از سوی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی محقق شد؛
آنا گزارش می‌دهد؛
عمارت سالارسعید؛ نمونه‌ای زنده از هنر، علم و تاریخ
عمارت سالار سعید کردستان، بنایی با پرکارترین اروسی و نمونه‌هایی ارزشمند از کشفیات، بزرگ‌ترین سند اثبات‌کننده قدمت، هنر و پیشرفت بومیان غرب کشور است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری آنا، عمارت سالار سعید، بنایی قدیمی در خیابان امام خمینی (ره) استان کردستان است که به مرور زمان به دو قسمت تقسیم شده است. این بنا که امروزه به موزه باستانشناسی کردستان و سنندج تبدیل شده، شامل دو بخش است که یک بخش از این خانه به عمارت سالار سعید و بخش دیگر به خانه حبیبی‌ها شناخته می‌شود.
این عمارت کاملاً متفاوت با بناهایی است که بر اساس معماری برون‌گرای کردستان ساخته شده‌اند چراکه چهار طرف خانه را دیوارهای مرتفعی محاصره کرده‌اند که هیچگاه در بناهای کردستان دیده نمی‌شوند.
از آنجا که این بنا از دوره صفوی برجای مانده ویژگی‌های آن دوره که نشات گرفته از معماری مرکز ایران و فلات مرکزی بوده، را داراست. همچنین با توجه به حوض بزرگ، پردیس، فضای سبز، دیوارهای بلند برای اینکه تابش آفتاب را کم کند، سایه ایجاد کند و هوا را خنک کند معماری این بنا را می‌توان معماری اقتباسی دانست که در دوره صفویه کل ایران را فراگرفته است.
بر اساس اسناد تاریخی، این بنا منزل ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام بوده که در اواخر حکومت ناصر‌الدین شاه با دو قسمت بیرونی و اندرونی ساخته می‌شود. بعد از فوت ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام وارثان خانه را تفکیک می‌کنند و قسمتی را سالار سعید و قسمتی دیگر را خانواده حبیبی تملک میکند که بعد از سال 1336 خانه سالار سعید به اداره فرهنگ زمان با کاربری دانشرا و کتابخانه واگذار می‌شود تا اینکه در سال 1355 این خانه کاربری موزه پیدا میکند.
این خانه یک‌بار در سال 1375 مرمت شده و اشیای آن در 4 بخش به نمایش گذاشته شده که در بخش ورودی به اشیای پیش از تاریخ، سالن اصلی به اشیای دوران تاریخ، طبقه بالا به اشیای دوران اسلامی و زیرزمین به اشیای دوران معاصر اختصاص دارند.
آنچه از ویژگی‌های خاص و حائز اهمیت این عمارت محسوب می‌شود، اروسی این خانه تاریخی است که بعد از اروسی شمس‌العماره کاخ گلستان از پرکارترین اروسی‌های کشور به شمار می‌رود. البته به دلیل هزینه‌های بالای، مرمت اروسی این بنا نیازمند اعتبار است چراکه از نظر کارشناسان ترمیم این اروسی 500 میلیون تومان هزینه دارد. بر همین اساس مرمت آن هم باید با دقت و توسط هنرمند حرفه‌ای انجام شود.
بر اساس نظر باستان شناسان و معماران، توجه مردم به وجود اروسی در خانه به خاطر سه کارکرد بوده که یکی زیبایی‌بخشی، دیگر حرمت و محرمیت است که مانع از دیده شدن داخل خانه می‌شده و کارکرد سوم ممانعت از ورود حشرات موزی است؛ بنابراین عمدتاً اروسی‌ها بخش میهمان‌خانه‌ها را تشکیل می‌داده است.
