مهدی زارع خورنیزی - کارشناس حیات وحش اداره کل محیط زیست استان یزد
وضعیت تالاب‌های استان به چه صورتی است و این امکان وجود دارد که با توجه به اینکه امسال سال خوبی را داشتیم با تعیین حقابه‌ای برای تالاب‌های مهم‌مان اینها را حداقل با یک حجمی از آب نگه‌داریم که به مرحله خشکی نرسند؟
- امسال ورودی خوبی داشتیم، بعضی‌جاها 20 تا 25 درصد، بعضی جاها تا 50 تا 80 و 100 درصد ظرفیت بندهای خاکی‌مان پر شده و حجم آب‌های ورودی خوب بوده به خیلی از جاها و خیلی از اینها برای ما مهم هستند. مثلاً بند خاکی 0046 همیشه پرنده‌های مهاجر وقتی آب دارد می‌آیند و ما تلاش کردیم که حقابه را بگیریم، درخواست کرده و کارهایش را کرده‌ایم اما سازمان‌های متولی اقدامی برای‌مان نکرده‌اند.
یا همین تالاب تصفیه‌خانه یزد را درخواست حقابه داریم و خیلی بحث مهمی است و پیگیری می‌کنیم ولی دستگاه‌هایی که خودشان را متولی این بندهای خاکی می‌دانند هم باید در خصوص حقابه به ما کمک کنند.
دستگاه‌های متولی ذی‌ربط کجاها هستند؟
- فکر می‌کنم بندهای خاکی مربوط به اداره آب و وزارت نیرو می‌شود. بحث پرنده‌های مهاجر برای ما هم جذاب است که بعضی از گونه‌ها را برای اولین بار است که می‌بینیم در یزد نشسته‌اند. یزد از نظر موقعیتی جای مهمی است برای پرندگان مهاجر و استراحتگاه خوبی است برای‌شان. در طول سال‌های خشکسالی من خودم دیده‌ام بارها پرندگان در یک حوضچه‌ای حتی درون شهر فرود آمده‌اند از شدت تشنگی و گرسنگی، در شهر وقتی یک حوض آب و استخر بزرگی دیده‌اند فرود آمده‌اند پرندگان مهاجر، بنابراین لازم است که سازمان‌های متولی در این بحث به ما کمک کنند و حقابه را تخصیص بدهند به ما.
هیچ اقدامی در این خصوص نمی‌توان انجام داد که این امر تسریع شود تا حداقل به حفظ محیط زیست در استان با توجه به اینکه استان خشکی است کمک شود؟
- من هنوز راهکاری را ندیده‌ام که این موضوع را تسریع دهد. مگر اینکه واقعاً در این موارد استانداری و فرمانداری‌ها به ما کمک بکنند. اگر اهمیت و ضرورت محیط زیست از دیدگاه خیلی از مسئولان اولویت پیدا کند می‌توان خیلی کارها را انجام داد. محیط زیست واقعاً کار زیاد دارد، نیرو کم دارد و مشکلاتی از این دست خیلی زیاد دارد و ما واقعاً نگران وضعیت پرندگان مهاجر هستیم.
تا قبل از این بارش‌ها تقریباً همه تالاب‌های استان خشک بودند؟
- بله. به‌جز تالاب تصفیه‌خانه که آن هم آبش دارد می‌رود که برای برخی صنایع استفاده شود و در مورد ان هم خیلی داریم تلاش می‌کنیم که حقابه‌ای برایش قائل شوند همه خشک بودند، فقط چاه آرتزین در هراز کمی آب داشت و جالب است که همه اینها وقتی آبگیری می‌شوند، همه‌شان پرندگان مهاجر دارند و معلوم می‌شود که اهمیت دارد و احتمالاً در گذشته دور هم قبل از اینکه این چاه‌های کشاورزی به این صورت حفر شوند، آبگیری‌های خوبی داشتیم و بعد از اینکه چاه‌ها حفر شدند، خیلی‌های‌شان در این دهه اخیر خشک شدند.
