تمام آن‌چه بر «رستاخیز» گذشت/ حوزه هنری در کوزه افتاد! + تصاویر

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، فیلم «رستاخیز» (به انگلیسی: He Who Said No، به معنای: کسی که نه گفت) فیلمی تاریخی مذهبی به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش محصول سال ۱۳۸۹ ایران است.

این فیلم در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت در ۸ بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شد.

«رستاخیز» که در ابتدا با عنوان «روز رستاخیز» نام‌گذاری شده بود، در ۲ دی ۱۳۹۲ در سینما فرهنگ با حضور برخی اعضای دولت اکران خصوصی شد و در ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ همزمان با برگزاری سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در کاخ جشنواره نیز به نمایش درآمد و با تأیید برخی مراجع قم توانست چهره ابوالفضل العباس (ع) را با بازی بهادر زمانی نشان دهد.

تهیه‌کننده فیلم تقی علیقلی‌زاده و سرمایه‌گذاران آن مؤسسه فرهنگ تماشا، شرکت دلتامدیا و شرکت آکوافالز هستند که با حمایت مؤسسه آل البیت کار را به اتمام رساندند.

این فیلم با مدت زمان 170 دقیقه در بخش بین‌الملل سی و سومین جشنواره فیلم فجر نیز به عنوان فیلم مهمان به صورت ویژه به نمایش در آمد و بسیاری از سینماگران و اهالی رسانه به تماشای نسخه کامل این فیلم نشستند.

پس از آن و با اعلام اینکه این فیلم از روز عید فطر به اکران عمومی در خواهد آمد، مخالفت‌هایی که در گذشته نیز نمونه‌هایی از آن دیده شده بود، پررنگ‌تر شد و فیلم در آستانه اکران به صورت جدی به تحریف تاریخ و وهن چهره ائمه و معصومین متهم شد.

صف آرایی استفتاهایی به نقل از مراجع تقلید

البته اکثر مراجع و علما نظیر حضرات آیات امام خمینی، خویی، سیستانی، خامنه‌ای، مکارم شیرازی و.. نمایش چهره‌های غیرمعصومین نظیر حضرت عباس(ع) را به شرط احترام و عدم هتک حرمت و دروغ‌پردازی، جایز می‌دانند. البته مراجع تقلید که کارشان بیان احکام و فتاواست، نوعا در مصادیق وارد نمی‌شوند و در خصوص این فیلم نیز چنین چیزی رخ نداده است. با این حال مخالفان فیلم با پرسش‌های جهت‌دار و بیان ادعاهای مورد نظر خود و ارسال آنها در قالب استفتاء و سوال به دفاتر مراجع، به دنبال گرفتن پاسخ‌های مد نظر خود علیه این فیلم رفتند و متن سوال و پاسخ بسیاری مراجع در فضای مجازی منتشر شد که برخی به قطعیت و برخی نیز به احتیاط نمایش چهره ابوالفضل العباس (ع) و به طور کلی نمایش فیلم را مناسب ندانستند.

برخی تصویرسازی‌های مخالفین با سوالات خاص و تصاویر مراجع تقلید

البته برخی مراجع تقلید نظیر آیت‌الله وحید خراسانی که پیش از این مانع پخش سکانس شهادت حضرت عباس(ع) در سریال مختارنامه از صداوسیما شده بود، این بار نیز بیانیه شدیداللحنی در خصوص «نمایش چهره قمر بنی هاشم توسط هنرپیشه‌ها» صادر کردند و در این خصوص هشدار دادند.

معترضان علاوه بر اعتراض به نمایش چهره ابوالفضل العباس (ع)، موارد نادرست و مذهبی ریز و درشت و نکات غیرمنطبق با اسناد تاریخی دیگری را در فیلم مورد نقد قرار دادند و خواستار توقف و تحریم فیلم شدند که البته برخی از این ایرادها از پایه و اساس اشتباه بود و در حقیقت شایعه‌ای بیش نبود.

حذف موارد بحث انگیز با 43 دقیقه کوتاه‌تر کردن فیلم

در ادامه سازندگان فیلم تصمیم گرفتند برخی از این ایرادها را برطرف کنند که از آن جمله حذف نمایش چهره حضرت علی‌اکبر(ع)، حذف سکانس ریختن خون حضرت علی‌اصغر(ع) روی زمین، حذف داستان عشق بکیر بن حر به دختری در میان کاروان امام حسین (ع) که عامل اصلی گرایش وی به سوی کاروان خاندان پیامبر بوده، اضافه کردن صدای عمر بن سعد در لحظه شهادت حضرت علی اصغر(ع) که حرمله را برای پرتاب تیر به سوی آن حضرت فرا می‌خواند (به منظور بیان اینکه حرمله در واقعه کربلا و در میان جمع تیراندازان سپاه یزید بوده است) و بسیاری از موارد این چنینی بود و در نتیجه مدت فیلم نیز به 127 دقیقه کاهش یافت.

