درباره مدیریت پسماندهای استان توضیحاتی بفرمایید.
- ما پنج نوع پسماند در استان داریم. ابتدا پسماندهای عادی یا همان پسماندهای شهری هستند که همان زباله‌های خودمان هستند و مقدارش 360 هزار تن در استان است که قرار شده در دو سایت شمالی و جنوبی استان مدیریت شود.
تا قبل از وضعیتش به چه صورت بود؟
- قبل از این هر شهرستانی برای خودش انجام می‌داده دفع و دفن زباله را.
اینها مورد تأیید شما بود؟
- نه، محل هیچ‌کدام‌شان مورد تأیید نیست فقط سعی می‌کنند از نظر آلایندگی‌شان خیلی کم باشد. ولی الان در شمال استان شهرستان‌های همدان، رزن و بهار یک محلی برای‌شان مورد تأیید قرار گرفته و مجوز صادر شده است و قرار است رزن، فامنین و کبوترآهنگ را هم بیاورند به آن منطقه شمالی استان.
تا قبل از این وضعیت‌شان به‌چه‌صورت بوده؟
- هر کدام خودشان محل دفن داشتند و در محل‌های دفن خودشان دفن می‌کردند.
چطور درحالی‌که این وضعیت مورد تأیید شما نبوده اینها همچنان به کار خودشان ادامه می دادند؟
- همه جای کشور این‌طور است. خیلی از محل‌های دفن زباله هر شهری داشته و فقط اقدام به سامان‌دهی‌اش می‌کند. یعنی خیلی‌ها مجوز محیط زیست ندارند اما از قانون مدیریت پسماند که آمد قرار شد که اکثر شهرها زباله‌های‌شان را تفکیک و پردازش کنند. به‌همین‌خاطر قرار هم شد مراکز و کانون‌های دفن کمتر شوند. ما در استان ما کارگروه مدیریت پسماند، تصویب کردیم شمال استان و جنوب استان باشد. شمال الان انجام شده و در حال کار است و پردازش می‌کنند و بازیافت. جنوب استان محل‌اش تعیین شده و دارد مراحل تملک زمین و مراحل نهایی‌اش را طی می‌کند که شامل سه شهرستان‌های ملایر، نهاوند و تویسرکان میشود.
موضوع تفکیکی که به آن اشاره کردید به‌صورت مکانیزه است یا دستی است؟
- تفکیک هم در محل دارد اجرا میشود.
یعنی تفکیک از مبدأ؟
- بله یک مقدار زیادی‌اش از مبدأ است و ضمناً یک مقداری هم که می‌ماند پردازش در محل هستند. یک خط پردازش در محل شهرداری همدان ایجاد کرده که مقدار دیگری که باقی می‌ماند در آنجا پردازش و تفکیک نهایی شود.
میزانی از این بازیافت میشود؟
- حتماً. تقریباً حدود 30 درصد زباله اصلاً برای دفن باقی می‌ماند. حدود 60 الی 70 درصد تفکیک میشود که شامل کاغذ و شیشه و پلاستیک است.
بعد این مکان‌هایی که مشخص کرده‌اید، ازلحاظ موضوع شیرابه‌اش به سفره‌های آب زیرزمینی آسیب نمی‌زند؟
- اینها مشمول ارزیابی زیست‌محیطی هستند. اینها بررسی ارزیابی زیست‌محیطی شده در کارگروه استان و بحث‌های شیرابه‌ای‌‌اش بحث‌های حوضچه‌ای دارد، بحث‌های ممبران یا مثلاً پوشش‌هایی در زیرکوبی دارد آن محل‌ها و چاه‌های گمانه دارند برای بررسی اینکه شیرابه تا کجاها نفوذ می‌کند که باز جلویش را بگیرند. یعنی دوتایی که طرح ارزیابی دارند ملزم شده‌اند که این مواد شیرابه را کاملاً کنترل کنند. این بحث پسماندهای عادی. ما پسماندهای صنعتی و ویژه هم داریم. از مجموع واحدهای صنعتی فعالی که در استان داریم، حدود بیش از یک هزار واحد صنعتی فعال داریم که اکثرشان دارای برنامه عملیات مدیریت اجرای پسماند هستند. بعضی‌های‌شان که پسماند ویژه دارند مثل نیروگاه، نساجی، بعضی قطعه‌سازان، اینها پسماندهای ویژه‌شان را به مراکز مجاز سایر استان‌های دیگر تحویل می‌دهند زیر نظر ما. یعنی به البرز، قزوین، اصفهان و ساوه می‌فرستند برای اینکه پسماند ویژه‌شان در محل‌های مخصوص امحا و بی‌خطرسازی شود. این هم بحث پسماندهای صنعتی.
میزان این پسماندهای صنعتی مشخص است؟
- بله، صنعتی و ویژه با هم فعلاً حدود 110 هزار تن در سال است.
اینکه یک‌سری‌های‌شان را به استان‌های دیگر می‌فرستند، یعنی از قبل هم ...
