بررسی یک سند؛
غرب تحریم دارویی ایران از سوی آمریکا را تأیید می‌کند/ تأثیر منفی تحریم در شرایط شیوع کرونا
تحریم دارویی ایران که محل اختلاف غربی‌هاست، با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان «دیده‌بان حقوق بشر» به‌عنوان مهم‌ترین سازمان انتقادکننده به جمهوری اسلامی ایران اثبات می‌شود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، سال 2018 میلادی دولت دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمریکا به طور رسمی از برجام خارج شد و در مدت چهار ماه تمامی تحریم‌های اقتصادی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران ازجمله «تحریم‌های ثانویه» بر بنگاه‌های غیرآمریکایی را که با ایران در تعامل بودند، دوباره اعمال کرد.
بیشتر بخوانید:
دشمنی رژیم آمریکا با مردم ایران به مرحله تروریسم سلامت رسیده است
با وجود این، نکته‌ای که در میان محافل بین‌المللی محل اختلاف بوده، این است که آمریکا محدودیت‌های دارویی را جزو تحریم‌های اعمالی علیه جمهوری اسلامی ایران نمی‌داند و این در حالی است که دستگاه دیپلماسی کشورمان بارها بر تحریم ایران از لحاظ مواد دارویی و پزشکی تأکید کرده است.
برای اثبات تحریم دارویی ایران نیاز نیست به اظهارنظر مقام‌های اروپایی مراجعه کنیم، بلکه کافی است به پایگاه اینترنتی سازمان «دیده‌بان حقوق بشر» به‌عنوان مهم‌ترین سازمان ناقد جمهوری اسلامی ایران سری بزنیم تا حقیقت ماجرا را دریابیم. مطالب زیر به طور کامل برگرفته از گزارش مندرج در پایگاه اینترنتی این سازمان بین‌المللی با عنوان «فشار حداکثری؛ آسیب تحریم‌های اقتصادی آمریکا در حق سلامت ایرانیان» است:
«در حالی که دولت آمریکا در نظام تحریم‌هایش هم‌زمان با مواضع تهاجمی از سوی مقامات این کشور به‌شدت توانایی ایران را در پرداخت برای واردات کالاهای بشردوستانه محدود کرده، معافیت‌هایی را نیز برای واردات کالاهای بشردوستانه و تحریم‌های گسترده علیه بانک‌های ایران، اعمال کرده است. پیامدهای تحریم‌های فزاینده آمریکا به طور عمد یا غیرعمد تهدیدی جدی را متوجه ایرانیان در برخورداری از حق سلامتی و دسترسی به داروهای حیاتی می‌کند و تقریباً می‌توان مطمئن بود که به کمبود داروهای حیاتی برای مبتلایان به صرع و کودکان سرطانی ناتوان از یافتن داروهای شیمی‌درمانی منجر شده است.
داروهای شیمی‌درمانی
عامل اصلی آثار آسیب‌زننده تحریم‌های آمریکا علیه ایران این واقعیت است که تحریم‌ها تا حد زیادی بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی نگران از اعمال تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه خود را از مشارکت در تعاملات تجاری و مالی با ایران باز داشته است. در نتیجه، این تحریم‌ها به دسترسی ایرانیان به داروهای حیاتی و حق آنها در برخورداری از سلامت اثری منفی وارد کرده است و اگر وضعیت تغییر نکند، این روند احتمالاً تشدید خواهد شد و سلامت میلیون‌ها ایرانی را تهدید خواهد کرد.
دولت ترامپ علاوه بر اعمال مجدد تحریم‌های اقتصادی تعلیق‌شده در چارچوب برجام بارها نهادهای مالی ایرانی را هدف گرفته است. در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ اداره کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) دسترسی ایران به بازارهای مالی جهانی را با اضافه کردن حدود ۲۰ نهاد به لیست (ادعایی) تروریسم جهانی بیش از پیش محدود کرد.
تحریم‌ها به دسترسی ایرانیان به داروهای حیاتی و حق آنها در برخورداری از سلامت اثری منفی وارد کرده است و اگر وضعیت تغییر نکند، این روند احتمالاً تشدید خواهد شد و سلامت میلیون‌ها ایرانی را تهدید خواهد کرد.
سپس وزارت خزانه‌داری آمریکا با اعمال مجدد کامل تحریم‌های تعلیق‌شده در چارچوب برجام دست‌کم ۳۷ بانک دولتی و خصوصی و همچنین شرکت ملی نفت ایران را به لیست اتباع، نهادها و افراد تحریم شده اضافه کرد. این اقدام ریسک قابل توجهی برای کسب و کارها، بانک‌ها و نهادهای مالی جهانی بود که بخواهند واردات داروهای حیاتی و تجهیزات پزشکی را به ایران تسهیل کنند.
