ایست و بازرسی کشتی‌ها در تنگه هرمز عربستان را به‌زانو درمی‌آورد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در خصوص تمدید نکردن معافیت هشت کشور خریدار نفت ایران از تحریم‌های یک‌جانبه‌اش برای به‌اصطلاح به صفر رساندن صادرات نفت ایران واکنش‌های داخلی، منطقه‌ای و حتی بین‌المللی به همراه داشته است. در داخل کشور، فرماندهان و مقامات بلندپایه به صفر رساندن صادرات نفت ایران را محال دانسته‌اند و در مواردی هم از بستن تنگه راهبردی هرمز و اجازه ندادن صادرات نفت منطقه به بازارهای جهانی سخن به میان آمده است. بسیاری از کشورهای منطقه و جهان هم با این اقدام یک‌جانبه آمریکا مخالفت کرده‌اند و آن را عامل بی‌ثباتی و ناامنی در منطقه حساس خلیج‌فارس و خاورمیانه که هم‌اکنون به‌خودی‌خود با بحران تروریسم دست‌وپنجه نرم می‌کنند دانسته‌اند.

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا در همین خصوص گفتگویی با دکتر سید محمد مرندی کارشناس ارشد روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه تهران داشته که در ادامه تقدیم می‌شود.

آنا: با توجه به اینکه مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده که از 11 اردیبهشت معافیت هشت کشوری که خریدار نفت ایران بودند لغو می‌شود، به نظر شما این اقدام کاخ سفید برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران با چه موانعی مواجه خواهد بود؟

مرندی: فکر می‌کنم از دو زاویه می‌توان به این مسئله نگاه کرد. یکی از موانع این است که برخی از این کشورها به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهند که به خاطر امنیت انرژی‌شان، منابع نفتی خود را به سه یا چهار کشور محدود کنند. برخی از این کشورها نظیر ترکیه مایل نیستند به دیگر کشورهای منطقه به‌خصوص به امارات و عربستان سعودی برای تأمین نفت تکیه کنند. چینی‌ها هم همین رویکرد رادارند چون می‌دانند که امارات و عربستان به آمریکا وابسته‌اند و نمی‌خواهند آسیب‌پذیر شوند. بنابراین، ایران می‌تواند از راه مذاکره با برخی از این کشورها راهکار مناسب پیدا کند.

ایران باید در نزدیکی تنگه هرمز ایست و بازرسی دریایی ایجاد کند

محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، سال گذشته گفت که می‌خواهد جنگ را به داخل ایران بکشاند و متعاقب آن چندین عملیات تروریستی در سیستان و بلوچستان، تهران و خوزستان صورت گرفت که حسب اعلام مقامات اطلاعاتی کشورمان، امارات و عربستان از این حملات تروریستی حمایت می‌کنند. در ضمن در جنگ اقتصادی امارات، آمریکا و عربستان در کنار هم هستند. به خاطر تهدیدی که این‌ها صراحتاً بیان کردند و عملیاتی که چه در حوزه نظامی و چه در حوزه اقتصادی علیه کشور ما انجام می‌دهند، به نظر من ما باید در نزدیکی تنگه هرمز ایست و بازرسی ایجاد کنیم. ما باید اجازه دهیم نفت عراق، کویت و نفت و گاز قطر به‌راحتی عبور کنند اما کشتی‌های عربستان و امارات را چه نفتی و چه غیرنفتی را بازرسی کنیم و حتی برای بازرسی بیشتر به سمت بندرهای خودمان ببریم تا به‌این‌ترتیب، سرعت صادرات و واردات نفتی و غیرنفتی این دو کشور را کاهش یابد.

