریم‌های غیرهسته‌ای نیز دستاوردهایی داشته باشد که هواپیمای مسافربری، قطعات و خدمات مربوط به آن و اجازه صادرات در حوزه مواد غذایی و فرش جزء این دستاوردهاست.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایجاد دسترسی‌های تجاری، مالی و انرژی را از دیگر دستاوردهای توافق هسته‌ای کشورمان دانست و ادامه داد: طرف مقابل پذیرفته است که در موضوع اعتبارات صادراتی و همکاری‌های فنی، گامی فراتر از رفع تحریم‌ها بردارد و وارد عرصه همکاری شود و صراحتا در برجام آمده است که طرف مقابل از اینکه بخواهد تحریم‌های لغوشده را به صورت و بهانه‌های دیگر اعمال کند، اجتناب خواهد کرد.

نهاوندیان تصریح کرد: رفع فوری تحریم‌های اقتصادی مربوط به هسته‌ای به عنوان خط قرمز اعلامی، با قوت و صراحت حاصل شده است. حتی تحریم‌های تسلیحاتی هم مشمول رفع تحریم قرار گرفته است که البته با فاصله زمانی اجرا خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: گاهی اشاره می‌شود که چرا برای رفع برخی تحریم‌های آمریکا اقدامی نشده است که در پاسخ باید گفت برخی از این تحریم‌ها مربوط به مسایل دوجانبه بین دو کشور است و برای رفع آن بایستی وارد مذاکرات دوجانبه با آمریکا می‌شدیم که البته طرف مقابل نسبت به این موضوع خیلی اشتیاق داشت اما طرف ایرانی تمایلی به این موضوع نداشت.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با بیان اینکه اهمیت دستاوردهای برجام را زمانی می‌توان متوجه شد که با وضعی که در آن قرار داشتیم، مقایسه شود، اظهار کرد: اولین تأثیر تحریم‌ها بالا‌رفتن هزینه مبادلات تجاری بود، اگر چه با هوشمندی مردم و دلسوزان نظام تحریم‌ها را دور زدیم و اجازه ندادیم اقتصاد ایران متوقف شود، اما بی‌تردید این حرکت نیز بر اقتصاد کشورمان هزینه‌های اضافی تحمیل می‌کرد به گونه‌ای که حداقل 15 درصد به هزینه‌های واردات و صادرات اضافه شد و این موضوع عملا واگذار کردن بازار به رقبای بعضا متخاصم بود.

وی با بیان اینکه به‌‌طور متوسط و تخمینی، هزینه مبادله تجاری 100 میلیارد دلار سالانه حدود 15 میلیارد دلار بود، گفت: به این ترتیب می‌توان اشاره کرد که سالانه 15 میلیارد دلار و روزانه 130 میلیارد تومان هزینه مبادلاتی برای کشور رقم خورد و افزایش هزینه تمام‌شده یک کالا، هزینه‌ای است که از جیب تک‌تک خانواده‌های ایرانی پرداخت می‌شود و این از جمله آثار و تبعات تحریم است.

نهاوندیان اضافه کرد: همچنین سهم ایران از فروش نفت در جهان 2.5 میلیون بشکه نفت بود که اخیرا به 1.5 میلیون بشکه رسیده بود و اگر قیمت نفت را 50 دلار در نظر بگیریم 75 میلیون دلار در روز به کشور خسارت وارد کرد و از درآمدهایمان کاسته شده است. آنها می‌خواستند اقتصاد کشورمان را گروگان بگیرند و از این طریق اراده خود را تحمیل کنند.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ادامه داد: در موضوع نفت به جایی رسیده بودیم که اراده خودشان را بر ما تحمیل می‌کردند در حالی‌که زمانی اختیار آن در دست خودمان بود و از حربه نفت به عنوان تهدید استفاده می‌کردیم اما چه اتفاقی افتاد که اوضاع برعکس شد و میزان حضور و نقش‌آفرینی ایران در بازار بین‌المللی نفت کاهش یافت؟

وی تصریح کرد: باید روندی که به کاهش قدرت چانه‌زنی و اثر‌گذاری در اقتصاد جهانی و بازار انرژی منجر شده بود، متوقف می‌شد و ایران به جایگاه اصلی خود باز می‌گشت چراکه عزت واقعی این است که بتوانیم از امکانات و ظرفیت خود در راستای منافع ملی استفاده کنیم.