- ویژه‌اش را فقط می‌فرستند وگرنه صنعتی‌اش را می‌توانند خودشان بازیافت کنند یا به صنایع دیگر می‌دهند برای کارهای دیگر. تا در بحث پسماند صنعتی هستیم بهتر است در مورد پسماند سفال و لاله‌جین هم صحبت کنیم. از این مقدار پسماند صنعتی حدود 300 هزار تن‌اش پسماندی است که سفالگری‌ها و چینی‌آلات بهداشتی لاله‌جین در کنار یکی از مسیل‌ها، ببینید رودخانه به آن نمی‌گوییم، می‌گوییم مسیل یعنی اگر سیل بیاید آنجا جاری میشود. مقداری پسماند سفال و چینی‌شان را به مقدارر 300 هزار تن آنجا ریخته‌اند که الان حدود 20 سال هم است که انجا مداوماً ریخته می‌شد. امسال دوتا شرکت آمده‌اند که این پسماندهای سفال را بازیافت کنند. یکسری دستگاه آورده‌اند، قالب‌های گچی اینها را خرد و پودر کرده و می‌دهند به کارخانه‌های سیمان سفیدی که در درون استان قرار دارد. تا الان چندین تن را بازیافت کرده‌اند و مجوزی برای احداث کارخانه در کنار همین ضایعات به آنها داده شده که این پسماند صنعتی که سال‌هاست آنجا ریخته شده بازیافت و فرآوری کنند.
شرکت خصوصی بودند؟
- بله، شرکت خصوصی بودند که نمونه‌های مشترک را رفته‌اند در کشورهای دیگر دیده‌اند، دستگاه و ماشین‌آلات دارند می‌آورند، به‌طور آزمایشی یک مقدار هم انجام داده‌اند، ولی سال آینده دیگر به‌طور رسمی می‌توانند کارشان را آغاز کنند.
در این 20 سالی که پسماندهای لاله‌جین آنجا دپو می‌شده، آسیبی به محیط زیست نمی‌زده؟
- عرض کردم آنجا رودخانه نبوده، مسیل بوده و در کنار این مسل همچنان دپو شده و مانده‌اند ولی اگر رودخانه بود مسلماً آسیب‌هایی را به‌همراه داشت. در مواردی از سال که بارندگی است مسلماً یک مقداری از این گچ‌ها ممکن است در بستر آن مسیر جاری شده باشند ولی به‌هرحال تا الان بوده‌اند و این راهکار جدیدی است که به‌تازگی برای آنها اندیشیده‌ایم.
این پسماندهای ویژه‌ای که فرمودید شرکت‌ها تا پیش از این منتقل می‌کنند به استان‌های دیگر، تا پیش از این روال‌شان چه بوده است و شرکت‌هایی که گفتید از قبل هم این امکانات را برای دفع این پسماندها یا انتقال آنها داشته‌اند؟
- قانون پسماندهای ویژه یک‌طور خاصی است. مثلاً بعضی از نیروگاه‌ها که دوده صنعتی دارند آن را انبار می‌کنند برای چندین سال تا یک محلی به آنها معرفی شود یا خودشان به‌دنبال آن هستند که یک محل مجوزداری را پیدا کنند. یعنی بعضی از این صنایع چندین سال، مثلاً شاید دو سال، سه سال، پسماندهای ویژه‌شان که مقدار زیادی هم نمی‌شود، اینها را در یک انبارهای دربسته کپسوله و نگهداری می‌کردند و بعد که دیگر این مراکز مجوز گرفتند، مراکز هم خودشان خیلی سابقه دارند، مجوز گرفتند، اینها به آنجاها زیر نظر ما و با مجوزهای قانونی ارسال کردند.
یعنی مشکل زیست‌محیطی چندانی در ارتباط با پسماندهای صنعتی ندارید؟
- پسماندهای ویژه! پسماندهای ویژه صنعتی واقعاً مدیریت یا نگهداری می‌شده تا به یک جایی ارسال شود. پسماندهای پزشکی که شامل بیمارستانی، آزمایشگاهی، درمانگاهی، کلینیک‌ها، مطب‌ها، آزمایشگاه‌ها و سایر بخش‌های خصوصی میشود.
یعنی مراکز درمانی خرد و بیمارستان‌ها.
- احسنت، بله بیمارستان‌ها و بقیه، چه خصوصی و چه دولتی. ما حدود 22 بیمارستان داریم در استان که پسماندهای عفونی‌شان توسط دستگاه‌های بی‌خطرساز غیرعفونی میشود. حالا ممکن است اتوکلاو باشد، اشعه‌ای باشد و موارد نظیر اینها و بعد که غیرعفونی شد، طبق قانون وقتی غیرعفونی میشود می‌تواند به محل دفن‌های زباله عادی بروند. البته بعضی بیمارستان‌ها اگر دستگاه‌شان مشکل پیدا می‌کرد به ما و خود بهداشت یا معاونت بهداشتی اطلاع می‌دادند و اینها به بیمارستان‌های مجاور یا بیمارستان‌های دیگری که دستگاه‌شان کار می‌کرد انتقال داده می‌شد.
در یکی از استانها که این موضوع را پیگیری می‌کردم، می‌گفتند که پسماندهای بیمارستانی درصورت بی‌خطر شدن، پسماند عفونی بی‌خطر هستند و همچنان...
