رونمایی از سه کتاب در هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از ستاد اطلاع‌رسانی هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، در چهارمین روز برگزاری هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی سه کتاب «جشن‌های مذهبی روزهای مرگ و دیگر جشنواره‌های مکزیک» نوشته کلوئه ‌سه‌یر و ترجمه پوپک عظیم‌پور، «مجموعه‌ بازی‌نامه‌های پژوهشی چهارگانه چال میدان» نوشته محمدحسین ناصربخت و «بازی‌نامه 3» نوشته مهدی صفاری‌نژاد و شه‌ناز روستایی با حضور جمعی از هنرمندان و علاقه‌مندان به هنرهای نمایشی در سالن مشاهیر مجموعه تئاترشهر رونمایی شد.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن را پیمان شیخی برعهده داشت، پوپک عظیم‌پور مترجم کتاب «جشن‌های مذهبی روزهای مرگ و دیگر جشنواره‌های مکزیک» ضمن قدردانی از داود فتحعلی‌بیگی و محمدحسین ناصربخت در انتشار این کتاب گفت: «بسیار علاقه‌مندم تا تالیفات و پژوهش‌هایی در دو حوزه آیین و عروسک داشته ‌باشم، تالیفاتی بر اساس گنجینه‌های فرهنگی کشورمان، چراکه اگر چنین کارها و فعالیت‌هایی با انتشار کتاب و اجرا در زمان جشنواره صورت نگیرد، تمام این فرهنگ به فراموشی سپرده می‌شود.»

او ادامه داد: «بسیار خرسندم دستاوردهای بانویی پژوهشگر را ترجمه و در ایران معرفی می کنم که بیش از چهار دهه از عمر خود را به شناخت و معرفی فرهنگ مکزیک اختصاص داده است. در واقع تمام آنچه در فرهنگ این سرزمین وجود داشته است را به شکل‌های مختلف به صورت تالیفات و مستندهای تصویری ارائه کرده است.»

عظیم پور با اشاره به شباهت‌های فرهنگی ایران و مکزیک که در این کتاب نیز نمود پیدا کرده است، عنوان کرد: «این کتاب مصور بسیاری از اتفاقات هنری مکزیک را ارائه کرده است، در کنار تمامی این تصاویر زیرنویس‌هایی وجود دارد که اطلاعات جامعی را به خوانندگان این کتاب ارائه می کند.»

این مدرس دانشگاه کشور مکزیک را سرزمینی عجیب دانست و خاطرنشان کرد: «کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که اینچنین نسبت به آیین و نیاکان خود احترام بگذارد و وفادار باشد. من در فستیوالی که در کشور قرقیزستان برگزار شده بود با یک مکزیکی آشنا شدم که متعلق به یکی از قبایل این سرزمین بود. او از تفکری عمیق برخوردار بود و اطلاعات جامعی را به من داد. اطلاعاتی که پیش از آن و به واسطه ترجمه این کتاب در ذهن داشتم و نمی‌دانستم آیا به واقع این آیین همچنان در این سرزمین وجود دارد و اجرا می شود؟»

این پژوهشگر در بخش دیگری از سخنانش با ارائه اطلاعاتی در مورد آیین مرگ در مکزیک بیان کرد: «واژه مرگ در این سرزمین بسیار اهمیت دارد، مرگ همپای زندگی است. مرگ آنگونه که ما در شرق بر اثر خودآگاهی به آن می‌رسیم نیست. در ماه نوامبر فستیوالی برای مردگان برگزار می‌شود، زیرا آنها اعتقاد دارند مردگان در کنار زندگان حضور می‌یابند. آنها هر بار در این فستیوال از یکی از بزرگان سرزمین‌شان، یاد می‌کنند، نکته قابل توجه آنست که ما نیز مراسمی شبیه این فستیوال را در منطقه سوادکوه داریم.»

عظیم‌پور عنوان کرد: «تحقیق خانم سه یر بسیار جذاب است و از زبانی روان و خودمانی برخوردار است. من نیز در ترجمه این اثر تلاش کردم تا کاملا به متن وفادار باشم. همچنین سعی کردم تا مطالعات تطبیقی داشته باشم، همانطور که پیش از این نیز بیان کردم شباهت‌هایی فرهنگی وجود دارد، اما این تحقیقات به دلیل کم بودن زمان تا برگزاری جشنواره هفدهم امکان اجرایی شدن پیدا نکرد.»

