از پرواز اختصاصی فیدان برای دیدار با رهبری تا همکاری با قاسم سلیمانی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، هفت روز پیش هاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) برای بازگشت به پارلمان و شرکت در انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن 2015 از سمت خود استعفا داد. این خبر، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های ترکیه پیدا کرد.

فیدان در مه 2010 و توسط رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر وقت به عنوان رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه منصوب شد. او پیش از انتصاب در این سمت، در دفتر اردوغان به عنوان مشاور فعال بود. فیدان همچنین از نزدیک در کنار احمد داوود اوغلو نیز فعالیت کرده است.

در همین باره خبرگزاری آنا با محمدعلی دستمالی کارشناس مسائل سیاسی منطقه به چرایی استعفای رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه و نامزدی او در انتخابات ژوئن امسال پرداخت که در ادامه می‌خوانید:

چرا هاکان فیدان استفعا داد و به عرصه سیاست عمومی در ترکیه بازگشت؟

ورد هاکان فیدان به عرصه سیاست عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخودار است و نشان می‌دهد اردوغان و داود اوغلو قصد دارند در سیاست خارجی، در ساختار وزارت امور خارجه و همچنین ساختار سرویس اطلاعاتی میت تحول بنیادین ایجاد کنند.

آقای هاکان فیدان، رئیس سرویس اطلاعاتی میت (MIT) ترکیه پیش از اینکه در این پست منصوب شود یکی از عناصر مهم دیپلماسی و سیاست خارجی ترکیه بوده است. او پیش از اینکه رئیس سرویس میت شود در مذاکرات پیدا و پنهان ترکیه در مسائل داخلی و خارجی به‌عنوان معتمد اردوغان حضور داشت و یکی از ارکان مهم سیاست‌خارجی ترکیه بود.

یکی از نکته‌های مهمی که در رساله دکترای هاکان فیدان به آن اشاره شده است نقش سرویس‌های اطلاعاتی در سیاست خارجی بوده است و او در این حوزه نظریه‌پرداز است.

همه کشورهای جهان از سرویس‌های اطلاعاتی‌شان برای مقاصد دیپپلماسی استفاده می‌کنند ولی آقای فیدان جلوه جدیدی به این قضیه دادند و با استفاده از توانمندی‌های شخصی خود در این حوزه کمک بیشتری به وزارت امور خارجه ترکیه کردند.

حتی می‌شود گفت در دوران زمامداری اردغان در پست نخست‌وزیری و در زمان وزیر امور خارجه بودن داوداوغلو، الگوی جدیدی از همکاری امنیتی و دیپلماسی باب کردند و اطلاعات سرویس‌های امنیتی ترکیه به اوج فعالیت خود در این حوزه رسید.

حتی داود اوغلو در سخنرانی سالانه خود جمع سفرا و نمایندگای کشورهای خارجی ترکیه به این نکته پرداخت که قصد دارد بسیاری از ماموران عالی‌رتبه میت را وارد حوزه دیپلماسی کنند.

کرد بودن هاکان فیدان و استفعای غیرمنتطره او از سرویس اطلاعاتی ترکیه، دورنمای مذاکرات صلح را در این کشور تغییر خواهد داد؟

اطلاعاتی که از او در رسانه‌ها منتشر می‌شود، تایید نشده و هنوز ثابت نشده است که هاکان فیدان کرد است؛ اینها تنها حواشی زندگی این فرد است.

اطلاعاتی که درباره افرادی که پست‌های امنیتی دارند، الزاما صحت ندارد و حتی اگر اثبات شود هاکان فیدان کرد است این به معنای اهمیت دادن به مذاکرات صلح نیست.

ساختار سیاسی اجتماعی ترکیه به شیوه‌ای است که بسیاری از چهره‌های سیاسی مهم ترکیه کرد هستند اما هویت کردی ندارند، به‌طور مثال کمال قلیچ‌دار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و مهم‌ترین حزب مخالف دولت ترکیه، اصالت کردی دارد اما او هیچ موضع گیری در قبال مذاکرات صلح و هویت کردی خود نداشته است.

با این حال اگر اردوغان را معمار مذاکرات صلح بدانیم، هاکان فیدان مهندس این مذاکراتی است که در جریان قرار دارد و قطعا آمدن ایشان به عرصه سیاست علنی و عمومی تاثیر مثبتی در مذ اکرات صلح خواهد گذاشت.

او با چه عنوانی به عرصه سیاست بازخواهد گشت؟

قرار گرفتن هاکان فیدان در پست وزارت امور خارجه، مخالفت‌هایی را با این انتصاب در این کشور آغاز خواهد کرد؛ بنابراین من فکر می‌کنم که او در پست وزارت کشور ترکیه فعالیت خواهد کرد و اگر در این پست قرار بگیرد به‌عنوان یکی از معاونان نخست وزیر نیز خواهد بود.

طبق قانون اساسی ترکیه، نخست‌وزیر این کشور 4 معاون دارد که دو معاون او وزیر امور خارجه و وزیر کشور هستند.

بنابراین اگر هاکان فیدان در این پست قرار بگیرد و وزیر کشور شود پرونده مذاکرات صلح، مذاکرات آنکارا و اربیل و مساله کردهای سوریه در اختیار او قرار خواهد گرفت.

در برخی رسانه‌های از گرایش هاکان فیدان به ایران گفته شده است. این مساله را چطور ارزیابی می‌کنید؟

این مساله بارها مطرح شده و موضوع علاقه‌مندی هاکان فیدان به جمهوری اسلامی ایران بحثی است که هم در ترکیه هم کشورهای خارجی مطرح شده است. اما علاقه او به جمهوری اسلامی ایران با مخالفتی در داخل ترکیه روبه‌رو نیست بلکه این اسرائیل بود که نسبت به این مساله نگرانی داشت و از همان آغاز دوران انتصاب فیدان به عنوان رئیس سازمان اطلاعات ترکیه این نگرانی خود را مطرح کرد.

در سال 2013 و در روز ملاقات اردوغان با رهبر انقلاب اسلامی ایران، هاکان فیدان، با یک پرواز اختصاصی به تهران آمده تا در این دیدار حضور داشته باشد.

همچنین موضوعاتی نیز در رسانه‌های ترکیه درباره همکاری گسترده هاکان فیدان با سردار قاسم سلیمانی درباره مسائل منطقه مطرح می‌شود.