- خیر، قانون عوض شده. قانون مدیریت پسماند یک تبصره‌ای دارد که اگر پسماندهای عفونی بی‌خطرسازی شد، میشود غیرعفونی عادی، غیرعفونی شده‌اند واقعاً، غیرعفونی بیمارستانی‌اند.
پس با پسماندهای شهری می‌توانند یکجا دفن شوند؟
- منتهی چون شهرداری‌ها هزینه‌های زیادی دارند، هزینه بیشتری باز از یکسری جاها می‌گیرند تا این را ببرند و مدیریت کنند که بهداشت این مسئله را قبول کرده است ولی واقعاً غیرعفونی میشود و این غیرعفونی شدن‌شان تست میشود. یکسری ویال‌ها و کیت‌هایی همراه با دستگاه گذاشته میشود، حتی به شهرداری این کیت‌ها نشان داده میشود که فلان باکتری در اینجا کشته شده و این غیرعفونی است ولی باز با این وجود خیلی از شهرداری‌ها می‌گویند نه، خطرناک است برای ما و هنوز به این قطعیت نرسیده‌اند، یک‌مقداری هزینه گران‌تری از واحدها ممکن است بگیرند. این دیگر به شهرها بستگی دارد و باز می‌گویم باید نظارت باشد بر بیمارستان‌ها. ممکن است بیمارستانی هم کارگزارش و اپراتورش بعضی وقت‌ها تخلفی بکند، به‌هرحال اگر این اتوکلاو و این دستگاه خوب کار نکند این تست‌ها نشان می‌دهد ولی واقعاً سه چهار اهرم کنترل‌کننده دارند، کارشناس خودشان، ما، شرکت‌های آزمایشگاه‌های معتمد و ... تست می‌کنند ولی به‌هرحال هر جایی احتمال خطا و کارشکنی ممکن است وجود داشته باشد.
تابه‌حال موردی بوده است که از این موارد که به مراجع قضایی معرفی شوند درارتباط با بحث خرابی‌شان یا...
- جدیداً نه، هیچ نبودند چون به‌محض اینکه خراب می‌شوند اطلاع می‌دهند به بهداشت و ما که بدهند به بیمارستان‌های مجاور که مشکلاتی ایجاد نشود. جدیداً چیز خاصی نداشتیم.
سیستم‌های حمل و نقل مجزایی برای پسماندهای بیمارستانی وجود دارد؟
- برای بیمارستانی اگر پسماند عادی شود، بعضی شهرداری‌ها باز با وجود اینکه هزینه یک مقداری گران‌تر می‌گیرند، خودروهای مخصوص می‌آورند ولی کلینیک‌ها و مطب‌ها و بخش‌های خصوصی را بگویم جواب سؤال شما کامل میشود ولی چون بخش خصوصی هم پسماندهای عفونی خواهند داشت، مثل کلینیک‌های دندانپزشکی، مثل مطب‌ها، مثل بحث‌های حجامت که زیادتر شده‌اند، اینها در اکثر استانها بخش خصوصی یک شرکت‌هایی دارند می‌آیند، خودشان اتوکلاو و سایر دستگاه‌ها را می‌آورند، قرارداد می‌بندند با مطب‌ها زیر نظر نظام‌پزشکی و اکثر استانها دارند این کار را انجام می‌دهند. استان ما هم شروع کرده‌ایم، حدود شش هفت ماه است که یک شرکتی آمده اینجا ثبت شده، سابقه کار در مشهد، قزوین و یک استان دیگر که یادم نیست دارد و طبق فراخوانی که کارگروه پسماند زده از بین چندتا شرکت، این شرکت برنده شده و الان دارد قرارداد می‌بندد که در اتوکلاو خصوصی خودش این پسماندهای عفونی را بی‌خطر کند و بعد تحویل شهرداری بدهد.
یکسری هم ممکن است پسماندهای دارویی و ... هم داشته باشیم، یا آزمایشگاه‌ها داشته باشند، یا دارو باشد مالِ بیمارستان‌ها و ... اینها را هم باز همین شرکت‌های خصوصی می‌آیند می‌برند، این‌هم یک نوع پسماند ویژه‌ای است ولی پزشکی است. ما ویژه را در اکثر روندها داریم، می‌برند و در اتوکلاوهای خودشان در آن استان متمرکزی که داشتند بی‌خطر می‌کنند.
