روسیه درباره هرگونه تعدی آمریکا به ایران هشدار داده است / نارضایتی کاخ سفید از مسکو و تهران به دلیل اصرار بر سیاست مستقل
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا-حسین ارجلو، مجتبی اسماعیلی: ایران و روسیه در سال‌های اخیر و به ویژه در بحران سوریه به عنوان دو ابزار فشار بر مخالفان سوری و غربی‌ها که با هدف برهم زدن ثبات منطقه وارد میدان شده بودند عمل کردند. دو کشور از سطح روابط نظامی و سیاسی خوبی برخوردارند و تعاملات دیپلماتیک گسترده‌ای با یکدیگر دارند.
ملاقات خاطره‌انگیز ولادیمیر پوتین با رهبر معظم انقلاب اسلامی، رویکرد مسکو به اقدامات رژیم صهیونیستی در سوریه، سطح همکاری‌های ایران و روسیه در سوریه و دیگر موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای ازجمله مباحثی بود که باعث شد گفتگویی تفصیلی با لوان جاگاریان، سفیر فدراسیون روسیه در ایران ترتیب دهیم.
آنا: آقای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تاکنون سه بار به ایران سفر و با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند که یکی از محورهای دیدار، موضوع مهار آمریکا بود. آیا نکته ناگفته‌ای وجود دارد که بخواهید بعد از این مدت از دیدار پوتین با رهبر انقلاب با مخاطبان ما در میان بگذارید؟
جاگاریان: من در همه ملاقات‌های آقای پوتین با رهبر معظم انقلاب حضور داشتم. این ملاقات‌ها در بیت رهبری همیشه در فضای دوستانه و صمیمی برگزار می‌شد و در مجموع بیشتر درباره وضعیت فعلی منطقه با اولویت سوریه بود. مشکلی که وجود داشت، کمبود زمان بود و صحبت‌ها ناتمام می‌ماند، زیرا برنامه‌ها خیلی فشرده بود و با وجود اینکه دوستان ما می‌خواستند رئیس‌جمهور زمان طولانی‌تری در ایران حضور داشته باشد، اما طبق برنامه این موضوع مقدور نمی‌شد.
ملاقات آقای پوتین با رهبر معظم انقلاب به دلیل اینکه به وسیله مترجم انجام می‌شد، حدود سه ساعت طول کشید. این دیدارها به همکاری و هماهنگی بیشتر به ویژه در موضوع سوریه خیلی کمک می‌کند. ما هم در این ملاقات درباره موضوعاتی همچون اوضاع یمن و عراق تبادل نظر کردیم. ملاقات‌های رئیس جمهور روسیه با مقام معظم رهبری و حسن روحانی خیلی مفید است و مسئولان عالی‌رتبه جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه من را موظف کرده‌اند که در این زمینه فعال‌تر عمل کنم و حرکت ما سرعت بیشتری داشته باشد.
آنا: در سال ۲۰۱۶ هیئتی از رژیم صهیونیستی به مسکو رفت و دیداری با آقای پوتین انجام داد. در آن دیدار نتانیاهو تلاش کرد موضع‌گیری منفی از سوی مسکو علیه حزب‌الله اتخاذ شود که رئیس‌جمهور روسیه مقابل آن ایستاد و به صورت غیر مستقیم حمایت خود از حزب‌الله را اعلام کرد. با توجه به این تغییر و تفاوت دیدگاه، اگر احیاناً در منطقه جنگی میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی رخ دهد، موضع رسمی روسیه در این زمینه چیست و اینکه طرفدار کدام جناح خواهد بود؟
جاگاریان: ما طرفدار صلح هستیم و در روسیه تماس‌هایی با طرف‌های مختلف منطقه همچون حزب‌الله لبنان، حماس، اسرائیل، مخالفان سوری، دولت قانونی سوریه، عبدربه منصور هادی رئیس‌جمهور (مستعفی) یمن، حوثی‌ها (جنبش انصارالله)، آمریکا یا کشورهای غربی انجام می‌دهیم. ما از امکانات و قابلیت‌های خود استفاده می‌کنیم تا طرف‌های درگیری از مقابله و تقابل نظامی خودداری کنند. ما این نقش مفید را انجام می‌دهیم و در آینده نیز انجام خواهیم داد؛ به عنوان نمونه در زمان بحران سوریه تلاش کردیم درگیری میان طرف‌ها پایان یابد، لذا پیام اصلی ما این است که همه مشکلات فقط باید از راه مذاکره حل و فصل شود. من فکر می‌کنم اسرائیل و حزب‌الله مایل به جنگ نیستند و هر دو طرف باید از خود خویشتن‌داری نشان دهند.
