گزارش نماینده سازمان ملل درباره وضع حقوق بشر در سودان جنوبی

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل آنا، در گزارش آدام دینگ در این‌باره آمده است: نیروهای متحد با دو طرف اصلی در منازعه سودان جنوبی، سالوا کر، رئیس‌جمهوری این کشور و ریک ماچار همچنان درد و رنج و ناامیدی را به مردم سودان جنوبی تحمیل می‌کنند که نشان‌دهنده عدم تمایل آنان در برداشتن قدم‌های لازم جهت پایان دادن به جنگ داخلی است.

بر اساس گزارش‌های به دست آمده، با آغاز جنگ از دسامبر 2013 حقوق بشر و حقوق بین‌المللی بشردوستانه به شدت توسط دولت و نیروهای شورشی نقض شده است که قتل فراقضایی، تجاوز گسترده، شکنجه، بازداشت‌های خودسرانه، غارت، کوچ اجباری و حمله به اشخاص و مکان‌های تحت حفاظت مانند کارکنان و اموال سازمان ملل متحد را شامل می‌شود.

سازمان ملل متحد در ژوئن امسال از حملات وحشیانه نیروهای دولتی علیه غیرنظامیان در ایالت یونیتی شامل تجاوز گسترده به زنان و دختران خبر داد که برخی از آنان زنده سوزانده شده بودند. وحشیگری و خشونت این حملات فراتر از تصور است. تا به امروز هزاران غیرنظامی کشته، بیش از یک میلیون و 500 هزار نفر آواره و حدود 700 هزار نفر به کشورهای همسایه پناهنده شده‌اند. برخی ممکن است با توجه به ماهیت فراگیر و نظام‌مند حملات علیه غیرنظامیان، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت را با هم مرتکب شوند و افراد مسئول باید تحت تعقیب قرار گیرند.

در حالی که مردم سودان جنوبی همچنان فشار این منازعه را تحمل می‌کنند، رهبران‌شان سرگرم دورهای مذاکرات بی پایان، سفر بین سودان جنوبی، آدیس آبابا (اتیوپی) و دارالسلام (تانزانیا) هستند. این مذاکرات تا کنون موفق نشده است به نتایج هدفمند و یا هرگونه کاهش درد و رنج مردم سودان جنوبی دست یابد و درگیری، خشونت‌ها و سوء استفاده‌ها از جانب هر دو طرف همچنان ادامه دارد. این موضوع علیرغم بیشترین تلاش‌های نهاد بین دولتی برای توسعه (IGAD)، حزب حاکم تانزانیا چاما چا ماپیندوزی و حزب حاکم آفریقای جنوبی و کنگره ملی آفریقا رخ داده است. ما باید از خود بپرسیم آیا زندگی مردم سودان جنوبی واقعا برای سالوا کر و ریک ماچار و یا همسایگان‌شان، رهبران منطقه‌ای یا بقیه جهان اهمیت دارد یا خیر؟

من جزو کسانی بودم که امیدشان با ایجاد کمیسیون حقیقت‌یاب اتحادیه آفریقا در سودان جنوبی در 7 مارس 2014 افزایش یافت ، اولین کمیسیون از این نوع که از زمان تاسیس اتحادیه آفریقا ایجاد شد. این کمیسیون ماموریت یافت به ادعاهای نقض حقوق بشر و سوء استفاده رخ داده در طی منازعه رسیدگی نماید و علل اصلی را ارزیابی کند و مهمتر از همه، توصیه‌هایی برای پاسخگویی، آشتی و راه‌هایی جهت جلوگیری و پیشگیری از تکرار نقض تعهدات آتی ارائه نماید. اولوسگون اوباسانجو، دولتمرد برجسته و رئیس‌جمهور سابق نیجریه، به عنوان رئیس کمیسیون منصوب گردید.

