طرح استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی برای شناسایی ترکیبات مؤثر در تصفیه گاز طبیعی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، فرهوش کیانی دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی و فوق دکتری دانشگاه ناتال آفریقای جنوبی در سفر تحقیقاتی به دانشگاه ناتال موفق به شناسایی ترکیبات مفید و به صرفه‌ای برای تصفیه گاز طبیعی از گازهای CO₂ و H₂S و بخار آب شد.

وی از سال 2004 تاکنون در زمینه تئوری و تجربی بر روی ترمودینامیک مواد، مقالات متعددی به چاپ رسانده و اخیراً در فرصت مطالعاتی در کشور آفریقای جنوبی تحقیقات خود را در زمینه مواد نفتی گسترش داده است.

گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری آنا با این استاد و پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه می‌آید:

فرهوش کیانی در پاسخ به پرسشی درباره حمایت از کالای ایرانی، گفت: «عید امسال که پیام رهبری معظم را شنیدم، تصمیم گرفتم تا جایی که امکان دارد جنس ایرانی خریداری کنم، زیرا اگر به عنوان یک ایرانی از تولید کشورم حمایت نکنم، اقتصاد ایران رو به زوال خواهد رفت.»

استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی درباره دستاوردهای پژوهشی و علمی خود پس از دریافت مدرک فوق دکتری ترمودینامیک اظهار کرد: «در آفریقای جنوبی ارتباط خوبی بین گروه تحقیقاتی ما با یک گروه نفتی برقرار شد که تجربه خوبی بود. اکنون نیز با شرکت نفت در ارتباط هستم تا بتوانم در زمینه‌ای که تخصص و تجربه دارم به کشورم خدمت کنم. توانایی انتقال تکنولوژی و دانش خود را به ایران دارم، اما برخی قوانین دست و پا گیر در کشور وجود دارد که مانع تحقق این امر می‌شود. اما من خسته نمی‌شوم و راهم را ادامه خواهم داد.»

وی خاطرنشان کرد: «اگر با شرکت نفت به تفاهم مناسبی برسیم، اقدامات خود را برای خالص‌سازی گاز طبیعی آغاز خواهیم کرد. هزینه‌ای که شرکت گاز برای تصفیه گاز طبیعی متان پرداخت می‌کند بسیار بالا است که در نهایت با قیمت بالایی به مصرف‌کننده که مردم هستند، می‌رسد.»

کیانی افزود: «در قسمت خالص‌سازی گاز از آلکانول آمین‌هایی استفاده می‌کنند که هزینه بسیار بالایی دارد، ولی تحقیقات و آزمایش‌هایی که این‌جانب در مدت 13 ماه انجام دادم به ترکیبی رسیدم که بهتر از ترکیباتی است که اکنون در شرکت نفت و حتی توتال و شرکت‌های بزرگ نفتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

دانشیار واحد آیت الله آملی با بیان اینکه در این روش خالص‌سازی بهتر انجام می‌شود و هزینه آن نیز بسیار پایین‌تر است، گفت: «با مذاکرات اولیه‌ای که با شرکت نفت ایران انجام شده و با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی از تولیدکننده تا مصرف‌کننده، نتایج امیدوارکننده‌ای به دست آمده است.»

این پژوهشگر تصریح کرد: «به عنوان یک ایرانی کشورم را خیلی دوست دارم. یکی از بندهای قرارداد با دانشگاه ناتال این بود که تکنولوژی آن فقط برای کشور آفریقای جنوبی است و کسی اجازه ندارد در مناطق و کشورهای دیگر استفاده کند؛ اما من برای امضای این قرارداد شرط استفاده از این تکنولوژی در ایران را گذاشتم.»

مدیرگروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی در پاسخ به پرسش آنـا که آیا کشور ما این ظرفیت را دارد که جزو کشورهای پیشرفته دنیا شود، تأکید کرد: «باید به این باور برسیم که این ظرفیت را داریم و در این راه دچار تردید نشویم، باید در دو زمینه پشرفت کنیم. ابتدا اینکه باید انسجام داخلی را تقویت کنیم، خودباوری داشته باشیم و تخریب یکدیگر را کنار بگذاریم.»

وی اضافه کرد: «نکته بعد اینکه در کنار انتقادها، راه‌حل و پیشنهاد نیز ارائه بدهیم. متاسفانه برخی افراد فقط به انتقاد و گاهی تخریب رو می‌آورند؛ باید اعتماد داشته باشیم که ایران از نظر علمی ظرفیت‌های فراوانی دارد که می‌تواند بر مشکلات خود غلبه کند.»