پس از اعمال این تغییرات، سازندگان و دست‌اندرکاران فیلم و مسئولین حوزه هنری مردم و به ویژه معترضان به فیلم را از طرق مختلف دعوت کردند تا فیلم اصلاح شده را ببینند و سپس اعلام نظر کنند و در صورت نیاز اعتراض کنند.

در همین راستا بعدازظهر روز دوشنبه 22 تیرماه، فیلم اصلاح شده با مدت زمان 127 دقیقه در قالب اکران خصوصی در باغ موزه دفاع مقدس برای جمع کثیری از اهالی رسانه و کارشناسان علوم دینی به نمایش درآمد که با حواشی همراه بود.

ماجرای متوقف کردن رونمایی توسط حراست موزه دفاع مقدس

در این مراسم پس از گذشت کمتر از 15 دقیقه از اکران فیلم، نمایش فیلم متوقف شد. در ابتدا به نظر می‌آمد نقص فنی موجب قطع نمایش فیلم شده است اما پس از گذشت چند دقیقه و با رفتن عده‌ای از حضار و اهالی رسانه به بیرون از سالن مشخص شد که پخش «رستاخیز» توسط مسئولان باغ موزه دفاع مقدس متوقف شده بود.

سردار جواد خضرایی مدیرعامل باغ موزه دفاع مقدس که دستور توقف اکران فیلم را صادر کرده بود، در بیرون سالن در حال رایزنی با عوامل «رستاخیز» بود و حراست باغ موزه نیز اجازه نزدیک شدن خبرنگاران را به سردار نمی‌دادند و تنها احمدرضا درویش کارگردان و علی قائم‌مقامی مدیر تولید «رستاخیز» با خضرایی صحبت می‌کردند.

در این میان درویش کاغذهایی را به خضرایی نشان داد اما از شواهد امر مشخص بود خضرایی که به تلفن همراهش اشاره می‌کرد، این کاغذها را ملاک اجازه اکران فیلم نمی‌داند، گویی از جایی با وی تماس گرفته و خواستار توقف اکران فیلم شده‌ بودند.

محمد حمزه‌زاده، حبیب ایل بیگی، فرید فرخنده خویش و علیرضا تابش از جمله مسئولان سینمایی بودند که دورادور به درویش و خضرایی نگاه می‌کردند.

بعد از حدود 20 دقیقه توقف، رایزنی‌ها به نتیجه رسید و نمایش فیلم از سرگرفته شد و پس از پایان فیلم درویش و سایر عوامل فیلم که در مراسم حضور داشتند پاسخگوی پرسش‌های خبرنگاران موافق و مخالف فیلم بودند.

تجمع، از ارک تا بهارستان

با همه اینها، در نهایت تمامی این حذف و اضافه‌ها و تغییرات و توصیه‌ها تاثیری در رای و نظر مخالفان نداشت، به گونه‌ای که روز چهارشنبه 24 تیرماه که نخستین روز اکران این فیلم به صورت عمومی بود عده‌ای از معترضان با تجمع در مقابل وزارت ارشاد، مسجد ارگ، سینما شکوفه و... دست به تظاهرات و اعتراض گسترده زدند که در نتیجه این اعتراضات سازمان سینمایی به دستور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اطلاعیه‌ای صادر وطی آن اعلام کرد به منظور رعایت جایگاه و شأن مراجع عظام تقلید و عالمان شاخص دینی اکران این فیلم تا وصول رضایت برخی از مراجع به تعویق خواهد افتاد.

درویش: انا لله و انا الیه راجعون

پس از آن و در روز عید فطر احمدرضا درویش متنی را در فضای مجازی منتشر کرد که در آن آمده بود: «انا لله و انا الیه راجعون. در آستانه عید سعید فطر، به دستور دولت تدبیر و امید! در معامله‌ای کاملاً سیاسی، در برابر جهل و بی‌اخلاقی، پژواک ندای حسین (ع)؛ رستاخیز را از اکران سینماهای کشور پایین کشید... ‌به قضاوت تاریخ، پرچم حسین (ع) با ندای مراجع عالیقدر، افراشته خواهد ماند. احمدرضا درویش؛ نویسنده/کارگردان؛ جانباز و برادر دو شهید.»