آنا: دیمیتری آدامسکی، تحلیلگر امور بین‌الملل دو سال پیش در مقاله‌ای در نشریه فارن افرز نوشت اگر درگیری میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی به وجود آید و منافع روسیه را به خطر بیندازد، مسکو قدرت عمل هر دو طرف را محدود و به پایان مخاصمه کمک خواهد کرد، نظرتان درباره این تحلیل چیست؟
جاگاریان: این نظر شخصی آدامسکی است. من بار دیگر تکرار می‌کنم که ما به وسیله سفارت خود در بیروت تماس‌های دائم با حزب‌الله لبنان داریم و تماس‌های منظمی نیز با اسرائیل انجام می‌شود و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هر از چندگاهی از روسیه بازدید می‌کند و با یکدیگر تماس تلفنی داریم. پیام ما «خویشتن‌داری و مذاکره» است.
آنا: چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است نشست امنیتی سهجانبه با حضور روسیه، آمریکا و رژیم صهیونیستی در قدس اشغالی برگزار شده است، موضع‌گیری شما در این رابطه چیست؟ آیا چنین اقدامات تحریک‌آمیزی از سوی تل‌آویو به گسترش صلح کمک می‌کند؟
جاگارین: جلسه سه‌جانبه‌ای در اسرائیل و چند ماه پیش در سطح دبیران شورای امنیت آمریکا، روسیه و طرف اسرائیلی برگزار شد و من شخصاً دوستان ایرانی را از نتیجه این جلسه مطلع کردم. ما قبل از اینکه جلسه برگزار شود اطلاع دادیم که برگزاری این جلسه به هیچ وجه به معنای این نیست که پشت پرده بخواهیم به نوعی توافق با آنها دست یابیم، توافقی که علیه ایران باشد، همچنین قول دادیم که به طور مفصل جزئیات جلسه را به اطلاع ایران برسانیم، زیرا ما (در تعامل خود با ایران) خیلی شفاف هستیم.
آنا: جلسه درباره چه موضوعی بود؟
جاگاریان: درباره اوضاع منطقه ازجمله تجاوز پهپاد (جاسوسی) «گلوبال هاوک» آمریکا به حریم هوایی ایران. نیکولای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه آشکارا خطاب به طرف آمریکایی گفت که پهپاد شما به حریم هوایی ایران تجاوز کرد، حق ندارید به ایران تعدی کنید و ایران فقط از خود دفاع کرده است. البته آنها نیز (ادعاهای خود را تکرار کردند و) گفتند که این پهپاد در حریم بین‌المللی ساقط شد.
ما حرف آنها را قبول نکردیم و گفتیم این حق قانونی جمهوری اسلامی بود، علنی این موضوع را گفتیم و آشکارا نیز تکرار می‌کنیم. ما با سیاست آمریکا در سوریه به طور قطع مخالفیم، همچنانکه از اسرائیل انتقاد می‌کنیم که خاک سوریه را بمباران می‌کند. ما بر خویشتن‌داری و مذاکره تأکید می‌کنیم و باید از درگیری‌های پراکنده که در منطقه رخ می‌دهد جلوگیری کرد.
آنا: سطح همکاری‌های ایران و روسیه در سوریه را در وضعیت کنونی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جاگارین: ما از سطح همکاری دوجانبه ایران و روسیه در سوریه در ابعاد سیاسی و نظامی بسیار راضی هستیم. من چند روز پیش با علی‌اصغر خاجی، دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران در امور ویژه سیاسی در محل وزارت امور خارجه درباره راه‌اندازی فعالیت کمیسیون قانون اساسی سوریه گفتگو کردم. ما امیدواریم که تلاش‌های آقای گیر پدرسون، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد به سوریه در زمینه تشکیل کمیته قانون اساسی در این کشور موفقیت‌آمیز باشد. چنانچه در این حوزه مشکلی وجود داشته باشد، ما خواهان همکاری در چارچوب‌های دوجانبه، سهجانبه یا در روند آستانه میان روسیه، ایران و ترکیه هستیم.