من با چند استان در ارتباط با پسماندهای بیمارستانی صحبت کردم، مشکل ویژه‌شان درارتباط با مراکز درمانی کلان مثل بیمارستان‌ها نبوده ولی مشکل اصلی‌شان درارتباط با همین موضوع مراکز درمانی خرد است که شما فرمودید یک شرکت‌هایی آمده‌اند و موضوع بی‌خطرسازی را به‌عهده گرفتند، در این مراکز درمانی نمونه‌هایی هستند که این مراکز بدون نظارت وزارت بهداشت اینها زباله‌های‌شان را بین زباله‌های دیگر قاطی کنند برای اینکه عوارض کمتری به شهرداری پرداخت کنند؟
- اینجا خود شهرداری چون ممکن است این زباله‌ها هم برای مردم و هم برای مأموران شهرداری خطرساز شود، بسیار ریز وارد شده و کنترل می‌کند. یعنی کیسه‌های مخصوص در سفتی باکس به آنها تحویل می‌دهد و می‌گوید فقط باید با اینها تحویل مأمور ما بدهید. این است که تا حدی کنترل میشود ولی واقعاً ممکن است در یک جاهایی بله، اینها را با زباله‌های معمولی، مقدارش کم باشد، قاطی‌اش کند بگذارد آنجا خطر خاصی هم در چندین‌بار ایجاد نکند ولی کافی است یک بافتی یا یک سرنگی یا یک چیز آزمایشگاهی باشد آلودگی داشته باشد، ایجاد هم کند و اصلاً معلوم هم نشود کانونش از کجا بوده. احتمال این‌جور مشکلات واقعاً صفر نیست، می‌تواند باشد ولی بسیار کم شده. خود واحدها، حتی ما منشی‌های مطب‌ها، خود مطب‌ها و ... آموزش دادیم. چندین نوبت نظام‌پزشکی با همکاری ما آموزش‌شان داده که اینها را حساس کنند به این قضیه و فرهنگ‌سازی شود ولی تا شاید بگوییم هشت تا 10 درصد در هر شهر و شهرستانی ممکن است این مشکلات وجود داشته باشد. نمی‌توانیم بگوییم همه کارهای ما راندمان دارد ولی بسیار واقعاً رو به کاهش است این‌جور موارد. خود مردم، مثلاً آن مغازه‌دار اگر ببیند فلان، منشی را می‌شناسند دیگر، این کلینیک زباله‌اش را گذاشت کنار زباله او، سریع گزارش می‌دهد، می‌گوید آقا شاید مشکلاتی برای من ایجاد شود ولی خب در ساعت‌های خاص شب یا ظهر که کسی نیست ممکن است یکسری مشکلات پیش بیاید.
یک نوع دیگر پسماند، پسماند کشاورزی است که شامل مثلاً بحث‌های خوراک دام، کودهای عالی، فضولات دامی، واقعاً خیلی گسترده است بحث پسماند کشاورزی. یک مقدارش که به‌عنوان کود و ... استفاده میشود. یک‌مقدارش ممکن است سم و کودهای تاریخ مصرف گذشته باشد. خود جهاد واقعاً دارد تلاش می‌کند، یک بخش محیط زیستی دارد، تلاش دارد می‌کند که این اطلاعات را داشته باشد. ولی اطلاعات پسماند کشاورزی خیلی سخت جمع‌آوری میشود. من عدد بخواهم به شما بدهم یک برآوردی خود جهاد کرده که ما حدوداً یک میلیون و 800 هزار تن در سال ممکن است پسماند کشاورزی در استان ما داشته باشیم. پسماند پزشکی و بیمارستانی هم حدوداً 5 هزار تن در سال است، بیمارستان‌ها را هم شاملش کردیم، کلاً خصوصی و دولتی و همه اینها. کشاورزی هم یک میلیون و 800 هزار تن که عمده‌اش فضولات دامی و مرغی است که واقعاً میشود کود ولی خود آن هم می‌تواند بالاخره منشأ خطراتی باشد. کودهای مرغی در زمانی که آنفولوآنزای پرندگان می‌آید واقعاً ممکن است باشد که دام‌پزشکی، محیط زیست و بهداشت می‌روند و خیلی از منابعی که اینها دپو کرده‌اند اینها را بلافاصله با حکم قضایی مجبور می‌کنند آنها را جمع‌آوری کنند.
پایش مراکزی که پسماندهای کشاورزی دارند در چه فاصله‌های زمانی صورت می‌گیرد؟
- کشاورزی براساس آن بویی که ایجاد می‌کند بلافاصله شکوائیه می‌آید در موردشان. مراکز مسکونی اگر نزدیک‌شان باشد شکوائیه می‌دهند ولی اگر شکوائیه‌ای وجود نداشته باشد ممکن است در طول سال فقط چندین بار پایش شوند آن محل‌ها. ما کانون‌ها را شناسایی کرده‌ایم، یعنی آنهایی که در استان ما دپوی فضولات مرغی دارند واقعاً معلوم است. اینها را چندین بار در سال پایش می‌کنند ولی مهم‌ترین راهکار همان اطلاعات مردمی است که واقعاً خیلی سریع‌تر است. بلافاصله می‌گویند فلانجا بوی شدید می‌آید، بررسی می‌کنند و اکیپ می‌رود ولی ممکن است یک جایی دورافتاده باشد و خیلی دیرتر مورد پایش قرار بگیرد. پسماند کشاورزی خیلی گسترده است، حتی آن پلاستیکی که برای بعضی کشت‌ها استفاده می‌کنند آن‌هم جزء پسماند کشاورزی است که در سطح استان جهاد و کارگروه پسماند دارند کشاورزها را مجبور می‌کنند که اینها را پس از اتمام سال فرسوده‌هایش را جمع‌آوری کنند ولی واقعاً یک عزم جدی می‌خواهد این موارد هم هنوز خیلی دقیق و کامل انجام نشده است. کارگروه مدیریت پسماند استان هم چندین سال است خیلی فعال‌تر شده و کارگروه‌های شهرستانی و کارگروه‌های کارشناسی‌اش هم فعال شده و خیلی تلاش دارند که بحث پسماند را در استان چون جزء اولویت‌های سازمان ما هست مدیریت پسماند، این را بهتر مدیریت کنند.