کیانی اظهار کرد: «کشورهای دیگر به دلایل غرض‌ورزانه تکنولوژی‌های جدید را در اختیار ایران قرار نمی‌دهند و برخی ادعاهای دروغین را مطرح می‌کنند و در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تلاش می‌کنند تا بذر ناامیدی در جامعه بپاشند. در مقابل جوانان و محققان کشور باید توانایی خود را باور کنند. در رشته تخصصی خودم یعنی شیمی، انصافاً استادان ایرانی در دنیا می‌درخشند.»

استاد دانشگاه آزاد اسلامی سپس به بیان جزئیات فنی طرح خود پرداخت و با بیان اینکه اغلب گازهای طبیعی که از میدان‌های مختلف استخراج می‌شوند، حاوی گازهای اسیدی و بخار آب هستند، خاطرنشان کرد: «در مرحله انتقال گاز از چاه‌ها مقداری مواد شیمیایی به گاز تزریق می‌شود که مانع اثر گازهای اسیدی بر جداره لوله‌ها و سایر تأسیسات می‌شود.»

وی ادامه داد: «از دیگر ناخالصی‌های گازی مرکاپتان‌های RSH هستند که باید جداسازی شوند. در ادامه مسیر گاز از قسمت پایین وارد برج جذب absorber می‌شود و از قسمت بالای برج توسط یک لوله ترکیباتی از آلکانول آمین‌ها برای جذب گازهای اسیدی و از قسمت پایین برج آمین غنی شده rich amin خارج می‌شود. گاز شیرین پس از خروج از بالای برج وارد برج مراکس شده تا مرکاپتان‌هایش جدا شود.»

کیانی افزود: «در عملیاتی که انجام شد، قسمت عمده مایعات و ناخالصی‌های گاز از آن جدا شده است ولی گاز هنوز شرایط لازم برای انتقال به لوله سراسری که باید صدها کیلومتر طی کند و به دست مصرف‌کننده برسد را ندارد. زیرا اندکی مایع در گاز در طول راه ممکن است بهم پیوسته و یخ بزند و مانع از حرکت گاز شود.»

استاد دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه باید عملیاتی روی گاز برای زدودن بخار آب از آن انجام داد که اصطلاحاً به آن خشک کردن گاز می‌گویند، توضیح داد: «برای این منظور گاز شیرین پس از خروج از برج مراکس وارد مبدل‌های حرارتی می‌شود. در ابتدای ورود به آن مایع گلایکول برای جذب رطوبت و جلوگیری از یخ‌زدگی تزریق می‌شود. سپس وارد مخزن low temperature separator شده و بقیه ذرات آب و گلایکول آن خارج می‌شود و پس از عبور از یک صافی نهایی تمام آب باقی مانده را نیز از دست می‌دهد و پس از عبور مجدد از مبدل‌های حرارتی وارد خط لوله سراسری می‌شود.»

کیانی اظهار کرد: «بر اساس تحقیقات انجام‌شده نتایج بسیار مفیدی در مورد بهترین ترکیب ممکن برای گلایکول‌ها و آلکانول آمین‌ها در بهینه‌ترین دما و برای ایجاد حداکثر کارایی این ترکیبات در پالایش گاز طبیعی بدست آمده است. ترکیبی که بتواند علاوه بر مقرون به صرفه بودن، نسبت به نمونه‌های قبلی بیشترین جذب را در برابر گازهای اسیدی و بخار آب داشته باشد؛ نتایج این تحقیقات در اختیار دانشگاه ناتال آفریقای جنوبی و به تبع آن صنعت پالایش گاز آن کشور Sasol قرار گرفته است و بخشی از آن نیز به صورت مقاله ISI در دست چاپ است.»

به گزارش آنــا، فرهوش کیانی در 50 مقاله ISI و ده‌ها کنفرانس ملی و بین‌المللی و ثبت اختراعات متعدد خود در زمینه‌های ترمودینامیکی به موضوع مواد و داروها با استفاده از روش‌های DFT و Abinitio، مطالعه خواص ترمودینامیکی مواد با اندازه‌گیری‌های ویسکوزیته، دانسیته، شکست نور و سرعت نور و مطالعه ترمودینامیکی مواد با استفاده از روش‌های پتانسیومتری و اسپکتروسکوپی پرداخته است.

وی اکنون علاوه بر ادامه تحقیقات و همکاری‌های بین‌المللی در زمینه پالایش گازهای طبیعی در تلاش برای اجرایی کردن تحقیقات خود در صنعت گاز کشور است.

گفت‌وگو از روزبه نصیری آملی