کشورهای غربی به موفقیت‌های روند آستانه حسادت می‌ورزند و تلاش می‌کنند تا میان روسیه و ایران از سویی و ترکیه از سوی دیگر شکاف و فاصله ایجاد کنند، ولی ما تلاش می‌کنیم تا این خواسته آنها به نتیجه نرسد. آنها می‌خواهند که میان ترکیه، ایران و روسیه فاصله باشد که اصلاً قابل قبول نیست و ما در سوریه به موفقیت‌های عملی دست یافته‌ایم.
آنا: چندی پیش محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفت ما با روسیه درباره اقدامات اسرائیل در سوریه گاهی به اختلاف بر می‌خوریم. حتی این شائبه وجود دارد که روسیه هنگام حمله رژیم صهیونیستی به سوریه، سامانه‌های اس-۳۰۰ را خاموش می‌کند. نظر شما درباره این موضوع چیست؟
جاگاریان: ما شنیدیم که بعضی‌ها در ایران از اقدامات اسرائیل در سوریه ناراضی بودند، اما ما در حال انجام رایزنی‌های دوجانبه میان نظامیان خود با طرف اسرائیلی هستیم و این مشکلات، سوءتفاهم‌هایی است که بعضی اوقات به وجود می‌آید و قابل بررسی است.
آنا: موضع روسیه درباره معامله قرن چیست؟
جاگاریان: نظر ما درباره این موضوع منفی است. در کارگاه اقتصادی که در بحرین برگزار شد، نه‌تنها شرکت نکردیم، بلکه به دیگران نیز توصیه کردیم حضور نداشته باشند. استعفای گرینبلات، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور غرب آسیا نشان‌دهنده آن است که آمریکا با مشکلات جدی مواجه شده است، زیرا آنها می‌خواستند به فلسطینی‌ها رشوه دهند و موافقتشان را با پول بخرند، ولی این اتفاق رخ نداد. من به این موضوع بسیار بدبین هستم و باید منافع قانونی مردم فلسطین را حتماً مدنظر قرار دهیم. غیر قابل قبول است که به صورت یک‌جانبه و تنها به سود یک طرف اقدام کرد و این‌گونه این موضوع قابل حل نیست. باید قطعنامه‌ای درباره ایجاد دو کشور طبق قوانین بین‌المللی و منشور ملل متحد تصویب شود و روسیه معتقد است طرح معامله قرن ناکام خواهد ماند.
آنا: لطفا آخرین وضعیت نفت‌کش انگلیسی «استینا ایمپرو» که در توقیف ایران است را بیان کنید.
جاگاریان: به نظر ما اگر سرنوشت نفت‌کش ایرانی «آدریان دریا» مشخص شود، این موضوع نیز حل می‌شود. مسکو با وجود اینکه دو ملوان روسی در آن کشتی حضور داشتند، تاکنون هیچ شکایتی از توقیف نفت‌کش نداشته است. از جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل همکاری در زمینه آزاد شدن یکی از ملوانان روس تشکر می‌کنیم. ایران پیش‌تر نیز به ۱۱ ملوان روس کمک کرده و آنها را به بندر جاسک منتقل کرده بود، ما این اقدامات را فراموش نمی‌کنیم. آقای پوتین در دیداری که با روحانی در بیشکک قزاقستان و در حاشیه اجلاس شانگهای انجام داد، بابت این اقدامات ایران تشکر کرد.
آنا: رویکرد سیاست خارجه روسیه در قبال آمریکا چیست؟ از سویی مشاهده می‌کنیم ترامپ در اجلاس اخیر جی-۷ به اعضاء پیشنهاد کرد که روسیه نیز در آن شرکت کند ولی برخی از آنها مخالفت کردند و اختلافی در این زمینه به وجود آمد. از سوی دیگر آمریکا معاهده INF (پیمان منع گسترش موشک‌های هسته‌ای) را لغو می‌کند و دم از مذاکرات جدید می‌زند. همچنین ترامپ از خود رفع اتهام می‌کند که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ عامل روس‌ها نبوده است. چشم‌انداز روابط روسیه و آمریکا را با توجه به تذبذب ترامپ چگونه می‌بینید؟
جاگاریان: پیش از هر چیز باید بگویم ما آمادگی داریم با آمریکا همکاری کنیم، اما یک شرط دارد و آن این است که همکاری باید مساوی انجام شود، فشار و تهدید در کار نباشد و آنها نباید اراده خود را بر ما دیکته کنند. واشنگتن به همان دلیل که از شما ناراضی است، از ما نیز رضایت ندارد. آنها دوست ندارند که ما سیاست مستقلی داشته باشیم، دوست ندارند کسی از آمریکا انتقاد کند؛ به عنوان نمونه متحدان اروپایی آمریکا جرئت انتقاد از آنها را ندارند ولی ما با کمال میل از آمریکا انتقاد می‌کنیم؛ وقتی آنها لیاقت انتقاد دارند چرا نباید انتقاد کنیم؟ لذا تلاش می‌کنند برای ما، شما، چین و سایر کشورها مشکل ایجاد کنند.