وی در پایان عنوان کرد: «در تحقیقاتم، با مقالات زیادی روبه رو شدم، اما کتاب‌هایی که در آن بتوان مانند این اثر تصاویر و اطلاعات جامع داشته باشد، نداشتیم، امیدوارم در آینده بتوانم تالیفاتی در مورد عروس‌گله، ترنا بازی و ... به صورت مصور در یک کتاب جامع داشته باشم.»

در ادامه این مراسم، محمدحسین ناصربخت که مجموعه «بازی‌نامه‌های پژوهشی چهارگانه چال میدان» را معرفی و ارائه کرد.

وی در سخنانش اظهار کرد: «بسیار خوشحالم، که بخشی از فعالیت‌های انجمن نمایش‌های آیینی و سنتتی به سرانجام رسید. ما در آغاز فعالیت این کانون، چند برنامه را در دستور کار قرار دادیم که از جمله آنها می‌توان به پژوهش، تولید متون نمایشی، اجرا و ... اشاره کرد. البته دراین زمینه، قصد نداریم تنها به آیین و سنت‌های نمایشی ایران بپردازیم، ما عنوان بین‌المللی را همراه جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی داریم، ‌درست است که در این دوره خودمان نخواستیم تا اجراهای صحنه‌ای بین‌المللی را به دلیل نداشتن شرایط مساعد داشته باشیم، اما معرفی و ارائه آیین‌های سایر سرزمین‌ها نیز بخشی از اهداف ما بوده است.»

ناصربخت همچنین در رابطه با انتشار این کتاب توضیح داد: «این مجموعه تنیجه پژوهش‌هایی است که من انجام داده‌ام. چند سال پیش از سوی دفتر پژوهش‌ها، تحقیقی به من سپرده شد. در زمان این تحقیقات به اتفاقی در دوران ناصری برخوردم. میان سال‌های 1277 تا 1288 ایران با قحطی و وبا روبه‌رو شد. این اتفاق به مانند سایر مناطق در تهران نیز رخ داد. تا آنکه 17 شعبان 1277 بر اثر فشار ایجاد شده، زنان چال میدان که یکی از مناطق قدیمی تهران بشمار می‌رود، دست به شورش می‌زنند و جلوی کالسه شاه را می‌گیرند. این اتفاق گسترش پیدا می‌کند و به دنبال خود رویدادهای دیگری را شکل می‌دهد. این موضوع برایم بسیار جذاب بود و موقعیت نمایشی را در ذهن من شکل داد. بر اساس این رویداد من چهار طرح نمایشی را شکل دادم که عبارتند از «ارباب پاک روان»، «عروسی خان مظفر»، «کابوس‌های مرد مشکوک» و «از دوازه دولت تا چال میدان راهی نیست». سه اثر از این مجموعه تاکنون اجرا شده‌اند.»

ناصربخت در پایان خاطرنشان کرد: «تمام این آثار بر اساس استفاده از تکنیک نمایش‌های ایرانی شکل گرفته است.»

در بخش پایانی این مراسم، شهناز روستایی و مهدی صفاری‌نژاد مولفان کتاب «بازی‌نامه 3» در رابطه با این کتاب توضیحاتی را ارائه کردند.

شهناز روستایی بیان کرد: «این نخستین کتابی است که منتشر می‌کنم. در این مسیر از داود فتحعلی بیگی که به مانند یک پدر همراهی و راهنمایی‌ام کرد، سپاسگذارم و امید دارم تا در ادامه این مسیر نیز من را راهنمایی کند. نمایشنامه «بیژن و منیژه» یکی از داستان‌های شاهنامه است. نمایشنامه‌ای که در سال 88 توسط استاد فتحعلی بیگی به صحنه رفت.»

مهدی صفاری‌نژاد نیز با اشاره به شکل‌گیری این اثر گفت: «نمایشنامه «مجلس‌سیاه ‌بازی امیرارسلان» در دوره دانشجویی من و زمانی که اجرایی بر صحنه بود، شکل گرفت. در زمان اجرا روزنگاری از این اثر داشتم که تجربه بسیار خوبی برای من بشمار رفت و اکنون به انتشار رسیده است.»

وی افزود: «از تمام افرادی که در این مسیر مرا همراهی کردند همچون داود فتحعلی بیگی، محمد چرمشیر، محمد رحمانیان، محمد رضایی راد، شهرام زرگر و محمدحسین ناصربخت قدردانی می‌کنم.»

در انتهای این مراسم، این سه کتاب توسط محمد حسین ناصربخت، شهرام زرگر و داود فتحعلی بیگی رونمایی شد. کتاب‌های ارائه شده توسط مولفان و مترجم آنها امضا و به حاضران در مراسم ارائه شد.