نهاوندیان تأخیر در بهره‌رداری از برخی از پروژه‌ها را از دیگر آثار تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان دانست و گفت: اگر تحریم‌ها مانع تکمیل بعضی از پروژه‌های عظیم در بخش‌های انرژی و ریلی نمی‌شد، بی‌تردید منابع حاصل از ذخایر مشترک را از دست نمی‌دادیم و در برخی از پروژه‌ها نیز جلوی دانشمندان و محققان کشورمان گرفته نمی‌شد و در عرصه‌های علمی و فناوری در سطوح به مراتب بالاتری قرار داشتیم.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری اظهار کرد: ملت ایران و محققان کشورمان با هوشمندی از شرایط تحریم و فشار استفاده کرده و از این مصیبت، برکت‌های زیادی برای کشورمان حاصل کرده اند اما این موضوع نباید به گونه ای تلقی شود که خسارات ناشی از ظلم و ستم دشمنان به درستی تبیین نشود.

وی، غیررسمی و غیراستاندارد کردن تجارت کشور را از دیگر آثار تحریم‌های ظالمانه دانست و خاطرنشان کرد: با افتخار اعلام می‌کنیم که انواع ابتکارات را برای دور‌زدن تحریم‌ها به‌کار گرفتیم، اما پیمودن این مسیر خساراتی نیز داشت چراکه وقتی شفافیت برداشته شود، راه فساد هموار می‌شود و فسادهای متعددی که متأسفانه در کنار اقدامات بزرگ و خالصانه‌ای که برای دور زدن تحریم‌ها شد از جمله آثار و تبعات تحریم‌ها است.

نهاوندیان در ادامه این نشست در پاسخ به سوال یکی از اعضای کمیسیون در خصوص میزان ذخایر ارزی کشور که قرار است با اجرای برجام آزاد شود، تصریح کرد: ارقام دقیق آن را بانک مرکزی به طور دقیق و روشن اعلام کرده است و دولت مصمم است منابع آزادشده را نه برای واردات، بلکه در بخش افزایش سرمایه‌گذاری در کشور هزینه کند

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری خاطر نشان کرد: ایجاد جهش در نرخ ارز و کاهش نرخ رشد اقتصادی ما که براساس سند چشم‌انداز بیست ساله قرار بود 8 درصد باشد اما به طور متوسط در 10 سال گذشته کمتر از 3 درصد شد که حاصل تحریم یا سوء‌مدیریت است و اگر امروز می‌خواهیم برای پس از برجام و نیمه دوم چشم انداز بیست ساله و حرکت براساس سیاست‌های مقاومتی برنامه‌ریزی کنیم، باید از گذشته عبرت بگیریم.

وی افزود: از جمله دیگر هزینه‌های ادامه شرایط گذشته، از دست دادن بازارهای صادراتی بود و شاهد تلاطم‌های بسیار شدیدی در بازار ارز بودیم. بی‌تردید اگر تحریم‌ها نبود خیلی زودتر می‌توانستیم اتکا کشور به صادرات نفتی را کاهش دهیم.

نهاوندیان گفت: کاری که در دو سال گذشته با همت مردم و حمایت‌ها و هدایت‌های رهبر معظم انقلاب انجام شد، این بود که پیام تحریک‌کننده اقتصادی به تحریم‌کننده‌ها متوقف و قطع گردید و به همین دلیل بود که وارد مذاکره شدند. در روند مذاکرات هم طرف مذاکره با این موضع منطقی ما مواجه شد که به برنامه هسته‌ای ایران رسمیت دهد و به حقوق هسته‌ای ملت ایران و حفظ همه آن، اذعان کند و مبنای غلط تحریم‌ها و سوء‌ظن به برنامه هسته‌ای کشورمان را کنار بگذارد.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: دشمنان با اعمال محدودیت‌ها ما را ناگزیر کرده بودند که حقوق خود را در بخش‌های مختلف اقتصادی از دست بدهیم. اما توانستیم با حفظ فرآیند هسته‌ای، اقتصاد کشور را نجات دهیم.

وی در پاسخ به سوال یکی دیگر از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در خصوص پساتحریم گفت: پیشنهاد می‌کنم کمیسیون و مجلس محترم برای برنامه‌ریزی در این زمینه به دولت کمک کنند. همان‌طور که مقام معظم رهبری تأکید کردند باید مراقبت کنیم که بحث‌های مربوط به مذاکرات هسته‌ای و توافق انجام‌شده به دسته‌بندی‌های سیاسی دامن نزند و حاصل آن تقویت انسجام ملی در کشور باشد.

نهاوندیان در خصوص مؤلفه‌های لغو، تعلیق و توقف که در برنامه آمده است، گفت: براساس مفاد متن برجام، تحریم‌های اتحادیه اروپا و آنچه در اختیار دولت آمریکاست، لغو خواهد شد و دولت آمریکا تعهد کرده که روند قانونی طی کند.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با اشاره به تحریم‌های اقتصادی مربوط به هسته‌ای، اشاعه‌ای و تسلیحاتی کشورمان خاطرنشان کرد: ما به دنبال این بودیم که تحریم‌های اقتصادی هسته‌ای به طور کامل لغو شود و در این زمینه اقدامات لازم و کامل به عمل آمده است و موارد استثنا مربوط به تحریم‌های اشاعه‌ای و تسلیحاتی است.

