عربستان هسته‌ای؛ گروگان تل‌آویو، برده واشنگتن
چندین سال است که عربستان سعودی رویای هسته‌ای شدن را در سر می‌پرواندو از زمانی که بن‌سلمان بر سر کار آمد، با سرعت بیشتری به دنبال دستیابی به فناوری هسته‌ای رفت.
گروه بین الملل آنا، شایعات مربوط به برنامه هسته‌ای عربستان در سال 1994 بر سر زبان‌ها افتاد، زمانی که محمد الخیلوی، دیپلمات عربستان در سازمان ملل، از پست خود کناره گیری کرد و در آمریکا پناهنده شده و گفت آل‌سعود طرح‌هایی برای دستیابی به توانایی هسته‌ای دارد و به دنبال جنگ 1973 اعراب- اسرائیل برنامه تسلیحاتی براساس دستور شاهزاده سلطان ابن عبدالعزیز بنا نهاده شد.
حالا رسانه‌ها خبر می‌دهند که عربستان مصمم شده بیش از 80 میلیارد دلار برای ساخت 16 راکتور هسته‌ای طی 25 سال آینده هزینه کند. ریاض ادعا کرده که می‌خواهد پروفایل انرژی‌اش را توسعه دهد و راکتورهای هسته‌ایش را برای تولید برق به کار گیرد؛ برخی از تحلیلگران بر این باورند که آل‌سعود می‌خواهد نفت بیشتری صادر کند و پول بیشتری به جیب بزند.
چرا عربستان می‌خواهد هسته‌ای شود؟
گفته می‌شود عربستان سعودی در حال مذاکره با شرکت‌های روسی، چینی و کره جنوبی و سایر کشورها است تا 2 رآکتور اتمی احداث کند. ریاض اعلام کرده است که به انرژی هسته‌ای نیاز دارد تا وابستگی به مصرف نفت خام برای تولید برق را کاهش دهد.
اما کارشناسان حوزه انرژی بر این باورند که تمرکز بیش از اندازه عربستان بر برنامه هسته‌ای به بهانه تامین انرژی چندان توجیه اقتصادی ندارد. «جو رومان»، مشاور سابق وزیر انرژی آمریکا در دوران کلینتون می‌گوید که عربستان کاندیدای خوبی برای استفاده از انرژی خورشیدی است چرا که صحرای وسیع و بایری دارد و می‌تواند تمام برق مورد نیاز خود را از این طریق تامین کند.
به اعتقاد او، هزینه‌های انرژی خورشیدی در مقایسه با انرژی هسته‌ای بسیار کمتر است و حتی ریاض می‌تواند در مقایسه با بازدهی انرژی هسته‌ای، سه برابر برق بیشتری از طریق انرژی خورشیدی تولید کند.
کارشناسان سیاست خارجی آمریکایی و متخصصین خلع سلاح هسته‌ای عمدتا بر این باورند که هدف اصلی ریاض از برنامه هسته‌ایش، ساخت تسلیحات است.
مخصوصا که بن سلمان در برنامه 60 دقیقه سی بی اس در 18 ماه مارس سال جاری ادعا کرد که عربستان به دنبال بمب هسته‌ای نیست اما ولیعهد سعودی در پاسخ به این پرسش که آیا عربستان سعودی برای مقابله با ایران به جنگ افزار هسته‌ای نیاز دارد،گفت: «بی‌تردید اگر ایران بمب هسته‌ای بسازد، ما هم به سرعت چنین خواهیم کرد».
وقتی ریاض دست به دامان واشنگتن می‌شود
بیشترین مذاکرات هسته‌ای میان واشنگتن وآل‌سعود صورت گرفته است. وزیر انرژی امریکا، «ریک پری» یکی دو ماه گذشته در لندن با مقامات سعودی دیدار کرد و ترامپ هم درباره این پروژه در سفرش به ریاض گفتگو کرده است .ریک پری به طور آرام و بی سر و صدا در حال همکاری با عربستان سعودی است تا به یک توافق هسته‌ای دست یابد. این توافق در نهایت به عربستان اجازه غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم را خواهد داد. مدافعان منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای به شدت از این مساله ابراز نگرانی کرده اند که توانایی عربستان برای غنی سازی اورانیوم در نهایت منجر به تولید سلاح هسته‌ای خواهد شد.ریک پری ابراز امیدواری کرده است که عربستان سعودی فناوری برق هسته‌ای را از شرکت‌های آمریکایی از جمله وستینگهاوس خریداری کند .
اما پیش از این که میان واشنگتن و ریاض قرادادی منعقد شود، دولت ترامپ مجبور است پیمانی را با عربستان سعودی امضا کند که به "توافق 123"موسوم است. در این توافق، کشورها ملزم می‌شوند و تعهد می‌دهند که چطور از تجهیزات هسته‌ای که از امریکا می‌خرند، استفاده کنند.
