تلنگری تلخ به بی‌سامانی کتاب؛
آمار کتابخوانی در بین ایرانی‌ها نگران‌کننده است/ غربت کتابخوانی
اقبال به کتابخوانی در جامعه ایرانی در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد و تحقیقات نشان می‌دهد که توجه ما ایرانیان نسبت به کتاب، روز‌به‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- ملیحه محمودخواه؛ نگاهی گذرا و بررسی اجمالی افراد و اطرافمان با وضوح و قاطعیت نشان می‌دهد که متأسفانه کتاب و کتابخوانی در بین ایرانیان، مظلوم و مهجور مانده است و ما در جامعه‌ای «بیگانه از کتاب» زندگی می‌کنیم.
لازم نیست به آمارهای متفاوتی که از میانگین مطالعه در کشور منتشر می‌شود، استناد کنیم؛ بلکه تنها کافی است با اندکی دقت، به اطراف بنگریم.
کمی دقت در فضای پیرامونمان نشان می‌دهد که کمتر به سراغ کتاب رفته‌ایم. آیا در اتوبوس، قطار، پایانه، مترو، صفوف انتظار و ... کسی را مشغول مطالعه می‌بینید؟ چند برنامه تلویزیونی معروف می‌شناسید که در ساعات پربیننده به معرفی تازه‌های نشر بپردازد؟آیا هیچگاه در مهمانی‌های خانوادگی حرفی از کتاب و مطالعه در میان بوده است؟ تصویر کدام‌یک از سلبریتی‌ها یا فوتبالیست‌های بزرگ کشور را با کتاب دیده‌اید؟ آیا هیچ کتابخانه بزرگ و برجسته‌ای را با معماری ویژه و شاخص در شهرهای اصلی و مهم ایران می‌شناسید؟ آیا تاکنون به کتابخانه‌ای مملو از مشتاقان مطالعه (و نه داوطلبان کنکور و محصلان دانشگاهی در فصل امتحانات) مراجعه کرده‌اید؟
این فضاهای بی‌کتاب نشان می‌دهد که توجه ما ایرانیان نسبت به کتاب روز‌به‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.
در این خصوص علی‌اکبر قیومی در گفتگو با خبرنگار حوزه رسانه گروه اجتماعی خبرگزاری آنا گفت: گذشته از واقعیات مشهود و معمول در مورد عدم مطالعه در ایران، حقایقی نگران‌کننده در بازار نشر و اقتصاد کتاب کشور وجود دارد که تأمل در آن‌ها ما را با وضعیت بغرنج کتاب و مظلومیت مضاعف این بخش بیشتر آشنا می‌کند. مثلاً آنکه بخش قابل توجهی از رونق بازار نشر در کشور، کاذب است و به چاپ کتاب‌های کمک‌درسی و تبلیغی و ... بازمی‌گردد. به‌رغم بالا بودن عناوین کتاب‌هایی که در کشور به چاپ می‌رسد (و آن به دلایل و شرایط خاصی باز می‌گردد) میانگین شمارگان(تیراژ) هر کتاب بسیار پایین است.
مدیر مرکز رشد فناوری پارک علم و فناوری یزد در ادامه افزود: برخی از کتب با نام نویسندگانی دیگر به چاپ می‌رسد و یا شمارگان درج‌شده در بعضی از کتاب‌ها اساساً دروغ است از سوی دیگر بخش مهمی از حوزه نشر در کشور به کتاب‌هایی اختصاص دارد که توسط دولت چاپ‌شده و بیشتر به‌صورت مجانی منتشر می‌شود. با کمی تأمل ساده می‌توان به این نتیجه رسید که با سهولت چاپ در اثر فناوری‌های جدید و آرزوی برخی برای نویسنده شدن و یا پربار کردن «معرفی‌نامه» (رزومه‌های شخصی) حجم زیادی از بازار نشر را کتاب‌هایی سطحی، کم محتوا و بی‌ارزش پر کرده‌اند.
قیومی در ادامه خاطرنشان کرد: در برخی منابع، برای محاسبه ساعات مطالعه در کشور حتی میزان مطالعه کتب مذهبی، نظیر قرآن کریم و مفاتیح‌الجنان و حتی بخش‌هایی از ساعات مصروف در اینترنت و شبکه‌های مجازی نیز به‌حساب می‌آید. حقایقی مشهود و متأسف کننده ازاین‌دست، علائم بیماری پرخطر «بیگانگی از کتاب» هستند که در جای‌جای کشور دیده می‌شود. بیماری مهلکی که اساس حیات فرهنگی و اجتماعی ما را تهدید می‌کند و متأسفانه چنانچه شایسته است متوجه ابعاد و اهمیت آن نیستیم.
