دانشگاه باید در تحول اقتصاد، اجتماع و فناوری نقش ویژه داشته باشد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در کارگاه آموزشی گام‌های ده‌گانه پویش ملی صادرات که امروز به همت معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه در واحد علوم و تحقیقات برگزار شد، گفت: بسیار خوشحالم نشستی تشکیل شده که در آن نقطه تقاطع بازار، دانشگاه و اشتغال مشاهده می‌شود. درواقع از همین نقطه، هدف‌گیری دانشگاه در جهت اشتغال تبیین می‌شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به چالش اساسی آموزش عالی در کشور، تصریح کرد: داستان ما و دانشگاه عصر جدید که هشتاد سال از آن می‌گذرد، با حکایت «فیل در تاریکی» مولانا شباهت فراوان دارد. در حکایت مولانا داستان از این‌ قرار است که فیلی در اتاقی تاریک قرار داشته و مردم شهر که فیل ندیده بودند، به آن اتاق رفته‌ و از آن بازدید می‌کردند و سپس مشاهدات خود را برای دیگران توصیف می‌کردند. به علت تاریکی، عده‌ای فیل را ستونی بزرگ و عده‌ای دیگر تختی وسیع توصیف می‌کردند.

وی افزود: این موضوع شبیه ورود دانشگاه به ایران است. هشتاد سال پیش وقتی به غرب رفته و دانشگاه را دیدیم و می‌خواستیم آن را توصیف کنیم، از همان ابتدای نام‌گذاری آن، اشتباه ما شروع شد. در کابینه رضاخان بحث شد که شهر ما از مظاهر تمدن همه چیز دارد به‌جز «اونیورسیته» و مقرر شد که اونیورسیته نیز به کشور وارد شود.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه اونیورسیته متعلق به نهاد برآمده از مدرنیته و ماحصل سیر تحول مدرسه در غرب بود، گفت: یونیورسیتی پس از بحث روشنگری از آغاز انقلاب صنعتی سیری را طی کرده بود و به نهادی تبدیل شده بود که در متن خود یک هسته درونی و یک پوسته بیرونی دارد. در هسته درونی، دانش و فرهنگ وجود داشت، چراکه غرب پس از عصر روشنگری مسیری خاص را برای فرهنگ انتخاب کرده بود و بالطبع این نهاد، نهادی ارزش‌آفرین بود. در پوسته بیرونی سه مقوله فناوری، اجتماعی و اقتصادی وجود داشت، لذا وقتی به نهاد اونیورسیته نگاه می‌شد، یک جهانکده و نهادی برای ساخت دنیای غرب بود.

عضو هیئت‌ امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه قوم عرب اونیورسیته را «الجامعه» معنا کردند، خاطرنشان کرد: ما ایرانیان با صبغه و گذشته خود، این کلمه را مدرسه دیدیم و نام آن را «دانشگاه» گذاشتیم، البته پیش از دانشگاه، نام دارالفنون برای یونیورسیتی در نظر گرفته شده بود که هر دو نام دانشگاه و دارالفنون معنی یونیورسیتی را می‌دهد، اما تمام منظوری که در یونیورسیتی نهفته را شامل نمی‌شود.

نهاد دانشگاه اقتصادساز، اجتماع‌ساز و فناوری‌ساز است

وی افزود: در همین بستر بود که آموزش‌های ما در دانشگاه‌های کشور در مسیری جدا از اجتماع، اقتصاد و فناوری حرکت کرد. ما مسیر بستر دانشی را خوب پیش رفتیم، اما توجه نداشتیم که نهاد دانشگاه، نهاد اقتصادساز، اجتماع‌ساز و فناوری‌ساز است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: ما فناوری را پژوهش کاربردی در نظر گرفتیم، درصورتی‌که فناوری کاربرد دانش بود نه دانش کاربردی.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه وقتی یونیورسیتی را به کشور وارد می‌کردیم، باید آن را بومی‌سازی می‌کردیم، گفت: اشتباه ما این بود که به این موضوع توجه نکردیم. ما یک نهاد علمی دیگر به‌نام «حوزه» نیز در کشور داشتیم که در آن نهاد هم بستر دانش و فرهنگ وجود داشت، لذا بعد از انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) بحث وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه ما با گذشت زمان نیز نهاد یونیورسیتی را کامل ندیدیم، تصریح کرد: وقتی صحبت از اقتصاد می‌شود، فردی که در زمینه صادرات محصولات کشاورزی فعالیت می‌کند، ممکن است بترسد که نتایج این جلسات به سود او نباشد، اما اگر نهاد یونیورسیتی را به‌صورت کامل و یک نهاد بسترساز اقتصاد، بسترساز تحولات اجتماعی و بسترساز تحولات فناورانه بدانیم، دیگر این‌گونه ترسی وجود نخواهد داشت.

