روستاهایی که در شن فرو می‌روند/ آخرین نفس‌های ۱۵۰ روستا در ریگان

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا، شهرستان ریگان در شرق استان کرمان ۳۰۰ روستا دارد اما بسیاری از این روستاها پس از افزایش طوفان های شن و ریزگردها دیگر رونقی ندارند، این شهرستان یکی از محروم ترین شهرستانهای کشور است که به گفته فرماندارش به اندازه محرومیتی که در آن نهفته است دیده نمی شود و از کمترین میزان زیر ساختها نیز برخوردار نیست.

حدود ۱۰۰ هزار نفر در این شهرستان زندگی می کنند که هر سال از تعداد این افراد به خصوص در روستاها کاسته می شود طبق آمار فرمانداری شهرستان ریگان طی دههای اخیر ۵۰ روستا به کلی در شن فرو رفته و متروک شده اند و هیچ اثری از این روستاها نیست. طبق اعلام فرماندار ریگان از ۳۰۰ روستای موجود در این شهرستان هم اکنون ۱۵۰ روستای دیگر در محاصره شنهای روان قرار دارد و بسیاری از مزارع و نخلستان های این روستاها نیز تا نیمه در شن فرو رفته است و امکان کشاورزی و دامداری در این شهرستان ها عملا از بین رفته است.

شغل اکثر مردم این شهرستان کشاورزی و دامداری است، هر چند که ریگان از دو اقلیم کوهستانی و کویری تشکیل شده است اما محرومیت در هر دو اقلیم شهرستان موج می زند.

تقریبا در ۲۰۰ روز سال در شهرستان ریگان شاهد پدیده ریزگردها یا طوفان شن هستیم اما تعجب آور اینکه تا کنون اقدام عملی مطلوبی برای حل مشکلات موجود در این شهرستان انجام نشده است

تقریبا در ۲۰۰ روز سال در شهرستان ریگان شاهد پدیده ریزگردها یا طوفان شن هستیم و هر سال نیز بر تعداد این روزها افزوده می شود، کاهش شدید رطوبت هوا به دلیل احداث سد نساء در بالا دست این شهرستان و خشک شدن رودخانه ها و افزایش کانونهای بیابانی دلیل اصلی مشکلاتی است که هم اکنون در ریگان دیده می شود.

مردم این شهرستان دیگر عادت کرده اند که آسمان شهرشان را زیر غباری از ریزگردها ببینید اما تعجب آور اینکه تا کنون اقدام عملی مطلوبی برای حل مشکلات موجود در این شهرستان انجام نشده است.

در خصوص مشکلات این شهرستان با امین باقری فرماندار ریگان به گفتگو نشستیم، وی که از کمبود اعتبار با توجه به وضعیت نامطلوب اقلیم این شهرستان گلایه دارد می گوید: اکثر جمعیت ریگان در روستاها ساکن هستند اما وضعیت زیر ساختها در این روستاها به هیچ عنوان مطلوب نیست در واقع شهرستان ریگان از نظر شاخصهای توسعه هم در استان کرمان و هم در کشور بسیار عقب تر از سایر شهرستانها است.

وی می گوید: در حالی ما به شدت محروم هستیم که در زمان تقسیم اعتبار هیچ ضریبی برای رفع این عقب افتادگی ها به شهرستان اختصاص نمی یابد و همان اعتباری به ریگان اختصاص می یابد که به شهرستانهای برخورداری مانند رفسنجان و سیرجان تخصیص داده می شود در چنین شرایطی ما هیچ وقت نمی توانیم محرومیت های موجود در شهرستان را رفع کنیم.

فرماندار ریگان می گوید: بسیاری از این روستاها راه دسترسی مناسب ندارند و وضعیت راهها به گونه ای است که فقط با موتور و یا ماشین های شاسی بلند میتوان به آنها رفت و آمد کرد.

وی در خصوص طوفان های شن می گوید: در گذشته نیز شهرستان ریگان شاهد بروز طوفان های شن بود اما این پدیده در برخی ماه ها به صورت محدود روی می داد اما در سال های اخیر با افزایش خشکسالی و کاهش بارندگی و تاثیری که بادهای ۱۲۰ روزه سیستان بر شهرستان می گذارند وضع بدتر شده است.

