دلایل تاخیر در بازگشایی سفارت‌خانه‌های ایران و بریتانیا

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، فردا سفارت بریتانیا در تهران بازگشایی خواهد شد. پنجشنبه گذشته در ابتدا روزنامه گاردین از سفر فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس، به ایران برای بازگشایی سفارت این کشور در تهران خبر داد و پس از آن یک منبع مطلع در وزارت امور خارجه کشورمان بازگشایی سفارت این کشور در تهران را تایید کرد.

روزنامه انگلیسی گاردین در گزارش خود دلیل این بازگشایی را گرم‌شدن روابط ایران و غرب به دنبال توافق میان ایران و ١+٥ درباره برنامه هسته‌ای ایران دانست و نوشت: سفر فیلیپ هاموند به ایران که نخستین سفر یک وزیر خارجه انگلیس در ١٤ سال اخیر محسوب می‌شود، به دنبال سفر وزیران امور خارجه فرانسه و ایتالیا و همچنین مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا به تهران انجام خواهد شد.

هاموند قرار است با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران، علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دیدار خواهد کرد. گفته شده است که دیدار با وزرای صنعت، تجارت، نفت و حمل و نقل ایران هم در زمره برنامه‌های هاموند است.

رویترز در گزارش سفر هاموند به تهران نوشت: «بیش از یک دهه است که انگلیسی‌ها گاه و بیگاه ایران را متهم به دخالت در امور کشورهای دیگر در منطقه می‌کنند اما روز یکشنبه هاموند به تهران می‌رود که میزان ذخایر گاز آن حتی از روسیه هم بیشتر است. گفته می‌شود که در این سفر نمایندگان شرکت تجاری شل، آقای وزیر را همراهی خواهند کرد.» به گزارش رویترز، «سایمون گس» نماینده انگلیس در مذاکرات هسته‌ای هم در این سفر همراه وزیر خارجه این کشور خواهد بود.

هشتم آذر سال ١٣٩٠ و بعد از حمله عده‌ای که خود را دانشجویان بسیجی نامیدند، سطح روابط دیپلماتیک دو کشور کاهش پیدا کرد و بریتانیا ضمن تعطیل‌کردن سفارتخانه خود، دستور داد کارکنان سفارت ایران در بریتانیا نیز خاک این کشور را ترک کنند.

این افراد وارد ساختمان سفارت شدند، پرچم بریتانیا را پایین کشیدند و بعضی مدارک را از درون ساختمان سفارتخانه به بیرون پرتاب کردند. باوجود حضور مأموران انتظامی، تجمع‌کنندگان به ساختمان سفارت بریتانیا سنگ و کوکتل مولوتوف پرتاب کردند و پس از هجوم به دفاتر سفارت، برخی مدارک را بیرون ریختند. این افراد هدف از این حرکت را حمایت از مصوبه مجلس جمهوری اسلامی ایران در کاهش سطح روابط دیپلماتیک، عنوان کردند.

حدود یک سال بعد علی‌اکبر صالحی و ویلیام هیگ وزرای امور خارجه ایران و انگلیس در تاریخ 25 خرداد 1391 در حاشیه نشست همسایگان دور و نزدیک افغانستان در کابل دیدار و درباره تعیین حافظ منافع توافق کردند و در نهایت وزارت امور خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای در 25 تیر ماه 1391 اعلام کرد که عمان به عنوان حافظ منافع ایران در انگلیس و سوئد به عنوان حافظ منافع انگلیس در ایران تعیین شدند.

با روی کار آمدن دولت یازدهم و پس از آنکه محمدجواد ظریف و ویلیام هیگ وزرای امور خارجه ایران و انگلیس در مهر ماه 1392 در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک دیدار و گفت‌وگو کردند و یک ماه بعد (20 آبان ماه 1392) مرضیه افخم از انتصاب محمدحسن حبیب‌الله زاده به عنوان کاردار غیرمقیم ایران در لندن خبر داد و جی شارما نیز به عنوان کاردار غیرمقیم و ترددی انگلستان در تهران انتخاب شد.

از آن زمان تاکنون کارداران غیرمقیم 2 کشور بارها به پایتخت‌ها سفر کرده و در این مدت بخش کنسولی سفارتخانه ایران در انگلیس مشغول خدمت رسانی به ایرانیان مقیم انگلستان بود.