وی مقاومت شجاعانه و غیورانه ملت ایران در جنگ تحمیلی را وظیفه دینی و برای صیانت از ارزش‌های اسلامی دانست و گفت: در جریان جنگ و پس از آن نسبت به ایستادگی خود افتخار می‌کنیم، اما پس از پایان جنگ و زمانی که توانستیم به اهداف خود دست پیدا کنیم و مواضع عادلانه خود را عزتمندانه به کرسی بنشانیم آیا ادامه آن می توانست توجیهی داشته باشد؟ بی‌تردید می‌توانست کمکی به نیت دشمن باشد که جنگ را بر ما تحمیل کرده بود.

نهاوندیان اضافه کرد: در جریان توطئه تحریم نیز دشمن به دنبال تحمیل انزوا بر ملت ایران بود که در این عرصه نیز ایستادگی و مقاومت کردیم و در تمام طول مسیر نیز بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید داشتیم و این تأکید نه به خاطر فشار دشمنان بلکه بخاطر فتوای رهبر معظم انقلاب و موضع دینی مان بود.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری تصریح کرد: اگر امروز توانستیم با هوشمندی طرف مقابل را ناگزیر به لغو تحریم‌ها و اذعان به حقوق کشورمان کنیم آیا توجیه دارد که یک روز هم تحریم‌ها ادامه پیدا کند؟ امروز زمان طراحی، تصمیم‌سازی و جبران گذشته است و دوران خزان به سر آمده است و باید بهار تلاش و ابتکار آغاز شود.

وی در پاسخ به سوال یکی از اعضای کمیسیون ویژه در خصوص منافع و زیان از دیدگاه اقتصادی اظهار کرد: بدون تردید دستاوردهای اقتصادی در برجام یک توفیق بزرگ برای کشورمان است در بخش اقتصادی برجام و رفع محدودیت از صادرات در بخش‌هایی اعم از نفت، گاز و پتروشیمی تصریح شده است و با رفع تحریم واردات کالاهای حساس محدودیت‌های صنایع در تأمین کالاهای مورد نیازشان برطرف شده است، موضوعی که قدرت رقابت صنایع کشورمان را در بازارهای جهانی گرفته بود.

نهاوندیان آینده‌نگری برای نسل آینده و ایجاد اشتغال و افزایش سرمایه‌گذاری را از جمله فواید برجام دانست و خاطر نشان کرد: در هیچ کجای دنیا فقط با اتکا به منابع داخلی سرمایه‌گذاری افزایش پیدا نمی‌کند، بلکه از منابع سایر کشورها نیز استفاده می‌شود که البته کشورمان از این موضوع محروم بوده است و امروز با برداشته شدن تحریم‌ها فرصت سرمایه گذاری و جهش ایجاد خواهد شد.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه از نظر دولت رفع تحریم‌ها صرفا رفع موانع است و جایگزین تلاش، برنامه‌ریزی و ابتکار نیست، اظهار کرد: دولت اقتصاد مقاومتی را که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید دارند در دستور کار خود قرار داده است و معتقدیم چنانچه در سال‌های گذشته این رویکرد پیگیری می‌شد، شاهد افزایش واردات بی‌رویه نبودیم. برنامه دولت این است که با برنامه‌ریزی مناسب، منابع و ظرفیت‌های موجود را برای افزایش تولید و سرمایه‌گذاری هزینه کند.

وی گفت: یکی از قربانیان تحریم موضوع شفافیت اقتصادی در مناسبات کشورمان با خارج از کشور و علاج آن هم بعد از رفع تحریم‌ها برگرداندن شفافیت کامل به اقتصاد است. عدم گزارش‌دهی و انحصار دو عامل فساد در اقتصاد است و امروز باید سوء‌استفاده‌هایی که از شرایط گذشته شده است مورد رسیدگی و برخورد قرار گیرد و دولت وظیفه خود می‌داند اطلاعاتی را که در این زمینه به دست آورده است به قوه قضائیه منتقل کند. البته این موضوع به معنای قدرناشناسی نسبت به کسانی که خالصانه در دور زدن تحریم‌ها به اقتصاد کشور کمک کردند نیست.

نهاوندیان گفت: دولت آمادگی لازم را برای پس از تحریم ایجاد کند و اولویت‌های اقتصادی کشور را به تفکیک مشخص کرده است و رئیس‌جمهوری نیز در دیدار هیئت‌های اقتصادی صراحتا تأکید می‌کنند که فقط به فکر صادرات نباشند بلکه مبنا مشارکت و همکاری‌های اقتصادی و انتقال فناوری و تکنولوژی‌های پیشرفته است.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ادامه داد: امروز دنیا به سبب این مذاکرات نسبت به رابطه و همکاری با ایران احساس مثبتی پیدا کرده است و باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنیم. امروز باید در چگونگی سخن گفتن و موضع گرفتن، اطمینان خاطر نسبت به آینده اقتصاد ایران را به جهانیان منتقل و از ایجاد ابهام تشکیک پرهیز کرد.