وی می افزاید: تعدادی از روستاهای شهرستان به دلیل بیابانزایی تخلیه شده اند حتی شنهای روان به پشت خانه های حومه شهر ریگان رسیده اند در صورتیکه ما در گذشته بارها در خصوص ورود شنهای روان به روستاها هشدار می دادیم اما هم اکنون حتی در شهر ریگان هم با مشکل مواجه هستیم.

فرماندار ریگان می گوید: باید اعتبارات لازم برای توسعه جنگل های دست کاشت و حفاظت و حراست از جنگلهای کهور اختصاص یابد از سوی دیگر باید اعتبار برای مالچ پاشی نیز اختصاص یابد.

در صورت مهارنشدن طوفانهای شن شاهد مهاجرت از روستاها خواهیم بود، باقری با بیان این جمله گفت و افزود: ما هر جا خدمات دادیم و آب در دسترس مردم بود شاهد بازگشت مردم به روستاها بودیم و این نشان می دهد مردم تمایلی به مهاجرت ندارند اما شرایط سخت اقلیمی آن ها را نا گزیر می کند که برای ادامه زندگی روستاها را ترک کنند.

* ابعاد توسعه بیابان ها بسیار بیشتر از طرح های در حال انجام است

وی با اشاره به اجرای طرح های نهال کاری و مالچ پاشی در شهرستان گفت: با این وجود میزان خسارتها و ابعاد طوفان های شن به حدی است که جوابگوی هجمه بیابان به روستاها نیست.

وی از وجود ۳۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی در شهرستان اشاره کرد و بیان کرد: از مسئولان ملی می خواهم با سفر به شهرستان ریگان از نزدیک در جریان مشکلات مردم قرار گیرند.

این روزها شاهد افزایش روز افزون طوفان های شن در ریگان هستیم، در ریگان برعکس مناطق غربی کشور فقط شاهد ریزگردها نیستیم در واقع بعد از بروز بادهایی که سرعت آنها بین ۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت است شن های روان اکثر تاسیسات شهری و روستایی را در برمی گیرند به طوریکه برخی مواقع جاده ها نیز مدفون می شوند و پس از فروکش کردن طوفان شن، ریزگردها آسمان را فرا می گیرند، این روزها طوفان امان صاف شدن آسمان را نمی دهد و قبل از فروکش کردن ریزگردها طوفان بعدی شروع می شود.

با آغاز هر طوفان شن حجم قابل توجهی از شن های روان روستاهای ریگان را فرا می گیرد، منظره ای که بعد از هر طوفان ایجاد می شد را فقط می توان در فیلم های تخیلی دید، نخل های ۵۰ ساله با قامتی بیشتر از ۱۰ متر زیر خروارها شن فرو رفته اند، دور تا دور روستا مملو از تپه های شنی چندین متری است که حالا دیگر بر خانه های روستاها سایه می اندازند و هر روز به روستا نزدیک تر می شوند، قناتها زیر خروارها شن می رود و دیگر امکانی برای دامداری نیز وجود ندارد.

اینجا صحنه فیلمهای علمی تخیلی نیست اما اگر به اطراف نگاه کنید نخلستانهای انبوهی را می بینید که تپه های شنی آنها را فراگرفته اند نخلهای چند ده ساله که به قول یکی از کشاورزان ارتفاعی معادل ۸ متر دارند

دمای هوا هم اکنون در ریگان به ۵۰ درجه سانتیگراد می رسد اما تفاوت ریگان با سایر مناطق گرم کشور این است که ریگانی ها زیر پایشان مملو از شنهای داغ است و برای بیرون رفتن از خانه نیز باید صورت خود را بپوشانند در غیر این صورت شنهای داغ را روی صورتشان هم احساس می کنند.