خیلی خوب بود چون من با آقای صفی‌خانی صحبت می‌کردم، من احساس می‌کردم در بحث پسماند اتفاقاً استان دارای مشکل زیادی باشد چون حجم زیادی از تغییر کاربری پیدا کرده ولی خب خوشحال شدم از این بابت که شنیدم...
- کارگروه پسماند در معاونت ما انجام میشود. ایشان معاونت فنی و طبیعی بیشتر مناطق هستند، اطلاعاتش را بیشتر ما داریم، یعنی از ما هم می‌خواستند می‌دادیم به آنها ولی بیشتر معاونت نظارت و پایش و محیط انسانی قدیم این اطلاعات را داریم. حقیقتاً یکی از کارگروه‌هایی که ما هر ماه یا جلسه کارشناسی‌اش را داریم یا هر دو ماه مدیریت پسماند، همین پسماند است که إن‌شاءالله ببینیم به کجا می‌رسد. مشکلات خیلی زیاد است، بعضی دستگاه‌ها واقعاً تعامل را ندارند ولی بعضی دستگاه‌ها واقعا پیگیری و همکاری دارند.
میشود نمونه‌ای از این عدم هماهنگی‌ها...
- ما دوست داریم تعامل بین شهرداری‌ها با ما بیشتر باشد. واقعاً تقاضای ما این است که هر چه شهرداری‌ها تعامل‌شان با بهداشت و محیط زیست تعامل‌شان زیاد شود، نشان می‌دهد که بعضی جاها کمتر است ولی بعضی جاها هم واقعاً در فرهنگ‌سازی و آموزش، شهرداری‌ها بازوی توانمند ما بوده‌اند ولی در اجرا هم باید بیایند.
یک موضوعی که من بیشتر روی تهران رویش کار کرده‌ام چون به‌واسطه اینکه در خود پایتخت است و ما دسترسی‌مان بیشتر است، موضوعی که خیلی نسبت به آن تأکید می‌شد، موضوع کم‌کاری و هماهنگی کمتر وزارت بهداشت بود نسبت به مراکز درمانی خرد که با توجه به اینکه ما خیلی هم پیگیری کردیم ولی درنهایت با پیگیری‌هایی که از مدیریت پسماند خود شهرداری تهران و همچنین سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت، درنهایت به این نتیجه رسیدیم که انچه که کم‌کاری الان در بحث پسماند به‌ویژه پسماندهای پزشکی دارد میشود، موضوع کم‌کاری وزارت بهداشت است درارتباط با مراکز درمانی خرد که هنوز که هنوز است نتوانستند آن نظارت کافی را روی این موضوع داشته باشند.
- یک نکته‌ای را من بگویم چون در کل کشور این مشکل را داریم. وزارت بهداشت دوتا بخش معاونت بهداشت و معاونت درمانش در این زمینه زحمت زیادی می‌کشند. معاونت بهداشت که خیلی با ما همکاری دارد و در کارگروه هستند، معاونت درمان هم درخصوص بیمارستان‌های دولتی و حتی بیمارستان‌های خصوصی‌اش بسیار فشار می‌آورد به آنها ولی به‌قول شما بخش‌های خرد درمان، به‌سختی، مثلاً نظام‌پزشکی اهرمی ندارد که مجوز آنها را باطل کند چون پسماندشان را مدیریت نکرده‌اند ولی بعضی استانها آمده‌اند از اهرم قضایی وارد شده‌اند یعنی دادستان آمده در جلسه سلامت و امنیت قضایی در کارگروه پسماند و به بعضی از این مطب‌ها و جاهای خصوصی اخطاریه دادستانی بردند تا ملزم به همکاری شده‌اند. یعنی دستگاه قضائی وارد شده. در استان ما نظام‌پزشکی واقعاً دارد زحمت می‌کشد که کار خودش را انجام بدهد ولی واقعاً اگر بعضی واحدهای خرد نخواهند وارد این کار شوند مجبوریم از سیستم قضایی درخواست کنیم و آنها هم واقعاً معاونت پیشگیری از جرم‌شان آماده کار است. گفته شما فقط به ما بگویید تا ما بیاییم و با اهرم فشار لااقل بعضی‌ها را متقاعد به مدیریت پسماند کنیم.
ولی همچنان مشکل جدی در این خصوص نداشتید.
- بله، واقعاً مشکل جدی نبوده چون استان ما شاید مثلاً استان‌های کوچکتری، با اینکه بسیاری از غرب کشور را واقعاً اینجا دارد برای استان‌های کردستان و ... بحث‌های پزشکی را سرویس‌دهی می‌کند ولی واقعاً بد نبوده.
در مورد سبزیجات و صیفی‌جاتی که با فاضلاب آبیاری می‌شوند بفرمایید.