امروز جامعه از ما طلب می‌کند که دانش دانشگاه باید برای آینده جوانان مؤثر باشد

وی افزود: امروز جامعه از ما طلب می‌کند که دانش دانشگاه باید برای آینده جوانان مؤثر باشد. وقتی جامعه به این نهاد نگاه می‌کند، سه وجه اقتصاد، اجتماع و فناوری را می‌بیند و ازآنجاکه ما پوسته را که شامل اقتصاد، اجتماع و فناوری می‌شود، در نهاد دانشگاه قرار نداده‌ایم، جامعه از ما می‌پرسد که مقاله‌های دانشگاه چه دردی را از جامعه دوا می‌کند؟

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: مقاله و پایان‌نامه، گفتمان درون‌‌سازمانی دانشگاه است و مربوط به هسته دانشگاه می‌شود. درواقع هسته‌ای که باید پوسته دانشگاه حول آن شکل بگیرد. پس قرار نیست به‌ خودی‌ خود دردی از جامعه دوا کند. برای مثال گندم بسیار باارزش است و اگر نان نخوریم، دچار مشکل خواهیم شد. این در حالی است که اگر گندم را به‌تنهایی نیز بخوریم، دچار مشکل می‌شویم. درواقع گندم (هسته) و نان (پوسته) است. گندم فرآیندی را طی می‌کند تا به نان که محصول آخر است، برسد. مقاله نیز همین فرآیند را طی می‌کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: اگر دانشگاه می‌خواهد جامعیت خود را داشته باشد، باید در تحول اقتصاد، اجتماع و فناوری نقش داشته باشد. درگذشته تاریخی ما این موضوعات با نهاد علم ارتباطی نداشت. برای مثال زمانی که به اصفهان سفر می‌کنیم، می‌بینیم آثار تاریخی آن از لحاظ معماری بسیار خوب ساخته شده و اوج معماری و فیزیک را در آن آثار مشاهده می‌کنیم، اما سؤال اینجاست که چرا این معماری ادامه پیدا نکرده؟ پاسخ ازاین‌قرار است که این موضوع در گذشته در بستر استاد و شاگردی در بیرون از مدرسه صورت گرفته است.

دکتر طهرانچی ادامه داد: به‌ عنوان‌ مثال، ما رشته‌های هنر، گرافیک و نقاشی را از لیسانس تا دکتری آموزش می‌دهیم، اما رشته خط نداریم و هنوز انجمن خوشنویسی ایران، خط را با بستر استاد و شاگردی تدریس می‌کند. ما هنوز نتوانسته‌ایم خط را قانون دانشگاه کنیم. موضوعی که مربوط به خود کشور است، نتوانسته بومی‌ شود، اما رشته‌هایی که در غرب وجود داشته، در دانشگاه‌های ما نیز موجود است.

عضو هیئت‌ امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در کشور مدیریت مالی و بازرگانی نیز داریم، گفت: قانون همه این موارد از غرب است. ما نمی‌توانیم مسائل را با زیست‌بوم خود وارد قانون دانشگاهی کنیم و این ضعف دانشگاه امروز است. نتیجه این می‌شود که در دانشگاه آزاد اسلامی که بر اساس رشته کشاورزی بنیان گذاشته شده، هزار و 600 استاد و تنها 7هزار دانشجوی کشاورزی وجود دارد، یعنی درواقع با نسبت یک به سه. وضعیت دانشگاه‌های دولتی نیز بهتر از این نیست، چراکه کشاورزی‌ای که در دانشگاه تدریس می‌شود، قانون مربوط به حل چالش کشاورزی در جامعه را ندارد.