براساس اخبار منتشر شده «آجای شارما»، دیپلمات هندی‌الاصل که اکنون به عنوان کاردار ترددی انگلیس مشغول به فعالیت است، سرپرستی سفارت انگلیس در تهران را بعد از بازگشایی آن بر عهده خواهد گرفت. شارما از سال 2012 میلادی رییس بخش ایران در وزارت امور خارجه انگلیس بوده و در خلال سال های 2007 تا 2008 نیز به عنوان معاون سفیر انگلیس در تهران فعالیت کرده است.

پیش از این انتظار می‌رفت که سفارت دو کشور اندکی پس از تعیین کاردار غیرمقیم در دو سال پیش از سر گرفته شود، اما برخی موضوع‌های فنی مانع این کار شده بود. فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس نیز در ماه جولای گذشته در جریان نشست مجلس عوام درباره مذاکرات هسته‌ای در ژنو ابراز امیدواری کرده بود که سفارت لندن در تهران در سال جاری بازگشایی شود. ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه پیشین انگلیس، پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری برای نخستین‌بار بازگشایی سفارت انگلیس در تهران را اعلام کرده بود که البته به دلایل مختلفی به تعویق افتاد.

ایران و انگلیس در پی مذاکرات و توافقات به عمل آمده، از اول اسفند ماه 1392 نیز رسما به وضعیت حفاظت منافع پایان دادند و از آن پس به صورت مستقیم و از طریق کارداران غیر مقیم خود روابط دوجانبه را دنبال کردند. از ابتدای اسفند ماه 1392 همچنین بخش کنسولی سفارت ایران در انگلیس به صورت کامل بازگشایی و کلیه خدمات کنسولی به ایرانیان مقیم ارائه شد. از همان تاریخ نیز پرچم ایران بر فراز ساختمان سفارت در منطقه «کنزینگتون» لندن و اماکن دیپلماتیک کشورمان در لندن برافراشته شد.

یکی از این موارد این بود که کارکنان سفارت انگلیس در سال ٢٠١١ پیش از ترک تهران اغلب وسایل ارتباطی و تجهیزات الکترونیکی سفارت را نابود کرده بودند. با اتخاذ تصمیم بازگشایی سفارت‌ها، لندن قصد داشت این تجهیزات را نوسازی کند، اما با محدودیت قانونی از سوی ایران برای انتقال تجهیزات مواجه بود. بر اساس قوانین، دیپلمات‌های خارجی نهایتا تا ١٥ کیلوگرم بار را می‌توانند به ایران وارد کنند.

علاوه بر این، انگلیس پیش از آنکه صدور ویزا برای ایرانی‌ها را در تهران از سر بگیرد، تاکید داشته است باید توافقی دوجانبه به امضا برسد که اجازه دهد اتباع ایرانی که بیش از اعتبار ویزای‌شان در انگلیس مانده‌اند، به تهران بازگردند. اما قانون ایران پذیرش اتباع اخراج‌شده از سوی کشورهای خارجی را نمی‌دهد.

گفته شده اقامتگاه سفیر انگلستان و چند ساختمان دیگر سفارت بازسازی شده و قرار است در ابتدای فعالیت سفارت، گروه کوچکی از دیپلمات‌ها به ریاست «آجی شارما»، که تاکنون کاردار غیرمقیم انگلستان بود، در تهران مستقر شوند. انگلیس سفیر تازه‌ای نیز برای اعزام به تهران انتخاب کرده، اما نام او هنوز اعلام نشده است.

محمدحسن حبیب‌الله‌زاده کاردار غیرمقیم جمهوری اسلامی ایران در انگلیس، پیش‌تر در گفت‌وگو با روزنامه ایندیپندنت در ارتباط با بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور گفته بود: مذاکرات در این خصوص در حال انجام است و پس از نهایی‌شدن، شاهد فعالیت کامل نمایندگی‌های دو کشور خواهیم بود.

بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن

در مراسم بازگشایی سفارت ایران در لندن، «محمدحسن حبیب الله زاده» کاردار سفارت ایران در انگلستان، شماری از میهمانان انگلیسی و ایرانی از جمله اعضای گروه دوستی پارلمانی انگلیس و ایران و روسای نهادهای ایرانی و ایرانیان مقیم حضور خواهند داشت.

بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن همزمان با بازگشایی سفارت انگلیس در تهران با حضور «فیلیپ هاموند» وزیر خارجه این کشور صورت می‌گیرد.