- ما باز یکی از کمیته‌های فعالی که مسئول اصلی این وزارت کشور شده و در استانها استاندارید، به‌خصوص دفتر امور اجتماعی. دفتر امور اجتماعی جلسات کاملی شاید دو ماه یک‌باری می‌گذارد به‌خصوص در فصل تابستان که بحث سبزیجات، بحث بیماری‌های عفونی واگیردار نظیر وبا هست، با دام‌پزشکی، محیط زیست، جهاد و ... را هم دعوت می‌کند. عمده کاری که هست برعهده دوستان امور اجتماعی استانداری است. جهاد شناسایی می‌کند اگر جایی با فاضلاب آبیاری شود، محیط زیست می‌رود تأیید می‌کند که این واقعاً فاضلاب است یا پساب است یا آب است. ما آنالیز می‌کنیم و می‌گوییم بله فاضلاب است. بهداشت هم باز یکسری آزمایش‌های خاصی هم آنها دارند ولی درنهایت دستگاه قضائی، چندین بار اینجا همکاری خوبی با ما داشته و جایی را که به آن گزارش شده، حکم قضائی گرفته و به جهاد داده تا آنجاها را معدوم کنند ولی باز با این وجود در مسیر تصفیه‌خانه‌های شهری، گاهی اوقات یک شکستگی از این مسیرها را بعضی کشاورزها ایجاد می‌کنند که اگر آب‌فاضلاب شهری دیر بفهمد ممکن است یکسری فاضلاب‌ها را برای آبیاری ببرند ولی باز می‌گویم خود مردم یک‌طوری شده‌اند که بلافاصله گزارش می‌کنند. ما شاید در سال پیش چهار پنج مورد عمده داشتیم که این‌جور آبیاری با فاضلاب مشاهده شده و بلافاصله به دادستانی اعلام شده و معدوم شده‌اند ولی باز با این وجود ممکن است جاهایی با تانکر و ... یکسری جاهای مرد را آبیاری کنند با فاضلاب و یک‌مقدار پایش بیشتر این کمیته را می‌خواهد ولی باز می‌گویم در این زمینه نمی‌توانیم بگوییم که صددرصد کار دارد انجام میشود. واقعاً بحث تانکرهای خصوصی فاضلاب را نشده هنوز مدیریت کنند که اینها را ملزم کنند بیایند فاضلاب را به تصفیه‌خانه‌های شهری بدهند. بعضی مواقع پول بیشتری بدهند ...
تحت نظارت کجاها هستند؟
- در تویسرکان داریم، در همدان داریم، در نهاوند این مشکل را داریم که بخش‌های اینها ممکن است، ولی نه اینکه بگوییم کشت نهاوند کلاً سبزی‌اش چیز است، نه، ولی گزارش‌هایی که داشتیم تویسرکان، نهاوند و همدان در شهرستان بهار هم بوده که پایش بیشتری نیاز دارد.
در موضوع زمین‌هایی که فرمودید اختصاص داده شده به قسمت‌های شمالی و جنوبی استان برای پسماندهای شهری، این زمین‌ها را وزارت کشور در اختیار ...
- قانون مدیریت پسماند می‌گوید باید وزارت کشور مثلاً مکان‌یابی، بحث‌های تملک، پولی که برای اینجا پرداخت میشود اعتباراتش را تأمین کند ولی در شمال استان، همدان چون از سال‌های پیش، از 30 سال پیش یک محل دفن زباله بزرگ حدود شاید 200 تا 300 هکتاری داشته، اینها مشکل کمتری برای محل داشته‌اند. یعنی مشکلات محلی، معارض و ... کمتر داشته‌اند و به‌راحتی طرح ارزیابی‌اش را آوردند و مقداری از این زمین، همه زمین را هم ما تأیید نکردیم. مقداری که می‌خواهد دفع و پردازش شود تأیید شده ولی در جنوب استان زمین بیشتر مربوط به منابع طبیعی است، یک مقداری هم ممکن است معارضین روستایی و مقاومت محلی ممکن است واقعاً باشد. یعنی تا آنها مطمئن نشوند که این روند خوب انجام میشود، شاید حتی جلوی یکسری کارها را بگیرند و حق می‌دهیم، واقعاً حق می‌دهیم که یکسری مراکز این مشکلات برای‌شان پیش بیاید ولی تا جایی که شده براساس یررسی جی‌آی‌اسی نقشه‌ها و ... مراکزی معلوم و تعیین شده و درحال نهایی شدن است برای جنوب استان که آب زیرزمینی واقعاً پایین باشد، مناطق مسکونی نزدیکش نباشد، بادخیز نباشد، در مسیر سیلاب نباشد، این‌جور مواردی است که برای طرح‌های دفع زباله واقعاً پیگیری می‌کنیم.
وسعت این زمین‌ها چقدر است؟
- در مورد شمال استان مرکز پردازش‌شان هفت هکتار مجوز دارد ولی خودشان دارای زمین 200 هکتاری هستند که بالاخره سلول بهداشتی و ... در آن ایجاد کرده‌اند. ولی در جنوب استان مساحت حدود 160 هکتار است.
مشخص است که این زمین‌ها تا چه زمانی ظرفیتش تکمیل میشود؟
- بله، اینها بازه زمانی 30 ساله یا اگر خوب تفکیک انجام بدهند، چون اینها ملزم شده‌اند پردازش و تفکیک هم کنارش داشته باشند ممکن است تا 30 الی 50 سال بتوانند کفاف بدهند چون بحث تفکیک و ... را هم آورده‌اند و در شهر هم بسیار پیگیرند که تفکیک انجام شود.
