خوب و بد دنیای خبرنگاری در چهارگوشه جهان

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ ۱۷مرداد ۱۳۷۷، کنسولگری ایران در مزارشریف به اشغال نیروهای طالبان درآمد. در ابتدای خبرها از کشته شدن هشت دیپلمات صحبت شد که بعد از مدتی خبر تکمیل شد و نام دو نفر دیگر هم به لیست کشته شدگان کنسولگری ایران اضافه شد. کشتاری که بعدا گفته شد توسط یک گروه افراطی پاکستانی مرتبط با سرویس اطلاعات و امنیت پاکستان که به نیروهای سپاه صحابه معروف بودند انجام شده است.

حمله به کنسولگری ایران درست بعد از اشغال شهر مزارشریف رخ داد، هرچند بعد از نسبت دادن این حمله به طالبان آنها اعلام کردند این کشتار توسط نیروهای خودسر انجام شده‌ است.

برخی از کارمندان کنسولگری بعد از گروگانگیری آزاد شدند و دو نفری هم که بیرون از ساختمان بودند به صورت مخفیانه به ایران بازگشتند.

میان شهدای آن روز اسم یک نفر برای همیشه جاودانه شد، شهید محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران که برای انجام مأموریت به افغانستان اعزام شده بود.

بعد از آن روز، 17 مرداد به عنوان روز خبرنگار در تقویم ایران ثبت شد. روز گرامیداشت فعالیت افرادی که گفته می‌شود تعدادشان در ایران نزدیک به 6000‌ نفر است.

حرفه خبرنگاری در کنار هیجان‌ها و زیبایی‌های کاری‌اش اما جزء یکی از سخت‌ترین و پر استرس‌ترین مشاغل دنیا محسوب می‌شود.

حفظ و بالا بردن شأن و منزلت خبرنگار توسط مسئولین هر کشور و جامعه و اذهان عمومی در کنار تنبیه و تحقیرها، خود مسئله‌ای پر از دغدغه است.

دوربین و قلم

وظیفه خبرنگاری جستجو کردن مشکلات اجتماعی، بررسی و تحلیل مسائل روز دنیای سیاست و حواشی روابط بین‌الملل و انتقال نیازها و کنش‌های عرصه‌های مختلف است.

قلم می‌زنند، تصویر ثبت می‌کنند، تا گاهی بدی‌ها و زشتی‌های جنگ را نشان دهند و گاهی هم شادی‌ها و خوبی‌های دنیای پیرامون مردم را به نمایش بگذارند، گاهی‌هم با رویدادهای سیاسی و بین‌المللی مهم دنیا همراه می‌شوند، با قلم خود به جنگ کاستی‌ها، سهل‌انگاری‌ها و کمبودهای موجود می‌روند و گاهی هم در این راه تنبیه و تحقیر می‌شوند، ولی باز دست از کار رسالت خود برنداشته و همچنان در راستای آبادانی و اطلاع‌رسانی می‌تازند.

مشکلات و مصائب خبرنگاران اما در جای‌جای مختلف دنیا شکل و شیوه‌هایش متفاوت است، از زندانی شدن و بازداشت خبرنگاران تا زخمی شدن و حتی کشته شدن آنها در کشورهایی که حال و روزشان با جنگ عجین شده است.

در ایران به جز شهید صارمی، کاظم اخوان عکاس خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران 14 تیر ۱۳۶۱، به همراه احمد متوسلیان و دو دیپلمات دیگر هنگام ورود به لبنان اتومبیل‌شان به دست فالانژها متوقف شد و از آن روز به بعد خبری از این چهار نفر در دست نیست.

سال 1384 هم هواپیمای باری هرکولس حامل تعدادی از خبرنگاران و عکاسان برای پوشش رزمایش ارتش، مهرآباد را به مقصد بندرعباس ترک کرد اما لحظاتی بعد به یک مجتمع مسکونی ۱۰ طبقه در منطقهٔ مسکونی «آذری» برخورد کرد و همه مسافرانش کشته شدند.

خبرنگاران و دنیای آزاد

به جز خبرنگاران ایران، خبرنگاران سایر کشورها هم کم با مشکلات و دردسرهای کاری دست و پنجه نرم نمی‌کنند.

به تازگی خبر رسیده که رویترز یکی از بزرگترین رسانه‌های دنیا یک عکاس و یک خبرنگار دفتر خود در فلسطین را با سابقه 26 ساله کار خبری که به تازگی هنگام انجام رسالت خود زخمی شده بودند را اخراج کرده است.

این اولین اقدام رسانه‌های آمریکایی بعد از انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس است، اقدامی که بی‌شک قدمی برای کم کردن توجهات دنیا به مسائل و مشکلاتی است که در فلسطین اشغالی می‌گذرد.