وی تصریح کرد: امروز باید به جای دامن زدن به توقعات لحظه‌ای و مصرف‌گرایی، آینده‌نگری و تولیدنگری داشته باشیم و این به معنای ایجاد امکانات جدیدی برای رشد و سرمایه‌گذاری است. به جای اینکه توقعات ناشدنی مطرح شود، باید انتظارات امکان‌پذیر و ایجاد اشتغال، بالا بردن نرخ سرمایه‌گذاری و نرخ رشد اقتصادی مورد تأکید قرار گیرد و همگان کمک کنند تا این اهداف قابل تحقق در اذهان جامعه قرار بگیرد.

نهاوندیان بیان کرد: دولت و مجلس و سایر ارکان نظام بایستی در فضای پسابرجام مسیر اقتصاد مقاومتی را با انسجام در پیش بگیرند. دغدغه پس از برجام، تفسیر نادرست و اجرای غلط و ناکافی آن است که باید نسبت به این موضوعات هوشیار باشیم. مذاکره‌کنندگان کشورمان تا جایی که توانستند، متن غیر قابل تفسیر به رأیی را تنظیم کردند و مجلس می‌تواند قوت و تأثیرگذاری مثبت مذاکره‌کنندگان را در مسیر اجرای برجام هر چه بیشتر تقویت کند.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: اصلی‌ترین مانع بر سر مناسبات و همکاری‌های ایران با جهان برداشته شده، آن فضای روانی تحریم بود که شکسته شده است و هیئت‌های تجاری از سراسر دنیا به دنبال همکاری و برقراری رابطه با شرکت‌های مختلف کشورمان هستند.

نهاوندیان افزود: تصویب قطعنامه شورای امنیت و تصویب قطعنامه اتحادیه اروپا از جمله اقداماتی است که طرف مقابل انجام داده است و اصلی‌ترین قسمتی که با بخش فنی هسته‌ای قرار است انجام دهیم، تصویب پروتکل الحاقی است و این نیز برای زمانی است که طرف مقابل اقدامات خود را انجام دهد لذا حتی در جزئیات امور نیز رعایت تناسب اقدامات انجام شده است.

وی در پاسخ به سوال یکی از نمایندگان مجلس در خصوص کاهش بودجه 95 با وجود درآمدهای پس از برجام اظهار کرد: در بودجه سال آینده نظر دولت و مجلس این است که بودجه واقع‌بینانه باشد چرا که از اختصاص بودجه‌هایی با رقم‌های بالا و بعضا تحقق‌نیافتنی فایده‌ای حاصل نشده است. عملکرد 5 ماهه سال جاری نشان می‌دهد که میزان تحقق درآمدها بالا نیست، لذا با وضع کنونی بودجه تنظیم شده است تا به واقعیت نزدیک باشد، اما بدون تردید اگر شرایط تغییر کند، می‌توان اصلاحاتی در آن انجام داد. باید از شرایط سخت اقتصادی برای اصلاح ساختارها استفاده کرد.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در پاسخ به سوالی درباره کاهش شاخص‌های بازار بورس اظهار کرد: در خصوص بورس حرکت دولت به سمت واقع‌نما‌بودن قیمت‌هاست و دولت اصرار دارد که در ترازنامه‌های شرکت‌ها از جمله بانک‌ها بررسی واقعیت‌های آن شرکت‌ها منعکس شود و معتقدیم در چنین صورتی است که از سودهای حباب‌گونه خبری نخواهد بود.

نهاوندیان درباره انتظارات ایجادشده برای پس از برجام در جامعه خاطرنشان کرد: برنامه دولت در بخش اقتصادی توجه به اقتصاد مقاومتی است و بی‌تردید اقتصاد مقاومتی با بالا بردن توقعات ناسازگار است. البته معتقدیم ملت ایران به تمام ظرفیت‌ها و امکانات موجود اشراف دارد و با همت آنان است که مشکلات حل و فصل می شود. باید با عزم ملی از فرصت ایجادشده برای تقویت سرمایه گذاری و تولید ملی حداکثر استفاده را ببریم.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: امروز باید از فرصت لغو تحریم‌ها و شرایط جدیدی که برجام بر اقتصاد ایران ایجاد کرده است، استفاده کنیم، اتکا به منابع و سرمایه انسانی خود را تقویت کنیم و چنان تار و پودی در اقتصاد خود بتنیم و بین اقتصاد داخل و خارج رابطه‌های مستحکمی ایجاد کنیم تا اقتصاد ایران تحریم‌ناپذیر شود.