گرد و غبار خوزستان منشاء خارجی دارد

داود پرهیزکار در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا گفت: منشاء گرد و غبار عمدتا در کشورهای مجاور ایران نظیر عراق (بستر فرات از شمال شرق عراق تا دجله در نزدیکی بغداد، کربلا، نجف و بصره)، شرق سوریه، شرق اردن، شمال عربستان، کویت و امارات است. ردیابی توده‌های گرد و خاک با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چند سال اخیر کاملا موید این موضوع است.

وی مصرف بی‌رویه آب‌های سطحی و زیر سطحی و روند افزایشی آن، مدیریت نادرست منابع آب و سدسازی در کشورهای عراق، ایران و به ویژه ترکیه را موجب خشک شدن هور‌ها و تالاب‌ها و در نتیجه کاهش آب‌های سطحی و زیر سطحی در عراق، سوریه و بخش‌هایی از داخل کشور به خصوص در استان خوزستان دانست و گفت: از طرف دیگر وقوع خشکسالی‌های چند سال اخیر، افزایش فراوانی سامانه‌های کم بارش را در پی داشته که انرژی آنها بیشتر صرف افزایش سرعت وزش باد می‌شود.

رئیس سازمان هوا‌شناسی کشور تصریح کرد: همچنین افزایش سرعت وزش باد بر روی مناطق خشک و بیابانی موجب تشدید تبخیر از سطح و کاهش شدید رطوبت خاک در سطح منطقه و به ویژه هور‌ها و تالاب‌های آن شده است که در کنار کاهش پوشش گیاهی، افزایش تعداد و همچنین گستردگی چشمه‌های توده‌های گرد و خاک را در داخل کشور نیز در پی داشته است.

پرهیزکار یادآور شد که توده‌های گرد و خاک بعد از ایجاد، به سبب شناوری بالا به راحتی تا ارتفاع یک تا سه کیلومتر از سطح زمین صعود می‌کند که عمدتا از تراز hPa ۸۵۰ تا تراز hPa ۷۰۰ را در بر می‌گیرد. در موارد خاصی تصاویر ماهواره نشان می‌دهد که با توجه به نوع سامانه‌های جوی و شدت فعالیت آن‌ها این ضخامت حتی به بیش از پنج کیلومتر نیز می‌تواند برسد.

به گفته وی هسته‌های میعان از عوامل شکل‌گیری ابر است و بررسی‌ها نشان داده که این ذرات معلق می‌تواند تا ارتفاعی که پایه ابر‌ها در آن شکل می‌گیرد بالا برود. در صورتی که فراوانی تعداد هسته‌های میعان در واحد حجم مطلوب باشد، بهترین اثر را در شکل‌گیری ابر و رشد قطرک‌های داخل آن داشته و افزایش بارش درپی دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی بر این باور است که افزایش بیش از اندازه هسته‌های میعان در واحد حجم باعث فراوانی زیاد قطرک‌های داخل ابر و کوچک ماندن اندازه آن می‌ شود که مانع رشد قطرک‌ها و تشکیل قطرات باران شده و می‌تواند حتی به ناباروری ابر منجر شود. همچنین کاهش تعداد هسته‌های میعان به کمتر از میزان مطلوب آن در واحد حجم نیز می‌تواند کاهش بارندگی را در پی داشته باشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا گرد و غبار می‌تواند بر روی بارش تاثیرگذار باشد، گفت: در خصوص اثر توده‌های گرد و خاک بر روی بارش ایران تاکنون تحقیق جامعی صورت نگرفته است. اما بررسی میزان بارش خروجی مدل‌های هوا‌شناسی از روزچهارشنبه مورخ 1393/11/22 تا روز جمعه مورخ 1393/11/24 بیش از ۵۰ میلی‌م‌تر بارش در مناطق شمالی و شرقی استان خوزستان پیش‌بینی کرده درحالی که مقدار واقعی رخداد آن حداکثر تا ۱۴ میلی متر ثبت شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هوا‌شناسی کشور تاکید کرد: اما با توجه به اینکه طی این مدت مذکور گرد و خاک گسترده در سطح استان حاکم بود، این احتمال وجود دارد که این پدیده عاملی در کاهش بارش بوده است. شایان ذکر است که در مدت این سه روز، بیشترین مقدار بارش تجمعی از کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری در نزدیکی مرز شمال شرقی استان خوزستان که درگیر گرد و خاک نبوده، به میزان حدود ۱۵۰ میلی متر ثبت شده است.