وضعیت خبرنگاران ساکن و میهمان در آمریکا هم دست‌کمی از وضعیت دفاتر کشورهای خارجی‌شان ندارد،‌ یکی از رسانه‌های آلمانی چندی پیش گزارش داد "پتر کروبات" اتریشی از بدو ورود به فرودگاه لس‌آنجلس، به جای اقامت در هتل، در سلول زندان به سر برده است آن‌هم تنها به جرم فراموش کردن ویزای خبرنگاری.

اشپیگل در ادامه نوشت: آمریکا اصولاً با خبرنگاران خارجی به مثابۀ خطراتی مهلک برای امنیت ملی‌اش برخورد می‌کند، آن‌ها را مانند قاتل‌های خطرناک، موظف به استفاده از توالت‌های با دیوارهای شیشه‌ای می‌کند.

از بین خبرنگاران خارجی همه کشورها، این محدودیت‌ها در مورد ایران به مراتب سختگیرانه‌تر است و دولت آمریکا تا جایی که امکان دارد در مراحل اخذ ویزا سنگ‌اندازی می‌کند.

این سوی جهان

این سوی دنیا هم وضعیت تقریبا به‌همان شکل است، در گیر و دار تحولات ترکیه و انتقاد از وزیر و وکیل دولت اردوغان و کودتایی که دو سال قبل به راه افتاد سرنوشت خیلی از خبرنگاران یا به اخراج ختم شد یا راهی دادگاه و زندان شدند.

سازمان گزارشگران بدون مرز درخصوص چگونگی رفتار با خبرنگار و مشکلاتی که برای آنها در عرصه خبر به ‌وجود می‌آید نوشت: ترکیه در سال ۲۰۱۷ میلادی با ۴۳ زندانی و بعد از آن چین در صدر کشورهایی قرار دارند که بیشترین شمار روزنامه‌نگاران زندانی را در خود جای داده‌اند.

این سازمان همچنین چندماه پیش از قتل یکی از خبرنگاران در ایالت قندهار افغانستان خبر داد اما در کنارش اعلام کرد براساس گزارشات جدید، افغانستان نسبت به کشورهای همسایه و منطقه مانند هند، ایران، پاکستان، ترکیه، کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه در وضعیت بهتری قرار دارد.

تعدادی از این خبرنگاران هم که عنوان خبرنگاران بحران را با خود یدک می‌کشند برای زندگی و کار خبری خود در کشورهایی مانند فلسطین، سوریه، عراق، افغانستان و حتی یمن نه امنیت جانی دارند و نه امنیت شغلی از جانب مسئولین رسانه‌ها و مقامات کشورهایی که در آنجا برای فعالیت خبری مشغول به کار هستند.

در برخی موارد هم عنوان خبرنگاری برای خیلی‌هایی که می‌خواهندعامل نفوذ باشند یک پوشش موجه به حساب می‌آید، اغلب کسانی که در سال‌های اخیر به جرم جاسوسی برای دولت‌های غربی در ایران دستگیر و محاکمه شدند، کم نیستند، از جیسیون رضاییان آمریکایی گرفته تا "مارکوس هلویگ" خبرنگار آلمانی، "کلوتید ریس" خبرنگار فرانسوی، "مازیار بهاری" خبرنگار کانادایی-ایرانی، "رکسانا صابری" خبرنگار آمریکایی-ایرانی. "سارا شورد" خبرنگار آمریکایی، "شین باوئر" خبرنگار آمریکایی، "جاش فتال" خبرنگار آمریکایی، "جنس کخ" عکاس آلمانی. که در کسوت خبرنگار شبکه‌های خبری، مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی غرب در ایران فعالیت داشتند.

دنیای خبر و خبرنگاری در کنار همه بدی‌ها و سختی‌ها و ناراحتی‌هایش اما لحظات شاد و زیبا هم کم ندارد، اردیبهشت 94 بود که خبرنگار نیویورک‌تایمز که سال‌هاست مقیم ایران است از عاشق شدنش در تهران و ازدواجش با یک عکاس ایرانی خبر داد، داستان عشق و عاشقی که از بیابان‎های ایران شروع شد.

فرقی نمی‌کند خبرنگار ایرانی باشد یا یک خبرنگار خارجی، شیرینی دنیای خبرنگاری برای جماعت اهل خبر و عکاسی کم نیست، از هر کدامشان که سوال کنی در کنار ناراحتی‎هایی که در طول کار خبری خود تجربه کرده‌اند و برایش رنج فراوان دیده‌اند اما خاطراتی را هم در ذهن خود ثبت کرده‌اند که با یادآوری آن خودشان را به یک لبخند میهمان می‌کنند.

انتهای پیام/4077/4068