ما پیش‌تر عضو گروه هشت بودیم، آنها به روسیه نیامدند، بنابراین از آن خارج شدیم و نیازی به شرکت در آن نداریم، زیرا اول اینکه خود آنها اختلافات بسیار جدی داخلی دارند و دوم اینکه فرمت‌های دیگر همچون گروه ۲۰ وجود دارد. مگر می‌شود موضوعات عمده جهان را بدون حضور هند و چین حل کرد؟ ما فرمت‌های دیگری همچون سازمان همکاری شانگهای، بریکس و ... داریم. لذا در چارچوب این ساختارها در حال همکاری با کشورهای مختلف هستیم. تاکنون به صورت رسمی کسی از ما برای بازگشت به گروه هشت دعوت نکرده است، ولی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفت که پاریس نمی‌خواهد روسیه را از خود دور نگه دارد، زیرا این کشور به چین نزدیک خواهد شد و این موضوع خیلی خطرناک است! یعنی آنها از همکاری راهبردی روسیه و چین خیلی نگران هستند، لذا می‌خواهند روسیه را به سمت اروپا بکشند و میان مسکو و پکن فاصله ایجاد کنند.
آنا: با توجه به اینکه خبرگزاری آنا یک خبرگزاری با رویکردی علمی و دانشگاهی است، روابط دانشگاهی میان ایران و روسیه در چه سطحی است؟
جاگاریان: سازمانی به نام «سازمان همکاری روسیه» وجود دارد که مسئولیت عمده آن دعوت از دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های مختلف روسیه است. در هر سال، ۹۰ دانشجو می‌توانند به طور رایگان در دانشگاه‌های روسیه ادامه تحصیل بدهند، ولی تعداد دانشجویان ایرانی در روسیه بیشتر است و ما نیز از این موضوع استقبال می‌کنیم.
همایش دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه به طور منظم و سالانه برگزار می‌شود و سال گذشته در جزیره زیبای کیش برگزار شد و سال جاری یا سال آینده میلادی در روسیه برگزار خواهد شد که رؤسای دانشگاه‌های هر دو کشور گردهم می‌آیند و تبادل نظر می‌کنند که این اقدام در زمینه مبادله دانشجویان خیلی مهم است.
دانشگاه‌های ایران و روسیه همکاری‌های بسیار خوبی با یکدیگر دارند اما ما مشکلی جدی نیز داریم و آن این است که با وجود تمام تلاش‌هایی که انجام داده‌ایم، تاکنون موفق نشده‌ایم مرکز فرهنگی روسیه در ایران را افتتاح کنیم. مرکز فرهنگی ایران در روسیه بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت دارد، اما ما از این فرصت محروم هستیم. از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقاضا می‌کنیم به طرحی که در زمینه ایجاد مرکز فرهنگی روسیه در ایران مطرح کرده‌ایم زودتر پاسخ دهد، زیرا نمی‌توان این مسیر را یک‌سویه و یک‌جانبه ادامه داد.
آنا: مواجهه ورزشکاران ایران با حریفانی از رژیم صهیونیستی که اصالت روسی دارند به یک معضل تبدیل شده است و صهیونیست‌ها می‌کوشند از این عامل برای فشار بر جمهوری اسلامی استفاده کنند. موضع مسکو درباره این موضوع چیست؟
جاگاریان: مسکو مخالف سیاسی کردن ورزش است، ولی اکنون از این موضوع سوءاستفاده می‌شود. مشکلی که برای مولایی، کشتی‌گیر ایرانی به وجود آمده، داخلی است. من یک سفیر هستم و نمی‌توانم این موضوع را تفسیر کنم.
انتهای پیام/۴۱۰۶/۴۰۳۳/