نیازی به درگیری نظامی در تنگه هرمز نداریم

با اتخاذ این رویکرد، نه تیری شلیک می‌شود و نه کار خیلی خارق‌العاده‌ای قرار است انجام شود چون در زمان جنگ با رژیم بعثی صدام هم همین کار را کردیم و الان توانمندی ما خیلی بیش از زمان دفاع مقدس است. در صورت کند شدن صادرات نفت براثر بازرسی نفت‌کش‌ها ایران کمبود را جبران خواهد کرد. به خاطر ایست و بازرسی‌ها احیاناً آهنگ صادرات نفت کمی کند خواهد شد، که در این صورت ما می‌توانیم با صادرات نفت خودمان آن را جبران کنیم.

ایران به کشتی‌ها به مقصد کشورهای دوست اجازه عبور می‌دهد

سعودی‌ها از این منابع مالی خود برای حمایت از تروریسم استفاده می‌کنند و ما با کند کردن درآمدزایی آن‌ها کمک به تروریسم را کند خواهیم کرد. این در حالی است که کشتی‌های امارات و سعودی از کنار ساحل کشورمان عبور می‌کنند و با توجه به سوابق این دو کشور در حمایت از عملیات‌های تروریستی، ضروری است که بار این کشتی‌ها برای اطمینان یافتن از اینکه مواد منفجره یا تسلیحات برای گروه‌های معارض حمل نمی‌کنند، مورد بازرسی قرار گیرند. از طرفی، کشتی‌های کشورهای دوست و همراه جمهوری اسلامی که مقصدشان عربستان و امارات است یا از این دو کشور بازمی‌گردند، از ایست و بازرسی معاف هستند.

آمریکایی‌ها نمی‌توانند کاری بکنند

ما به‌هرحال دستمان باز است و آمریکایی‌ها ابداً نمی‌توانند در مقابل ایست و بازرسی‌ها کاری صورت دهند. ما خروج نفت از تنگه هرمز را متوقف نمی‌کنیم، بلکه حسب میزان ایست و بازرسی‌ها و کیفیت آن‌ها، سرعت صادرات نفت را از این باریکه کاهش می‌دهیم که همین مسئله، فشار خارق‌العاده‌ای به عربستان و امارات خواهد آورد.

آنا: در دوره باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق آمریکا هم ایران را تحریم کردند و خود اوباما هم اعتراف کرد که اصلاً تحریم‌ها علیه ایران ناکارآمد بوده، به نظر شما باتجربه‌ای که واشنگتن در ناکارآمدی تحریم‌ها داشت آیا این امکان وجود دارد ترامپ هم از این تحریم‌ها به نحوی دیگر عقب‌نشینی کند و حرفش را پس بگیرد؟

مرندی: به نظر من وزارت نفت ما بر اساس شواهد به‌اندازه آن دوره (دوره تحریم‌های اوباما) مبتکرانه عمل نمی‌کند و باید از روش‌های مختلف برای صادرات نفت بهره ببرد. از بعضی روش‌هایی که در آن دوره مورداستفاده قرار می‌گرفت، در حال حاضر، در همان مقیاس و از آن مسیرها استفاده نمی‌شود و به‌هرحال شرایط، شرایط ویژه‌ای است و دولت باید ابتکارات بیشتری را به کار گیرد. بعضی از روش‌هایی که آن موقع کمک کرد ما نفت خود را صادر کنیم باید بار دیگر مورداستفاده قرار گیرند ولی با دقت بالا.

به نظر من ما فقط نباید انفعالی عمل کنیم، بلکه باید ابتکار عمل را در دست داشته باشیم چراکه مطمئناً آمریکایی‌ها کاری در برابر ما نمی‌توانند انجام دهند و من فکر می‌کنم ظرف چند هفته دنبال راه‌حل سیاسی خواهند گشت که همان عقب‌نشینی از تحریم‌هاست.