برخی نمایندگان کنگره آمریکا ابراز نگرانی کرده اند که اقدام دولت ترامپ برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای سریع با عربستان در نهایت می‌تواند موجب تسهیل استانداردهای منع اشاعه تسلیحات اتمی شود و شاید یک روز منجر به تشدید رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه شود.
اگر عربستان سعودی قراردادی را با آمریکا امضا کند که بر اساس آن بتواند غنی سازی اورانیوم را انجام دهد، امارات متحده عربی نیز شاید قرارداد هسته‌ای را که چند سال قبل با آمریکا به امضا رسانده لغو کرده و اورانیوم را غنی سازی کند.
نمایندگان جمهوریخواه و دموکرات به دنبال لایحه‌ای هستند که قانون آمریکا را اصلاح خواهد کرد و بر اساس آن تضمین خواهد داد که شرکای آمریکا در پروژه‌های انرژی هسته‌ای از دنبال کردن غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم منع خواهند شد.
آیا خوش رقصی ترامپ برای سعودی‌ها به هدف می‌رسد؟
اگر قرار باشد قرادادی میان آمریکا و عربستان در زمینه هسته‌ای منعقد شود، بهترین زمان همین روزهاست و بن سلمان این را خوب می‌داند. ترامپ به این توافق نیاز دارد، نخست این که با جنگ تجاری که با متحدین و شرکای دیرینه امریکا راه انداخته، احتمال دارد با چالش‌هایی رو به رو شود و از سوی دیگر برگ برنده او در انتخابات آتی و میان دوره‌ای حزب متبوعش، دستاوردهای اقتصادی است. از این رو این 80 میلیارد دلاری که سعودی در طی این قرارداد احتمالی به آمریکا پرداخت می‌کند، برای ترامپ و تیمش غیر قابل اغماض است.
از طرف دیگر، به نوشته «زیشان علیم»، خبرنگار انرژی و اقتصاد پایگاه آمریکایی «وکس»، ترامپ کشش عجیبی به عربستان دارد، ریاض را اولین مقصد سفر خارجی‌اش پس از ریاست جمهوری انتخاب کرده، در دعوای میان عربستان و قطر، پشتِ سعودی‌ها را گرفت و علیه جنگ تمام عیار ائتلاف سعودی علیه مردم یمن و فاجعه انسانی که در حال وقوع است، سکوت تام پیشه کرد.
با این حال نمی‌توان مخالفت‌های داخلی امریکا را بی تاثیر دانست. هر چه باشد، عربستان به خاطر سرکوب‌های داخلی و نقش خود در ماجرای یازده سپتامبر، وجهه خوبی در جهان ندارد و هسته‌ای شدن این خاندان توجیه منطقی ندارد. شاید از همین روست که این روزها آل‌سعود تلاش دارد با آزادی‌های مدنی، چهره اصلاحطلبی به خود بگیرد و کمی روی خوش نشان بدهد.
خط قرمزهای صهیونیست‌ها برای عربستان هسته‌ای
با وجود این، مانع مهم دیگر بر سر راه توافق آمریکا و عربستان، تل آویو است که از تجهیز کشورهای عربی به سلاح هسته‌ای وحشت دارد. خبرنگاران صهیونیست روز دوشنبه افشا کردند که یووال اشتاینتس، وزیر نیروی رژیم صهیونیستی با "ریک پری"، همتای آمریکایی خود دو هفته پیش در واشنگتن دیدار و خطوط قرمز رژیم صهیونیستی پیرامون برنامه هسته‌ای عربستان را اعلام کرد.
باراک راوید، خبرنگار صهیونیستی در توییتر خود افشا کرده که تل آویو به این نتیجه رسیده که واشنگتن نمی تواند از منافع اقتصادی قراداد هسته‌ای با ریاض چشم پوشی کند و از این رو تصمیم گرفته درباره مفاد این قراداد اعمال نظر کند تا منافع خود را تامین نماید.
به گفته این خبرنگار صهیونیست، تقاضای رژیم صهیونیستی در محورهای زیر خلاصه می‌شود:
- اسرائیل از امریکا خواسته که مذاکره با سعودی‌ها شفافیت حداکثری داشته باشد
- اسرائیل می‌خواهد که بداند تجهیزات هسته‌ای که امریکا به سعودی‌ها می‌فروشد چیست و می‌خواهد در جریان مکان راکتور هسته‌ای که امریکا می‌خواهد در عربستان بسازد، قرار گیرد.
- تل آویو مخالف اعطای توانایی و یا مشروعیت غنی سازی اورانیوم به عربستان است
- و نیز امریکا باید تنها کشوری باشد که سوخت هسته‌ای راکتورهای عربستان را تامین می‌کند و ریاض باید تمامی سوخت هسته‌ای مصرف شده را تحویل دهد.
با توجه به جاه طلبی‌های هسته‌ای مقامات سعودی بعید نیست ریاض بیش از پیش به تل آویو نزدیک شود و سعی کند با همراهی با مواضع رژیم صهیونیستی، از حجم مخالفت‌های رژیم صهیونیستی با قراردادش بکاهد.
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
