اما و اگر‌های بازار متشکل ارزی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، پس از تعویق رمز‌های دوم یکبار مصرف، وعده راه‌اندازی بازار متشکل ارزی هم محقق نشد و باید دید که این بازار به دومین طرح بانک مرکزی که با تأخیر همراه است، عملیاتی می‌شود یا نه؟ 

۹ روز پیش بود که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی از راه‌اندازی بازار متشکل ارزی در هفته گذشته خبر داد و براساس گفته او قرار بود که این بازار در هفته‌ای که گذشت راه‌اندازی شود، اما این کار اجرایی نشد. 

البته پیش از این بانک مرکزی نیز به طور تقریبی، راه‌اندازی و آغاز فعالیت این بازار را در هفته گذشته اعلام کرده بود، اما اکنون خبری از ایجاد این بازار نیست و صحبتی هم درباره زمان اجرایی‌شدن آن به میان نیامده‌است. 

هر چند که برخی خبرگزاری‌ها مانند «ایسنا» از نهایی شدن طرح بازار متشکل ارزی خبر داده‌اند، اما به نظر می‌رسد این طرح علاوه بر مزیت‌های برشمرده شده از سوی بانک مرکزی در مطالب متعددی که تاکنون منعکس کرده‌است، می‌تواند درد‌سر‌های جدیدی را هم برای بازار ارز ایجاد کند که امیدواریم در این‌باره تمهیدات لازم را دیده باشند. 

تاکنون برای این طرح امید‌های زیادی مطرح شده که از جمله: نبود معاملات غیرواقعی، تسهیل خرید و فروش واقعی ارز توسط بانک‌ها صرافی‌ها، شفافیت این بازار، برچیدن بساط دلالان در خیابان فردوسی و کشف قیمت ارز‌ها در داخل به جای تعیین قیمت در سلیمانیه عراق و دوبی، کاهش دامنه نوسانات و... است. 

اگر چه در بازار ترسیمی جدید قرار است بازیگران اصلی بازار ارز در این باره در قالب یک بازار متشکل از صرافی‌های معتبر صرافی‌ها، واردکنندگان و صادرکنندگان و بانک مرکزی نقش ایفا کنند، اما با توجه به تأکید عدم جایگزینی این بازار به جای نیما می‌توان موارد زیر را به عنوان دغدغه مطرح کرد که در عمل باید بانک مرکزی برای آن‌ها برنامه داشته باشد وگرنه مانند ده‌ها طرح و بخشنامه سال گذشته به جای حل مشکل قبلی، مشکلات جدی و جدیدتری ایجاد خواهد شد. 

معبر جدید برای رانت: یکی از مواردی که می‌توان نگران این بازار متشکل ارزی بود، ورود نرخ جدید ارزی است که با احتساب نرخ ۴۲۰۰ تومانی، نرخ نیما و نرخ بازار آزاد به عنوان چهارمین نرخ نمایان خواهد شد، به این ترتیب می‌تواند به عنوان معبری جدید برای رانت آن را برشمرد. 

اگر چه بانک مرکزی در تشریح بازار متشکل ارزی، به نگرانی دریافت ارز توسط صرافان و عرضه آن‌ها را در بازار ارز اشاره کرد و گفته که برخورد سختی با آن‌ها خواهد کرد، اما آثار و تبعات این نرخ جدید به‌رغم نظارت‌های سخت مورد ادعای بانک مرزی باز هم رانت جدیدی را فراهم خواهد کرد به خصوص که بازیگرانی مانند بانک‌ها در آن بازی می‌کنند. 

تأثیر‌پذیری نرخ‌های نیما و بازارآزاد از این بازار: با ورود چهارمین نرخ در بازار ارز بدیهی است که نه‌تن‌ها بازار ارز آزاد بلکه سامانه نیما را هم تحت‌الشعاع قرار خواهد داد، اما بانک مرکزی بیشتر به آثار مثبت آن توجه داشته‌است، اما باید بداند که ترجیح عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان را در بازار ارز بدون شک تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. از آنجایی که معمولاً در شرایط بی‌ثبات قیمت‌ها به پایین کشیده نمی‌شود و از سوی دیگر ما با قانون چسبندگی قیمت‌ها به بالا مواجهیم، بعید است که این نرخ خیلی تفاوتی با نرخ بازار آزاد داشته باشد، بنابراین باید دید که این بازار برای عرضه‌کنندگان ارز چه جذابیت یا ارجحیتی خواهد داشت که بازار ارز را رها کند و به کانال بازار متشکل ارزی بیاید که حتماً نظارت بیشتری روی آن است و اینکه آیا اساساً این بازار خواهد توانست با توجه به محدودیت‌های اخیر درآمدی ناشی از فروش نفت، نقش مؤثری را ایفا کند یا خیر؟ 

تأثیر‌پذیری تولید: از آنجایی که در گام نخست این بازار برای بازار ارز‌های فیزیکی است و در گام‌های بعدی در سایر حوزه‌ها عمومیت پیدا خواهد کرد، بنابراین سومین موردی که می‌توان برای این بازار در نظر گرفت تأثیر تقاضای بازیگران قوی این بازار در بخش‌های مختلف اقتصادی است. بازیگران در عمل می‌توانند با کانالیزه کردن تقاضا‌ها زیر دستی را انجام بدهند و طبق معمول تولید به دلیل بازدهی‌هایش در آخر صف بماند. به این ترتیب و دستکم در حوزه تولید از هم اکنون می‌توان حدس زد که برخی کالا‌ها از دایره سامانه نیما هم اخراج و یا به این بازار کوچ کنند. بنابراین در صورت عدم مدیریت صحیح آن و نبود اولویت‌بندی‌ها از یک‌سو تولید در بخش‌های مختلف با چهار نرخ انجام خواهد شد و از سوی دیگر از آنجایی که قرار است در خرید مازاد ارز‌های فیزیکی بانک‌ها نقش‌آفرینی کنند، در عمل نقش‌آفرینی مثبتش را تحت‌الشعاع قرار دهند.

منبع: جوان

انتهای پیام/4112/