وی تأکید کرد: اشکال ما این است که در دانشگاه نمی‌توانیم قانون‌سازی انجام دهیم. رشته کشاورزی دارای فواید زیادی ازجمله صادرات محصولات، بازار محصولات و... است. به لطف خداوند امسال آب در کشور بروز و ظهوری دیگر یافته، پس چرا نمی‌توانیم بستری آماده کنیم که خانواده‌ها به این نتیجه برسند که جوانان خود را برای تحصیل در رشته کشاورزی به دانشگاه بفرستند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه بازار کشاورزی یک بازار جدی است، تصریح کرد: ایران کشوری چهار فصل است و رتبه چهارم آموزش دانشجوی مهندسی را داراست. درواقع همه امکانات لازم برای رشد رشته کشاورزی در دانشگاه وجود دارد، اما هنر بومی‌سازی دانشگاه وجود ندارد. برگزاری نشست‌هایی مانند نشست امروز، به ما کمک می‌کند که بتوانیم برای هسته دانشگاه یک پوسته خلق کنیم. برای هسته دانش و فرهنگ، پوسته اقتصاد و جامعه و فناوری لازم است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: کسی هسته میوه را مصرف نمی‌کند، اما میوه بدون هسته خلق نخواهد شد. به همین صورت دانشگاه نیز به‌عنوان یک میوه کامل، دارای هسته و پوسته است. هسته دانش و فرهنگ به‌تنهایی نمی‌تواند به جامعه امیدبخشی دهد. باید در دانشگاه این میوه کامل را خلق کنیم و نگاه ما در دانشگاه به این‌گونه است، یعنی برای دانشگاه یک جامعیت قائل هستیم و برگزاری این نشست‌ها را بخشی از دانشگاه می‌دانیم.

طرح تحول آموزش، پژوهش و خدمات فناوری در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی از برنامه‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی است

دکتر طهرانچی ادامه داد: یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های ما در بدو ورود به دانشگاه، طرح تحول آموزش، پژوهش و خدمات فناوری در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی بود، چراکه آینده کشاورزی در کشور ما از موضوعات آب و فناوری تهدید نمی‌شود، بلکه از موضوع متخصص ارشد تهدید می‌شود. امروز در حوزه کشاورزی، کمبود متخصص ارشد داریم.

وی با بیان اینکه کشاورزی یک رشته نیست و یک فیلد متشکل از قانون‌های مختلف است، گفت: کشاورزی یعنی غذا. کشاورزی یک موضوع و میدان تحقق است که ذیل آن مدیریت کشاورزی، مدیریت گلخانه، مدیریت صادرات، مدیریت مالی، حقوق کشاورزی، حقوق آب، مهندسی کشاورزی، مهندسی زراعت، مهندسی کنترل در فناوری‌های نوین و... است و مجموع رشته‌های دانشگاهی را در خود جای می‌دهد.

تحول کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی جدی گرفته خواهد شد

دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه تحول کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی جدی گرفته خواهد شد، خاطرنشان کرد: فرق دانشگاه آزاد با دانشگاه‌های دولتی در این است که دانشگاه‌های دولتی از پول نفت تغذیه می‌کنند و هر اتفاقی که در جامعه رخ دهد، پاسخ کندتری به آن می‌دهند، اما در دانشگاه آزاد اسلامی این‌گونه نیست و برای حفظ بقای خود زودتر از بقیه مشکل را فهمیده و برای حیات چاره‌ای می‌اندیشیم.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه آزاد اسلامی باید بسترساز اشتغال دانش‌بنیان باشد، گفت: چه اشتغالی قوی‌تر و مهم‌تر از کشاورزی که منجر به تأمین غذای کشور و کسب درآمد ارزی برای کشور می‌شود، وجود دارد؟

عضو هیئت‌ امنای دانشگاه آزاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: شاید کشورهای دیگر بتوانند نفت ما را نخرند، اما مسلّم بدانید از غذایی که در این خاک بروید، نمی‌توانند راحت بگذرند.

انتهای پیام/4122/4126/پ