این تصمیم سازمان سینمایی اعتراضات و بازخوردهای بسیاری را از سوی اهالی سینما و رسانه در پی داشت که تمامی آنها مبتنی بر این بود که سازمان سینمایی و وزارت ارشاد باید پای مجوزهایی که صادر کرده‌اند بایستند و فیلمی که مجوز ساخت و پس از آن نمایش را دریافت کرده نباید به هیچ دلیل از اکران محروم شود.

نمونه‌ای از آخرین تبلیغات فیلم در شبکه‌های اجتماعی

این اتفاقی است که پیش از این برای فیلم‌هایی همچون «خانه پدری»، «عصبانی نیستم»، «خانه دختر» و... نیز رخ داده بود و این فیلم‌ها با وجود داشتن مجوز اکران نتوانستند به نمایش عمومی در بیایند.

یکی از نکات قابل توجه تلاش حوزه هنری برای نمایش این فیلم است؛ ارگانی که پیش از این در بسیاری موارد اکران فیلم‌هایی را که مورد قبول مدیرانش نبود، در سینماهای تحت پوشش خود تحریم کرده و سعی در منع نمایش برخی آثار داشت، حال که مسئولیت پخش این فیلم را به عهده دارد و به گونه‌ای حامی این فیلم است، به تکاپو افتاده تا این مشکل را حل کرده و «رستاخیز» را به پرده سینماها بازگرداند.

مجوزهای بی اعتبار ارشاد

آنچه بیش از هر چیز در مجامع رسمی خودنمایی می‌کند، این است که مجوزهای وزارت ارشاد اعتبار چندانی ندارند و هر بار ارگان و یا حتی عده‌ای از افراد که مخالف اکران فیلمی هستند، به راحتی می‌توانند جلوی اکران فیلم‌ها را بگیرند و متضرر اصلی این ماجرا علاوه بر مردمی که موقعیت دیدن یک اثر سینمایی را از دست می‌دهند، سازندگان و عوامل این آثار هستند که زحماتشان به راحتی نادیده گرفته شده و این توقیف‌ها و در حقیقت اعتبار نداشتن مجوزهای رسمی سینمایی موجب نوعی رکود و دلمردگی و از بین رفتن امید و انگیزه در سینمای ایران می‌شود.

صف آرایی موافقان و مخالفان در شبکه‌های اجتماعی

در ادامه و طی روزهای گذشته دو جناح موافقان و مخالفان فیلم شروع به فعالیت به ویژه در فضای مجازی کرده و هر یک از دو جناح اقداماتی از قبیل انتشار عکس‌های تبلیغاتی، گفت‌وگو و کسب نظر از با صاحب‌نظران و مسئولان و مداحان و سخنرانان، از حاج منصور ارضی، حسین سازور و عبدالرضا هلالی و مجید بنی فاطمه، رائفی پور و..، تشکیل تجمع و اعتراضات در شهرهای مختلف و... انجام داده‌اند و برخی صاحب‌نظران و سینماگران از جمله احمد سالک کاشانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، محسن مومنی شریف، رئیس حوزه هنری، حجت‌الاسلام رسول جعفریان، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، حجت‌الله ایوبی، داریوش مهرجویی، ابوالحسن داودی، مجتنی راعی، کمال تبریزی، منوچهر محمدی، ابراهیم حاتمی‌کیا، مهرزاد دانش و.. از «رستاخیز» دفاع کردند و اکران نشدن فیلم‌های دارای مجوز را کاری نادرست شمردند، اما تا کنون و با گذشت نزدیک به یک هفته از زمان رسمی آغاز اکران «رستاخیز» هیچ اتفاق خاصی در راستای اکران یا عدم اکران قطعی فیلم رخ نداده است.

سردر سینماها سفیدپوش می‌شود

این روزها مسئولان و سازندگان فیلم در حال رایزنی و تلاش در راستای در جلب نظر موافق علما هستند و به گفته غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش قرار شده به احترام امام حسین (ع) و با توجه به تلاش‌های انجام شده برای حل مشکل اکران فیلم «رستاخیز» سینماهای سر‌گروه و آزاد که قرار بود فیلم «رستاخیز» را به نمایش بگذارند، به مدت یک هفته فیلم‌هایی را به صورت آزاد اکران کنند و در این مدت به حرمت امام حسین (ع) سردر سینماها پرده سفید نصب شود؛ تا طی این یک هفته تکلیف و تصمیم‌گیری درباره فیلم «رستاخیز» مشخص شود.

با این شرابط باید منتظر ماند و دید آیا «رستاخیز» به پرده سینماها بازمی‌گردد یا نه؛ که اگر این اتفاق رخ بدهد، می‌توان آن را حادثه‌ای بی‌سابقه دانست.

تصویرسازی‌های مخالفان فیلم در شبکه‌های اجتماعی

***

تصویرسازی‌های حامیان فیلم در شبکه‌های اجتماعی