بارندگی‌های اخیری که اتفاق افتاد در حوزه حیات وحش استان تلفاتی نداشتیم؟
- تلفاتی در خصوص حیات وحش به ما گزارش نشده است اما عموماً سیل‌ها و روان‌آب‌هایی که به این شکل می‌آید تا حدودی آسیب می‌زند مثلاً به لانه پرندگانی که روی زمین خانه می‌سازند مثل کبک و تیهو و شاید به جمعیت برخی از خزندگان مثل مار هم آسیب بزند ولی ما گزارشی از این تلفات را نداشتیم.
از لحاظ گونه‌هایی غیر از مهره‌داران با توجه به بارندگی‌های اخیر وضعیت چگونه است؟
- وضعیت در استان خیلی خوب شده. در طول این سال‌ها در خاطر ندارم که پوشش گیاهی تا این حد خوب شده باشد. دیدگاه خودم فقط روی یوزپلنگ یا مهره‌داران شاخص نیست، خوشبختانه در یزد جمعیت مناسبی از افعی شاخ‌دار ایرانی داریم که گونه بسیار مهم تلقی می‌شود. سوسمار خاردار ایرانی را داریم. به هر حال اینها تحت تأثیر وضعیت خشکسالی اوضاع خوبی نداشتند. گونه‌های بسیاری نظیر بزمچه و لاک‌پشت مخمل‌دار شرقی را داریم که زیستگاه مهمش استان یزد است. برای خیلی از گونه‌های پرندگان‌مان مثل زاغ 0625 واقعاً وضعیت نگران‌کننده بود و بعضی جاها در استان یزد دیگر بعضی از گونه‌های مهم دیده نمی‌شدند ولی الان خوشبختانه با شرایطی که پیش آمده انتظار می‌رود که در سال آینده جمعیت خوبی از حیات وحش داشته باشیم و زاد و ولد خوبی داشته باشند.
چه کار می‌شود کرد که با توجه به موقعیتی که بر اثر بارش‌ها در استان اتفاق افتاده از این موقعیت استفاده کنیم و اگر برای مثال در سال آینده با سال خشکی مواجه شدیم بتوانیم از این مزیتی که امسال با آن مواجه بودیم استفاده کنیم؟
- باید مدیریت کنیم. مدیریت در بخش محیط زیست خیلی مهم است. حالا استان یزد چون اصلاً مردمش این‌جوری بزرگ شده‌اند که قدر آب را می‌دانند و خوب مدیریت می‌کنند، به‌هرحال استان خشکی بوده و هزاران سال هم همین شکل بوده است، سند این موضوع هم قنات‌هایی است که اینجا حفر کرده‌ایم که خیلی زیاد هستند. باید بتوانیم مدیریت کنیم و کار خاص دیگری نمی‌توان انجام داد. خیلی سریع منابع آبی که داشتیم در بیابان آبگیری کردیم، تمیز کردیم، آبشخورهای‌مان را ضدعفونی کردیم که بتوانیم از حداکثر این آب‌ها که می‌آیند استفاده کنیم. تا سال آینده که بعید می‌دانم بماند اما سعی کردیم از این نعمتی که شامل حال‌مان شده حداکثر استفاده را کنیم. چون واقعاً اگر به یزد می‌آمدید و باغات را می‌دیدید اصلاً وحشت می‌کردید. همه خشک شده بود و بعضی از روستاها که وارد می‌شدید انگار که شهر مردگان بود و همه باغات‌شان خشک شده بود. بعضی از منابع آبی و آبشخورها نیز خشک شده بود که محیط بانان همه را تعمیر، شستشو و ضدعفونی کرده و اینها آبگیری شد و امیدواریم که بمانند و حیات وحش از آنها استفاده کنند.
انتهای پیام/