شهرداری هم در زمینه تفکیک همکاری می‌کند؟
- شهرداری همدان در مورد تفکیک و پردازش خیلی همکاری دارد. شهرداری‌های دیگر هنوز اعتبار، چون اعتبار طرح پردازش چند میلیارد میشود، هنوز برای‌شان این اعتبارات تصویب نشده این است که یک‌مقدار هنوز تفکیک ضعیف است در بعضی از شهرستان‌های استان.
نظارت در بحث آلودگی هوا، امسال در مقایسه با سال قبل چطور بوده چون وسعت زیادی از استان تغییر کاربری داده شده احتمالاً موضوع آلودگی هوا هم یکی از موضوعاتی است که شما با آن زیاد سروکار دارید.
- مثلاً می‌خواهید ببینید نسبت به 96 چطوربوده؟ شاید برداشت شود که خودروها در حال زیاد شدن است و گسترش صنایع بیشتر شده است ولی نسبتی که ما در سال 96 داشتیم نسبت به سال 97، روزهای آلودگی ما برای گروه‌های حساس در 96 بیشتر بود و در 97 کمتر شد. این را باید یک مقدار دقیق بنویسید. روزهای آلودگی هوا برای گروه‌های حساس و حتی غیرحساس ما در 96 روزها بیشتر بود در 97 کمتر شد. علت را که بررسی کردیم، امسال ما گردوغباری که منشأش چه داخلی و چه خارجی باشد، کمتر بود. حتی تهران را هم اگر دقت کنید روزهای آلوده‌اش امسال یک مقداری کمتر بوده و کمتر تعطیل شده. چرا؟ چون حالا شاید به دلایل بارندگی و دلایل خاصی که خارج از مرزهای ما هست، گردوغباری که می‌آمد اینجا و یکدفعه آلودگی ایجاد می‌کرد، کمتر بود و ما بحمدلله روزهای آلوده کمتری را داشتیم. و ضمناً خود شهر همدان با اینکه شهری است که شاید آب‌وهوایش خیلی معروف است و می‌گویند خوب است، ولی باز در همین شهر همدان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش که کوه الوند یک قسمتی از این را گرفته مستعد پدیده وارونگی دما یا همان اینورژن است. یعنی در زمستان امسال ما درست است که روزهای آلودگی کمتری داشتیم ولی شاخص آلودگی ما یک‌مقداری بالاتر از حدهای انتظار ما رفت.
به تعطیلی هم کشید؟
- نه، برای آلودگی به تعطیلی نکشید چون فقط برای حساس و غیرحساس بود ولی بالاتر از حد مجاز نبود ولی ما واقعاً انتظار این را نداشتیم که نشان می‌دهد همدان در آینده مستعد آلودگی‌هایی که منجر به تعطیلی شود هست. و ضمناً محورهایی که صنایع همدان مستقر هستند نزدیک شهرش، محور ملایر، محور جاده کرمانشاه و جاده تهران، صنایعش بسیار بسیار درحال به‌روز شدن هستند. یعنی قبلاً واقعاً کارخانه‌های آسفالت و دانه‌بندی‌های ما خیلی آلودگی داشتند ولی الان اکثراً با این بحث قانون صنایع آلاینده و بحث‌های دیگر، به‌سمتی رفته‌اند که فیلترهای بهتری آورده‌اند و بحث خوداظهاری هم داریم، با توجه به همه اینها صنایع ما نسبت به سال‌های قبل همه بهتر شده‌اند و حتی صنایع آلاینده ما تعدادشان رو به کاهش است. ولی شهر همدان در سال‌های آینده ممکن است با توجه به همین تعدد خودروها و بحث اینورژن استعداد آلودگی هوا را داشته باشد.
مورد دیگر در ارتباط با بحث آلودگی هوا موضوع معاینه فنی خودروها است. در این رابطه مشکلی دارید؟
- ما کاملاً معاینه‌های فنی را یک سامانه‌ای دارند که محیط زیست هم حضوری و هم به‌صورت سامانه‌ای این مراکز را پایش می‌کند و فرم‌هایش را هم هر دو تا سه ماه یک‌بار باید برای سازمان‌مان بفرستیم. ولی مشکلی که در کل معاینه‌فنی‌ها هست این است که باید خودِ منی که ماشین را می‌برم خواهان این باشم که واقعاً دقیق انجام شود. همه ما که می‌رویم معاینه فنی دوست داریم زودتر انجام شود و معاینه فنی را بگیریم و برویم. حالا تست ترم هست، تست فلان هست ولی بحث خروجی اگزوز یک چیزی است که من خودم به‌طور ناشناس که خودرویم را بردم، دیدم نه، خیلی دقت کردند دو سه‌تا، من تعداد را خیلی دقیق ندارم چون یک بخش آزمایشگاه‌مان این را داشت، اگر می‌گفتید این را می‌گرفتم ولی واقعاً در شهر همدان بسیار دقیق‌تر کار می‌کنند. شهرستان‌ها چون آلودگی‌شان کمتر است ممکن است نیاز به پایش بیشتری داشته باشند شهرستان‌های دیگر استان ولی وضعیتی را که ما بررسی کردیم در معاینه‌فنی‌های خود شهرستان همدان واقعاً خوب بودند.