محدودیت‌های تأمین مالی به همراه سقوط شدید ارزش ریال به محدودیتی جدی برای شرکت‌ها و بیمارستان‌های ایران در خرید تجهیزات پزشکی و داروهای حیاتی از خارج از کشور منجر شد. علاوه بر این، تحریم‌های تمدیدشده آمریکا به طور مستقیم قدرت خرید خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار داده و در نرخ تورم حدود ۳۰ درصدی در سال گذشته تأثیر داشته است. پوشش بیمه سلامت همگانی در حال حاضر بخشی قابل توجه از هزینه‌های مراقبت بهداشتی را جذب می‌کند اما ناتوانی این سیستم، که حالا تحت فشار جدی مالی است، احتمالاً آثاری مخرب بر میلیون‌ها بیمار خواهد گذاشت.
در سال ۲۰۱۹ میلادی گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد برای وضعیت حقوق بشر در ایران گفته بود نگران است تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی بدون توجیه، امنیت غذایی و دسترسی و توزیع داروها، تجهیزات دارویی و ذخایر را تحت تأثیر قرار دهد.
دیده‌بان حقوق بشر به این نتیجه دست یافته است که وضعیت اقتصادی کنونی، با وجود معافیت‌های بشردوستانه مسبب آسیب‌هایی برای شهروندان ایرانی مبتلا به مجموعه‌ای از بیماری‌ها و مشکلات پزشکی است.
کمبود داروهای حیاتی می‌تواند دامنه‌ای بسیار گسترده‌تر از بیماران را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان نمونه منابع خبری ایران از مشکلات حاد بعد از جراحی سزارین خبر داده‌اند که تصور می‌شود با استفاده از داروی بیهوشی «غیر استاندارد» مرتبط باشد.
«الیزابت روزنبرگ»، از مقامات سابق تحریم‌ها در وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت واشنگتن تحریم‌هایی که پس از توافق هسته‌ای لغو کرده بود، دوباره اعمال کرده و لایه‌های بیشتری هم به آن افزوده است؛ ازجمله اینکه نهادهای مالی ایرانی که پیش تر تحریم نبودند و برای تسهیل واردات غذا، دارو و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شدند، به فهرست تحریم‌ها افزود.
الیزابت روزنبرگ
به گفته روزنبرگ، بیشتر بانک‌های بزرگ ایرانی مشمول تحریم هستند و بانک‌های کوچک‌تر ظرفیت کمتری برای انجام تعاملات مالی فرامرزی دارند. ایران در حال حاضر توان انجام معامله با تعداد بسیار کمی از بانک‌ها و نهادهای مالی دارد که رابطه‌ای نزدیک با کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه دارند که در ابتدا معافیت‌هایی برای ادامه خرید نفت ایران دریافت کرده بودند. این بانک‌ها از درآمدهای نفتی ایران که در حساب‌های سپرده نگهداری می‌شدند، استفاده کردند تا برای واردات دارو و دیگر موارد اولویت‌دار از نظر دولت ایران به عنوان کالاهای اساسی دست به تعاملات مالی بزنند.
احتیاط فزاینده یا «پایبندی بیش از حد» بانک‌ها و شرکت‌های دارویی نگران از نقض تحریم‌های آمریکا عامل قابل توجهی در محدود کردن دسترسی ایران به پول لازم برای واردات داروها و تجهیزات پزشکی است. ژرار آرو، سفیر سابق فرانسه در واشنگتن در گردهمایی مؤسسه هادسن گفت: واقعیت این است که بانک‌ها آن قدر از تحریم‌ها وحشت دارند که نمی‌خواهند هیچ ارتباطی با ایران داشته باشند.
به گفته افراد آشنا با تجارت بین‌المللی بشردوستانه، محدودیت‌های گسترده بر تأمین مالی تجارت مرتبط با ایران شرکت‌های دارویی ایرانی را وادار کرده است تا حتی تعاملاتی که تحت قانون تحریم‌های آمریکا کاملاً مجوز دارند را به صورت حواله انجام دهد. حواله شبکه غیر رسمی ارسال پولی است که بر روابط خانوادگی و دیگر روابط مطمئن موجود تکیه می‌کند تا بدون انتقال پول دست به پرداخت بزند. استفاده از سیستم حواله غالباً به افزایش هزینه تعامل منجر می‌شود و پزشکان و واردکنندگان می‌گویند به خاطر مقررات بهداشت ایران استفاده از آن دشوار است. این موضوع واردکنندگان را به انتخاب داروهای جایگزین و تجهیزات با کیفیت پایین‌تر مجبور کرده است.
تصمیم ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۹ دولت ترامپ برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه بانک مرکزی ایران، آخرین نهاد مالی باقی‌مانده ایرانی قادر به تبادلات خارجی، واردات بشردوستانه را به شدت محدود و «معافیت بشردوستانه» را بی‌معنا می‌کند. به گفته «برایان اوتول»، مشاور ارشد سابق مدیر اوفک، اثر این تحریم در آسیب بیشتر به انتقال غذا و دارو به مردم ایران خواهد بود.
دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمریکا
در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹ وزارت‌های خزانه‌داری و امور خارجه آمریکا هم‌زمان با اعلام سازوکاری جدید برای «افزایش شفافیت تجارت مجاز» با ایران تشدید بیشتر تحریم‌های مالی آمریکا علیه ایران را اعلام کردند. هدف از این اقدام محروم کردن دولت ایران از امکان استفاده از «تجارت بشردوستانه برای فرار از تحریم‌ها و تأمین مالی» است.
دو مقام سابق وزارت‌های امور خارجه و خزانه‌داری آمریکا با اطلاع دقیق از نظام تحريم‌های آمریکا علیه ایران با ابراز تردید درباره اثرهای این تحریم به آن واکنش نشان دادند. «برایان اوتول» در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: این تحریم کمکی نمی‌کند و در واقع احتمالاً وضعیت را بدتر می‌کند.
دولت آمریکا باید فوری گام‌هایی برای تضمین کارا بودن معافیت‌های بشردوستانه برای تسهیل دسترسی ایرانیان به دارو و تجهیزات پزشکی بردارد. مهم‌تر از همه دولت آمریکا باید به شکل عمومی در بالاترین سطوح مشخص کند که بانک‌ها و شرکت‌ها در صادرات یا تأمین مالی کالاهای بشردوستانه مشمول معافیت به ایران متحمل ریسک‌های حقوقی یا مالی نخواهند شد.
درخواست اتحادیه اروپا برای رفع تحریم‌های ایران برای مقابله با کرونا
هم‌زمان با پیشروی و سرعت گرفتن شیوع کرونا در جهان، وزیران اتحادیه اروپا از درخواست «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد برای استفاده از «مکانیسم معافیت بشردوستانه» برای رساندن تجهیزات پزشکی به کشورهای مشمول تحریم حمایت کردند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد
اتحادیه اروپا با استناد به بند «معافیت بشردوستانه تحریم‌های ایران، کوبا و ونزوئلا» خواستار رفع محدودیت‌های این سه کشور برای مقابله با کرونا شد.
این اتحادیه روز جمعه به دنبال خودداری آمریکا از لغو تحریم‌های یک‌جانبه علیه کشورهایی چون ایران، کوبا و ونزوئلا، از معافیت‌های تحریمی بشردوستانه حمایت کرد تا با تعلیق تحریم‌های اقتصادی، کشورهایی همچون ایران و کوبا و ونزوئلا بتوانند برای مقابله با ویروس ناشناخته کرونا به تجهیزات پزشکی و دارویی دسترسی داشته باشند.
«آرانچا گونزالس لایا» وزیر امور خارجه اسپانیا اعلام کرد که وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در نشستی که پنج‌شنبه گذشته به طور ویدئوکنفرانس برگزار شد، از ایجاد معافیت تحریمی برای دسترسی کشورهای در حال توسعه به تجهیزات پزشکی و دارویی برای مقابله با کرونا موافقت کردند.
گونزالس تصریح کرد: تمامی تحریم‌های اقتصادی آمریکا و دیگر کشورها «همیشه حاوی بند یا معافیت بشردوستانه است» که مطابق با آن تحریم‌ها در شرایط اضطراری انسانی همچون اوضاع کنونی مقابله با کرونا قابل تعلیق است.
تأثیر تحریم دارویی آمریکا بر ایران
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی درباره تأثیر تحریم‌های آمریکا بر بازار دارو در ایران نوشت که بهای داروهای وارداتی هم‌زمان با سقوط ۷۰ درصدی ارزش ریال مقابل دلار به‌شدت افزایش یافته است.
طبق این گزارش، حتی دسترسی به داروهای تولید داخل هم سخت‌تر شده است، زیرا هزینه آنها برای افراد معمولی بیش از حد بالاست. هرچند آمریکا اصرار دارد که دارو و کالاهای انسان‌دوستانه از تحریم‌ها معاف هستند، اما محدودیت‌های تجاری ناشی از تحریم‌ها باعث شده است بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های جهان به معامله با ایران تمایلی نداشته باشند، به این دلیل که از تدابیر تنبیهی واشنگتن می‌ترسند.
سعید نمکی، وزیر بهداشت
سعید نمکی، وزیر بهداشت کشورمان چندی پیش با بیان اینکه کاهش بودجه به دلیل افت شدید صادرات نفت تأثیر زیادی بر وزارتخانه متبوعش داشته است، گفت: آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند که دارو و تجهیزات پزشکی شامل تحریم‌ها نمی‌شود، اما این دروغی بزرگ و فاحش است.
تحریم‌های بانکی معاملات با کشورهای دیگر را مسدود کرده و مانع رسیدن کمک‌ها از خارج شده است. همچنین فرآیند انتقال پول در عمل بازایستاده است. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که ایران حدود ۹۵ درصد داروهای اولیه مورد نیاز خود را تولید و حتی بعضی از تولیدات را به کشورهای همسایه صادر می‌کند.
با وجود این، ایران برای داروهای جدیدتر و داروهای لازم برای بیماری‌های پرهزینه و نادر و تجهیزات پزشکی به شدت به واردات وابسته است.
انتهای پیام/4106/4033/پ
انتهای پیام/