در بخش بیرونی این عمارت که صاحب آن از شخصیت‌های مذهبی دوران قاجار بوده، خمره‌های بزرگ سفالی دیده می‌شود که در دوره اشکانی و ساسانی هم برای تدفین و هم به عنوان ذخیره آذوقه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
بخش موزه‌ای این بنا، طبق مابقی موزه‌ها به ترتیب دوره‌های تاریخی چیده شده به طوری که در آغاز آثار بخش میان سنگی و نوسنگی دیده می‌شود که در اطراف مریوان پیدا شده‌اند. همچنین سفال‌های مربوط به عصر مفرغ و آهن بخش بعدی این موزه هستند و موتیفی هم که مربوط به کتیبه تنگی‌ور دوره آشوری است بخش‌های دیگر این موزه را تشکیل می‌دهند.
در این موزه، 1100 شی نگهداری شده است. این موزه بخشی مربوط به جنگ‌ابزارها و شکار دارد که در کنار بخش دیگری که زیورآلات تاریخی را معرفی میکند و از منطقه زیویه به دست آمده، به نمایش گذاشته شده‌اند. دو ویترین داخل مجموعه مربوط به سکه‌ها، مهرهای سیلندری است.
در این موزه آثاری به نمایش گذاشته شده که مشخص‌کننده قدمت این منطقه است، چراکه با توجه به شجره‌نامه‌ای که از اردلان‌ها برجای مانده، پیش از این قدمت این سرزمین به دوره ساسانی نسبت داده می‌شد؛ در حالی که در سال 1387 گورستانی در مسیر شهرک زاگرس سنندج کشف شد که سه نوع تدفین از دوره عصر آهن را نشان می‌داد که باعث شد تاریخ سنندج از دوره ساسانی به هزاره قبل از میلاد باز گردد و تاریخ شهر 2 برابر شود.
در این میان یک ویترین به خاطر موتیف‌هایی که دارد اسطوره مانا و زیویه را به بازدیدکنندگان معرفی میکند. موتیف‌های روی عاج تبادل فرهنگی را نشان می‌دهد که مانایی‌ها با هوری‌ها داشته‌اند. کنده‌کاری‌های پرکار روی عاج نشانگر هنر، صبر و حوصله مردمان دوره‌های گذشته این خطه از کشور است.
به گفته باستانشناسان، خشک بودن محیط و عدم تغییر دما از جمله مواردی است که برای حفظ و نگهداری این اشیا مورد توجه قرار گرفته است.
در این موزه، 76 قلم از اشیای متعلق به فرهنگ مانا از موزه ایران باستان به صورت امانی در معرض دید قرار داده شده که از جنس مفرغ، برنز و نقره هستند. محوطه حسنلو در اطراف مهاباد، قلایچی در اطراف بوکان و زیویه در نزدیکی سقز از بخش‌های استان کردستان هستند که آثار مانایی به دست آمده‌اند.
گفته می‌شود، آنچه معماری مانایی را خاص و مشهور میکند، خشت‌های بزرگی هستند که با لعاب تزئین شده و نقش و نگارهای زیبایی که روی آجرها نقش بسته است. اکثر این آجرها از قلایچی به دست آمده‌اند که رویشان طیف‌های رنگ زرد، سبز و آبی فیروزه‌ای قابل رویت است.
همچنین با توجه به نقش بز به عنوان تنها حیوانی که نگهداری می‌شده و جایگاهش در زندگی مردم و گل که نماد آیین مهرپرستی است و به اعتقادات مردم منطقه باز می‌گردد، در اکثر آثار مانا نقوش بز و گل دیده می‌شود.
در طبقه بالای عمارت با اشیایی روبه‌رو می‌شویم که بیشتر جنس فلزی دارند که همین امر نشان از توانایی افراد در آن برهه از زمان برای تولید فلز است. بسیاری از این آثار، اشیایی هستند که به حکام کردستان هدیه شده‌اند.
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۹؛
خدمات شورای حل اختلاف شرکتهای دانش‌بنیان به چه کسانی ارائه می‌شود؟
اختراعی که استهلاک را به حداقل میرساند؛
