ستاد بحران و مسئولانی که حوادث طبیعی را جدی نمی‌گیرند

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- قاسم شجاع؛ در حال حاضر زندگی سراسر مردم جهان تحت تأثیر بحران‌های طبیعی است و آمادگی برای مدیریت بحران‌های طبیعی کشورها، داشتن سناریوهای مختلف، سرعت‌عمل در تصمیم‌گیری‌ها و برآورد اطلاعات اولیه خسارت‌ها و بررسی آن‌ها، رفع شرایط بحرانی، برگرداندن زندگی مردم و کشاورزان به حالت عادی و جبران خسارت‌ها می‌تواند آسیب‌ها را کم کند و از شدت آلام ساکنان مناطق حادثه‌دیده بکاهد. همچنین بیان اظهارات سنجیده مسئولان سازمان‌های ذی‌ربط قبل و بعد از حوادث می‌تواند تا حدّی هم گره‌گشا باشد و هم اینکه مسئولان برای چند لحظه هم که شده می‌توانند خود را جای خانواده‌های رنج‌دیده حوادث طبیعی قرار دهند تا به‌جای سخنوری گاهی هم وارد میدان شوند و همپای کمک‌های مردمی پای‌کار باشند.

مصاحبه رئیس هواشناسی کشور که چند شب پیش از رسانه ملی و در قالب برنامه «بدون تعارف» پخش شد، مصداق این رویکرد بود که در گیر‌و‌دار بحران‌ها، سیلاب‌ها و حوادث می‌توان بی‌تفاوت و بی‌طرف بود و با ملاحظات سیاسی، منافع سازمانی و جایگاه اجتماعی خود را به‌‌جای در نظرگرفتن زندگی و مایملک ناچیز مردم شهرها و دهات و روستاها و زراعت کشاورزان و دام‌ و طیور دامداران نشاند و آب هم از آب تکان نخورد.

رئیس سازمان هواشناسی در خلال مصاحبه به جای اینکه به فکر این باشد که استان‌های درگیر سیل و بارش‌ها حدود 35 هزار میلیارد تومان خسارت دیده‌اند و زندگی‌های خانواده‌های زیادی از بین رفته است، بیشتر نگران این بود تا چالشی خدای نکرده بین ایشان و ستاد مدیریت بحران ایجاد نشود؛ تا جایی که پس از پافشاری خبرنگار «بدون تعارف»، رئیس هواشناسی، برآشُفت که بالاخره شما می‌خواهی ما را با ستاد مدیریت بحران دعوا بیندازید؟!

البته مدت‌هاست که این مدل مدیریت‌ و پاسخگویی‌ها به وحدت رویه در مجموعه‌ها تبدیل شده است و ستاد مدیریت بحران که در میانه میدان حوادث باید قاعدتاً یکه‌تاز میدان باشد، به گوشه رینگ رفته است. این مهم در حوادث سالیان اخیر و خسارت‌های ایام ابتدایی امسال استنباط شده است که این ستاد مثل حادثۀ سیلاب‌های ایام نوروز حتی پس از 72 ساعت پس از اخطاریه‌های سازمان هواشناسی هم با غافلگیری به مصاف رویدادها رفته است.

غیر از سیل و حوادث گذشته با توجه به اینکه ایران جزء بلا‌خیز‌ترین کشورهای دنیا است، هر چند وقت یک‌بار هم خشم طبیعت ما را مورد تفقّد خود قرار می‌دهد. گاهی با زلزله‌، یک وقت‌هایی هم با بارندگی‌های بی‌موقع و ناگهانی و این اواخر هم حمله ملخ‌های صحرایی که به خسارت‌ دیدن شدید مردم مناطق استان‌های جنوبی و غربی کشور منجر شد تا علاوه بر نابسامانی‌ها و کمبودهای فراوان، هجوم ملخ‌ها هم مصیبت‌هایشان را کامل کند. به قول معروف گل بود به سبزه نیز آراسته شد!