وی در خصوص آنکه چرا کتاب کم می‌خوانیم؟ اضافه کرد: به نظر می‌رسد معضل «بیگانگی از کتاب» که در اینجا به‌عنوان یک بیماری از آن یاد می‌شود، ریشه‌هایی عمیق در عادات و باورهای فردی و رفتارهای اجتماعی ما ایرانیان داشته و به همین علت برخوردهای سطحی و شعاری و راه‌حل‌های مقطعی و کوتاه‌مدت در این حوزه جوابگو نخواهد بود.
مدیر مرکز رشد فناوری پارک علم و فناوری یزد با اشاره به اینکه عدم رونق کتابخوانی در کشور چندین عامل دارد، تصریح کرد: برای کتاب خواندن، لذت مطالعه و نشاط ناشی از کتابخوانی را احساس نمی‌کنیم. از سوی دیگر کتاب را کالایی لوکس و تجملی می‌دانیم و به همین دلیل، مطالعه یک نیاز دسته چندم و کم‌اهمیت به‌حساب می‌آید و هیچ اولویتی برای پرداختن به آن وجود ندارد. اگر فرصت و امکاناتی فراهم شد، کتاب می‌خوانیم و چنانچه نتوانستیم مطالعه کنیم، چندان اهمیتی نداشته و چیزی را از دست نداده‌ایم!
وی اضافه کرد: ذهن ما ایرانیان به‌شدت مشغول امور رنگارنگ روزمره است؛ از مسائل معیشتی گرفته تا انواع تحلیل‌های سیاسی داخلی و بین‌المللی؛ لذت بردن از مطالعه به ذهنی آرام و نسبتاً آزاد نیازمند است و نه اذهانی آشفته و پریشان. درواقع ما ذهن آرامی نداریم.
قیومی در ادامه خاطرنشان کرد: به ما تلقین شده است که «درس خواندن و علم در ایران بی‌فایده است» و ما ایرانیان مدام این ادعای اثبات‌نشده را با خود تکرار می‌کنیم. ذهن ما اندکی سیاه‌بین، افسرده و منفی‌باف است درصورتی‌که مطالعه به ذهنی روشن‌اندیش و امیدوار نیازمند است.
مدیر مرکز رشد فناوری پارک علم و فناوری یزد با اشاره به اینکه مدرک‌گرایی مزمن حاکم بر کشور باعث شده است که برای گروه زیادی از جوانان، دانشجویان و دیگر قشرها، تنها مطالعه کتاب‌های درسی معنادار باشد، ادامه داد: بسیار دیده می‌شود که دانشجویانی قوی و یا محصلانی موفق تنها و تنها در حوزه تحصیلی و کتاب‌های درسی مطالعه می‌کنند و نه کتاب‌های غیردرسی و معلومات عمومی و ....
وی اضافه کرد: مسئولان و مدعیان ترویج کتابخوانی در مواردی خود اهل عمل نیستند و آشکار است که تبلیغ عالم بی‌عمل نتیجه‌بخش نخواهد بود. از سوی دیگر سیاست‌های عمومی دولت در توسعه کتابخوانی و سامان دادن به بازار نشر چندان کامیاب و موفق نبوده است.
قیومی در ادامه گفت: عدم انس با کتاب و کتابخوانی مشکلاتی را در حوزه‌های عمومی و ساحت‌های شخصی ما ایرانیان دامن زده است که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
جامعه «بیگانه از کتاب»، جامعه‌ای روبه‌پیشرفت نخواهد بود چراکه علم، اساس توسعه است و مطالعه کردن، انتظام اجتماعی و شعور و مشارکت عمومی و خرد جمعی را می‌افزاید. جامعه «بیگانه از کتاب»، جامعه‌ای بی‌هویت و خواهد بود و به‌سادگی اصالت‌های فرهنگی و باورهای اعتقادی خود را از دست می‌دهد. باید گفت افراد «بیگانه از کتاب» انسان‌هایی سطحی‌نگر، زودباور و اهل افراط‌وتفریط خواهند بود؛ چراکه یکی از کارکردهای کتابخوانی، تعمیق باورها و اصالت‌های فکری و شخصیتی است. این افراد در تربیت فرزندان کامیاب نخواهند بود و به بیماری‌های مختلف بیشتر دچار می‌شوند.
انتهای پیام/4087/خ
انتهای پیام/