آنا: با توجه به تحولات لیبی و وقایع ونزوئلا که مشکلاتی را برای صادرات نفت از این کشورها ایجاد کرده و اینکه زیرساخت‌های عربستان هم آن‌چنان آمادگی ندارند که خلأ صادرات نفت ایران را پر کنند درصورتی‌که نفت ایران هم کلاً صادر نشود، به نظر شما نفس این مسئله یک جنگ روانی یا بلوف سیاسی علیه ایران نیست؟

مرندی: درست است. حتی اگر نفت به‌اندازه کافی در بازارهای جهانی باشد، به خاطر همه این بحران‌های مختلف که اتفاقاً آمریکا همه این‌ها را به وجود آورده مثلاً در لیبی و ونزوئلا خواهیم دید که برخی کشورها نمی‌خواهند به یک تعداد اندک از کشورهایی که دربست در خدمت آمریکا هستند متکی باشند. بنابراین آن‌ها هم می‌خواهند در برابر آمریکا مقاومت کنند و ما باید با این‌گونه کشورها مذاکره کنیم و چه نفت کم باشد چه کم نباشد باید سعی کنیم مشتریانمان را نگه‌داریم.

اما حتماً آنچه در سؤال اول گفتم باید به‌صورت جدی را دنبال کنیم. به این مفهوم که نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه باید به دلیل تهدید علنی که محمد بن سلمان کرده و حملات تروریستی که صورت گرفته و پشت آن عربستان و امارات قرار داشتند و به دلیل همسویی کامل این دو کشور با آمریکا در جنگ اقتصادی علیه ایران، برخی از کشتی‌های نفتی و باری این‌ها را که به مقصد امارات و عربستان رفت‌وآمد می‌کنند، بازرسی کنند. همین کندی در بازار نفت را اگر با هنرمندی انجام دهیم، خللی هم ایجاد نمی‌شود، به خاطر اینکه نفت ما جایگزین می‌شود و لزومی ندارد مانع صادراتشان شویم، فقط کمی صادراتشان کاهش پیدا می‌کند، احیاناً مثلاً بین 2 تا 3 میلیون بشکه در روز.

آنا: آیا این ظرفیت در ایران وجود دارد که با کمبود فروش نفت، یک منبع درآمد دیگری را بخواهیم جایگزین کنیم تا هم از وابستگی به درآمد نفت بکاهیم هم توانمندی‌های اقتصادی بهتری داشته باشیم؟

مرندی: اصلاً یکی از مشکلات ما تکیه به درآمد نفت است و همین مسئله ما را آسیب‌پذیر کرده است وگرنه بیشتر کشورها اصلاً نفت ندارند. بنابراین، این اتفاق شدنی است ولی کار سختی است. باید به آن سمت برویم که تکیه‌مان بر نفت کم شود. از طرف دیگر، ما ابزار و قدرت سخت‌افزاری داریم، توانمندی فوق‌العاده نظامی در خلیج‌فارس و حاشیه خلیج‌فارس داریم و آمریکایی‌ها این را می‌دانند و به‌هیچ‌عنوان نمی‌خواهند ازنظر نظامی با ما دربیفتند. ما می‌توانیم به‌عنوان یک نوع اهرم فشار که سعودی و امارات نتوانند جایگزین ما شوند از آن ظرفیت استفاده کنیم و همین کار را اگر در دستور کار قرار دهیم، مطمئن باشید بازارهای عربستان و امارات ظرف یک روز به‌شدت به هم می‌ریزند؛ بدون اینکه یک تیر شلیک شود و مانع صادرات شویم، فقط ایست و بازرسی در نزدیکی تنگه هرمز راه‌اندازی شود.

آنا:بازرسی کشتی‌های در خلیج‌فارس از منظر قانونی مشکلی ایجاد نمی‌کند؟

مرندی: خیر. ما قبلاً هم این کار را در زمان جنگ انجام دادیم. همان‌طور که گفتم وقتی عربستان علناً می‌گوید ما می‌خواهیم جنگ را به داخل ایران بکشانیم، وقتی عملیات تروریستی انجام می‌دهد، وقتی نیروهای اطلاعاتی ما می‌گویند ما اسنادی در دست داریم که این‌ها مداخله کرده‌اند، بالاخره این کوچک‌ترین کاری است که می‌توانیم در مقابلش انجام دهیم. اگر کم‌ترین خللی هم در بازار نفت ایجاد شود آن را جبران می‌کنیم.

انتهای پیام/4106/4124/