حمله ملخ‌ها در دسته‌های متراکم 50 میلیونی که قادر است روزانه 100 تن پوشش گیاهی را از بین ببرد و دسته‌های بزرگتر که قدرت ویرانگر بیشتری دارد، ما را به یاد چند فیلم دلهره‌آور می‌اندازد مانند «آنها» محصول 1954 که مربوط به حمله مورچه‌های گوشت‌خوار است و «پرندگان» هیچکاک با موضوع هجوم پرندگان آدم‌خوار به کالیفرنیا؛ تصویری که با توجه به اندازه هر ملخ (7 و 8 سانتی‌متری) می‌تواند خیلی هم دور از ذهن نباشد و فقط باید دعا کنیم تا ملخ‌ها جهش‌یافته و آدم‌خوار نباشند!

در این بین مسئولان اجرایی در برخی موارد به‌جای سرعت‌ عمل و انجام کارها به صورت جهادی به اظهارات ضد و نقیض و فرار از پاسخگویی و بیانات کلی اکتفا می‌کنند. به عنوان مثال بیان اظهارات یکی از استانداران جنوبی در جلسه اداری استان چه کمکی به حل  ‌مسئله خواهد کرد؟ اظهاراتی خنثی و کلی که به جای انجام وظیفه بیشتر جنبه از سر باز کردن یا انداختن توپ در زمین سایر ارگان‌ها و رفع تکلیف دارد.

این مقام مسئول پس از لزوم برخورداری نیروها از آمادگی لازم ابراز امیدواری کرد که اگر با کمبود نیرو مواجه شدیم از دیگر دستگاه‌ها مساعدت می‌گیریم و دوباره ادامه داد که اگر باز هم با کمبود نیرو مواجه شدیم از بسیج کمک خواهیم گرفت؛ جالب اینکه سپس مجدداً ابراز امید کرد که باید سوخت هواپیماها تأمین شود! یا یکی دیگر از مسئولان محلی گفت که در کانون اصلی این آفت (ملخ)، اقدام پیشگیرانه صورت نگرفته است و عربستان درباره مبارزه با ملخ‌های صحرایی شیطنت به خرج داده است.

در واقع مدیران منطقه‌ای بعضاً به جای تدبیر مناسب و اقدامات پیشگیرانه و اختصاص منابع لازم برای سم‌پاشی و سرعت‌عمل مناسب با توجه به گستردگی هجوم، نوعی فرار به جلو را در دستور کار قرار دادند.

در عین حال برخی از مسئولان هم سخنان ضد‌و‌نقیضی گفتند به نحوی که مخاطبان و کشاورزان دیار ملخ‌زده تکلیف خود را نمی‌دانند که بالاخره هجوم ملخ‌ها در چه حد خطرناک و جدی است. در حالی که یکی از مسئولان سازمان حفظ نباتات بر حساس‌ بودن شرایط تأکید می‌کند و می‌گوید موج دوم گسترده هجوم جدید ملخ‌ها در راه است و در اردیبهشت ماه امسال تعداد آن‌ها ۵ تا ۱۰ برابر می‌شود، برخی مسئولان، مردم را به خونسردی دعوت می‌کنند و اظهار می‌کنند این نوع آفت‌ها حادثه‌ای عجیب نیست.

همچنین یکی دیگر از مدیران جهاد کشاورزی مبارزه‌‌ نکردن با ملخ‌ها را «نادرست و شانتاژ رسانه‌ای رسانه‌های معاند خارجی» می‌داند.

با این همه می‌طلبد تا ستاد مدیریت بحران و مسئولان استان‌های درگیر، موضع‌گیری مناسب‌تری داشته باشند و هم اینکه در مواجهه با بحران‌ها از آمادگی مناسب‌تری برخوردار باشند تا مثل حوادث اخیر غافلگیر نشوند.

انتهای پیام/4076/پ