در حوزه مسئولیتی‌تان در استان موضوعی را به‌عنوان یک معضل لاینحل ندارید که با وجود پیگیری‌هایی که انجام می‌دهید همچنان حل نشده باقی مانده باشد؟
- یک مورد داریم مثلاً آلودگی نیروگاه شهید مفتح است. آلودگی شهید مفتح موردی است که همه‌اش دست خود نیروگاه نیست. در زمان‌هایی که با گاز کار می‌کند آلایندگی ندارد. ما سنجش کرده‌ایم گوگردش و SO2 و ... همه در سطح خوبی است ولی در زمان‌های سرد سال که گاز کم میشود در کشور و مجبور می‌شوند از دیس‌پچینگ، یک بخشی دارند دیس‌پچینگ به آنها سهمیه نمی‌دهد دیگر گاز مجبورند مازوت استفاده کنند. مازوت که استفاده می‌کنند آلایندگی‌اش بالاتر از حد استاندارد میشود و تأثیر دارد روی دوتا شهر و روستاهایی که نزدیکش هستند ولی به‌محض اینکه به آنها گاز اختصاص می‌دهند مشکل‌شان تا حدی کمتر میشود. این یکی از مشکلاتی است که از طرف استان نامه به معاون اول رئیس جمهور و وزیر نفت ارسال شده که نیروگاه مفتح را تا جایی که می‌توانند جزء نیروگاه‌هایی بدانند که فقط و فقط با گاز کار کند. ضمناً نیروگاه دارد توربین کلاس اف را هم می‌آورد که بسیار راندمان بالا و آلودگی کمتری دارد. اگر آن بخشش هم فعال شود و بحث خشکش هم کامل شود، نیروگاه دارد از تر به خشک تبدیل میشود، هم آلودگی و هم مصرف آبش هم بسیار بسیار کمتر میشود.
این مورد را براساس اطلاعاتی که در چارت سازمانی استان است می‌پرسم، در بحث نظارت بر امور حیات وحش با توجه به اینکه مساحت 3.2 درصد منطقه حفاظت شده در استان دارید، در این حوزه مشکل خاصی ندارید؟
- این حوزه دقیقاً میشود همان بخش معاونت طبیعی یا فنی ما آقای صفی‌خانی. ممکن است من اطلاعاتی بدهم که دقیق نباشد چون بخش محیط طبیعی و مناطق و ... بیشتر با ایشان است.
چون در چارت خورده بود...
- چارت‌ها بله، ولی معاونت نظارت و پایش الان در خیلی از استانها این‌طور شده که ما فقط کار محیط انسانی یعنی صنایع، آلایندگی، پسماند و ... را رسیدگی می‌کنیم ولی محیط طبیعی، مناطق و حیات وحش را دوستان خود محیط طبیعی یعنی آقای صفی‌خانی و ... کنترل و بررسی می‌کنند و اطلاعاتش را آنها دقیق‌تر دارند.
در ایام نوروز مشکل خاصی ندارید با توجه به اینکه هم استان، استانی گردشگری است و هم اینکه محل گذر به استان‌های دیگر است.
- بله هم مسیر است و هم مقصد ولی بیشتر همان مسیر است. ما طرح استقبال از بهار داریم، بحث خدمات سفر داریم، با دستگاه‌های دیگر مچ شده‌ایم که یکسری بروشورها، یکسری کارها با ان‌جی‌اوها یا تشکل‌های خودمان در ورودی‌های شهر برای حضور افرادی که می‌آیند به‌عنوان گردشگر، هم مناطق گردشگری که در محیط طبیعی‌مان وجود دارد به آنها معرفی کنیم و هم بحث‌های زباله، پسماند و ... را هم برای فرهنگ‌سازی بروشور کرده و به آنها می‌دهیم که در این زمینه شهرداری هم همکاری خوبی با ما دارد، خیلی امکانات در اختیار ما می‌گذارد که ما در اختیار گردشگران بگذاریم. شاید بتوان گفت که یکی از شهرهای پاکیزه هستیم ازلحاظ تجهیزات و مبلمان شهری با اینکه یکدفعه ممکن است گردشگر زیادی بیاید ولی باز جای کار دارد و ما از استان‌های دیگر مثل اصفهان و یزد الگو می‌گیریم و از تجربه‌های آنها در اینجا استفاده می‌کنیم. من الان جدول روزهای ناسالم را پیدا کردم. در سال 97 کل استان را که بگوییم فقط هشت روز ناسالم داشتیم ولی در سال 96...
ناسالم برای گروه حساس؟
- ناسالم برای غیرحساس، ناسالم برای حساس 54 روز. ناسالم برای حساس حتی تا کودکان و سالمندان و بیماران ریوی قلبی هستند. ناسالم برای غیرحساس‌ها مهم است که هشت روز بوده. حالا در سال 96 آن هشت روز ما 32 روز بوده و این ناسالم برای حساس که 54 روز بود، 108 روز بوده است. پس می‌بینیم که در 98 اوضاع بهتری داشتیم ولی نه اینکه بگوییم ما خیلی خوب کار کرده‌ایم، دلیل اصلی‌اش این است که گردوغبار، گازها و دلایل بیرونی کمتر شده است.
انتهای پیام/