برای دیدن آخرین وضعیت به یکی از روستا در نزدیکی مرکز این شهرستان می روم، اینجا صحنه فیلم های علمی تخیلی نیست اما اگر به اطراف نگاه کنید نخلستانهای انبوهی را می بینید که تپه های شنی آنها را فراگرفته اند نخلهای چند ده ساله که به قول یکی از کشاورزان ارتفاعی معادل ۸ متر دارند فقط شاخه هاشان از شنها بیرون زده و آخرین نفسهاشان را می کشند. کشاورز می گوید دو ماه قبل دو میلیون تومان به کارگر و صاحب یک کامیون داده که نخلستانش را از شن ها خالی کند اما مجددا ریگ ها باغ را فرا گرفته اند.

تپه ها انبوه شن سایه خود را بر دیوارهای خانه روستا هم افکنده است حتی راه منتهی به روستا هم زیر شنهای روان پنهان شده بود، به حاشیه روستا که می رم برخی از خانه ها نیز زیر شنها رفته اند و دیوارهایشان مشخص است. محرومیت در روستا موج میزند، خانه های خشت و گلی که روستا را تشکیل داده اند و دیگر هیچ.

* صدایی که به جایی نمی رسد

علی که از ساکنان روستا است می گوید: خیلی ها به روستای ما می آیند و می گویند صدای شما را به مسئولان می رسانیم اما تا به حال ما مسئولی ندیده ایم که بخواهد برای ما کاری کند.

این کشاورز گفت: بعد از هر طوفان، شنهای روانی که در اطراف هستند روستا را فرا می گیرد بارها به مسئولان مشکلمان را گفته ایم و رسانه ها عکس های روستای ما رو منتشر کرده اند اما کسی سراغی از ما نمی گیرد.

کودکان روستا در میان شنها بازی می کنند و کوچه ها و معابر مملو از شن است، نمیتوانم جوی آب و یا کانال انتقال آبی در روستا پیدا کنم، یکی از ساکنان روستا می گوید قنات زیر شن مدفون شده است چون طوفان شنی که اواخر هفته گذشته روی داد قنات را پوشانده است باید با همکاری یکدیگر قنات را پاکسازی کنیم.

نکته جالبی که دیده می شود این است که مردم روبروی درب برخی از خانه ها از میان شن ها راه باز کرده اند اما برخی دیگر از باز کردن راه خسته شده اند و از پشت بام راهی برای ورود و خروج از خانه ایجاد کرده اند.

ساکنان یکی از خانه ها پشت پنجره خانه را با آجر بسته است تا شن ها وارد خانه نشود.

زهرا یکی دیگر از ساکنان روستا است که می گوید: همسرم برای کار به شهر می رود چون باغمان زیر شن رفته است و دیگر نمیتوانیم کشاورزی کنیم در آینده نزدیک مجبوریم برای ادامه زندگی به خانه خواهر همسرم در شهر بم برویم.

وی می گوید: در بم مجبوریم کارگری کنیم چون ما هیچ پولی برای خرید خانه نداریم و باید با کار روزانه نان شبمان را فراهم کنیم.

این زن روستایی می گوید: اگر پول داشتیم مانند بسیاری دیگر از اهالی زودتر به شهر می رفتیم اما به علت نداری مجبوریم فعلا صبر کنیم و امیدواریم طی همین مدت مسئولان برای روستای ما فکری کنند.

وی می افزاید: روستای گنبکی هیچ امکان مناسبی برای ماندن ندارد اما تا قبل از شن گرفتگی خوشحال بودیم که از بازوی خودمان نان در می آوریم اما حالا همسرم باید روزها در کنار خیابان بماند تا یک نفر برای کارگری سراغش بیاید، در بهترین حالت کارگر نخلستان های بم می شویم.

اوضاع اکثر مردم اینجا همین است به قول علی کارگر روستایی بارها رسانه ها عکس های این روستا را منتشر کرده اند و اکثر مردم شهرهای دیگر هم این تصاویر بدیع را دیده اند و تصور اینکه مسئولان استانی و حتی دولت وضعیت مردم روستاهای ریگان را ندیده باشند امری محال است اما سوال این است چرا تا به حال فکری برای نجات این روستاها نشده است؟

منبع:‌ مهر