واکنش به تشکیل کمیسیون متفاوت بود. برخی آن را به عنوان پیش زمینه‌ای برای جلوگیری از ایجاد نهاد بررسی سازمان ملل متحد می‌دانستند که ممکن بود محاکمه آن گروه از رهبران مسئول ارتکاب جنایات در سودان جنوبی را پیشنهاد دهد. من شخصا خوشحالم که برای اولین بار اتحادیه آفریقا در راستای مقابله با مصونیت از مجازات تمایل نشان داده است که در اغلب موارد خشونت در قاره آفریقا را به همراه داشته است. من معتقدم یک تحقیق موفق می‌تواند پیامی قوی را مخابره کند که یک نهاد منطقه‌ای از رهبران سیاسی مسئول ارتکاب جنایات علیه مردم خود حمایت نمی‌کند. طرح اتحادیه آفریقا را در سرمقاله 9 آوریل 2014 اعلام کردم، همچنین هشدار دادم که جهان ناظر عمل کردن اتحادیه آفریقا به وعده‌هایش است.

تقریبا با گذشت یک سال از تکمیل کار اتحادیه و شش ماه پس از ارائه گزارش کمیسیون حقیقت‌یاب به شورای صلح و امنیت اتحادیه آفریقا(AUPSC) سکوت کر کننده‌ای همه جا را فرا گرفت. تاکنون شورای صلح و امنیت اتحادیه آفریقا از صحبت در مورد یافته‌های کمیسیون خودداری کرده است که به صورت علنی منتشر نشده و هیچ گونه اقدامی جهت اجرایی کردن توصیه‌ها صورت نگرفته است.

طی ملاقاتی در آوریل 2014 با کر رئیس‌جمهور سودان جنوبی و ریک ماچار در این کشور، هر دو نسبت به پاسخگویی و محاکمه عاملان قساوت‌ها متعهد شدند. همچنین اظهار داشتند که از گنجاندن راهکارهایی برای پاسخگویی در توافق جامع صلح حمایت می‌کنند. در واقع در توافق اولیه که در ژانویه 2015 تصویب شد آنان متعهد به ایجاد ساز و کار قضایی شدند تا عاملان جنایات بی‌رحمانه را تحت تقیب قرار دهد.

پس چه منطقی می‌تواند برای تاخیر در ارائه گزارش کمیسیون حقیقت‌یاب وجود داشته باشد؟ این امر اشتباه است که تصور کنیم صلح پایدار، آشتی و التیام ملی را می‌توان در سودان جنوبی بدون هر نوع پاسخگویی برای ارتکاب جرم به دست آورد. عفو یک گزینه نیست. بعلاوه گمان می‌رود کسانی که مخالف پاسخگویی هستند با حمایت از مجرمان به طور غیر مستقیم در جنایات سودان جنوبی همکاری می‌کنند.

شعار "راه‌حل‌های آفریقایی برای مشکلات آفریقایی" تا زمانی که با عمل همراه نشود پوچ به نظر می‌رسد. آفریقا باید برای مردمش بپاخیزد. رهبرانی که مقابل مردم خویش قرار می‌گیرند و درد و رنج‌هایی را که در سودان جنوبی شاهد آن هستیم به آنان وارد می‌کنند فاقد شرایط اخلاقی‌اند که شرط لازم برای رهبری است.

من از اجلاس سران اتحادیه آفریقا که قرار است در اوایل ماه اوت سال 2015 برگزار شود، می‌خواهم تا کار درست را انجام دهند، گزارش کمیسیون حقیقت‌یاب را به صورت علنی منتشر و توصیه‌های آن را اجرا کنند. نادیده گرفتن نیاز به عدالت، منازعه در سودان جنوبی را حل نمی‌کند. ما باید به چرخه مصونیت از مجازات پایان دهیم که به منازعات دامن می‌زند. در غیر این صورت در حق مردم سودان جنوبی کوتاهی کرده‌ایم و بار دیگر در مسئولیت حمایت از مردم در برابر نسل‌کشی، جنایات جنگی، پاکسازی قومی و جنایت علیه بشریت ناکام مانده‌ایم.