5 سناریوی احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه/ نام اردوغان از صندوق‌های رای بیرون می‌آید؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ فضای رسانه‌ای خارج از ترکیه به‌گونه ای پیش می‌رود که با مطالعه گزارش‌ها و تحلیل‌ها اینگونه درمی‌یابیم رجب طیب اردوغان در پایان راه قرار دارد و این مخالفان دولتی هستند که با ایجاد کمپین‌ها و راهبردهای تبلیغاتی خود توانسته‌اند آرای مردم را در کیسه خود بریزند. این موضوع تا حدی ناشی از آن می‌شود که ترکیه به جریان‌های موسوم به اپوزوسیون در داخل خود بها داده و آن‌ها را پویا نگه داشته است.

باوجود این، واقعیت داخلی ترکیه چیز دیگری و آن این است که اردوغان در زیر سایه یک حکومت دموکراتیک و مردمسالارانه و نه یک دیکتاتوری می‌تواند بر سر قدرت باقی بماند یا از قدرت خارج شود. گرچه در انتخابات سال 2015 حزب عدالت و توسعه توانست گوی سبقت را از دیگر رقبای خود برباید، ولی نتوانست اکثریت را به دست آورد و همین موضوع باعث شد تا رسانه‌های خارجی دموکراسی ترکیه را تحسین کنند.

روز (یکشنبه) ده‌ها میلیون فرد واجد شرایط رای دادن به پای صندوق‌های رای می‌روند تا 600 نماینده خود را راهی پارلمان ترکیه و رئیس‌جمهوری خود را انتخاب کنند. انتخابات سال جاری یک تفاوت عمده با انتخابات دوره‌های گذشته دارد و آن این است که اردوغان یکه و تنها بر تخت پادشاهی تکیه نمی‌دهد و رقیب سرسختی دارد.

اردوغان، رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه حدود یک سال و نیم پیش به این امید که می‌تواند اقبال جمع کثیری از مردم ترکیه را به دست آورد و بار دیگر بر کرسی اجرایی دولت ترکیه تکیه زند، خواستار برگزاری انتخابات پیش از موعد مقرر (یعنی نوامبر 2019/ آبان 98) شده بود. باوجود این، برخی کارشناسان معتقدند ممکن است آمال و آرزوهای اردوغان این‌بار محقق نشوند.

هواداران و حزب اردوغان تاکنون از اقبال زیادی در میان مردم ترکیه برخوردار بوده‌اند، ولی این اقبال زیاد به‌دلیل اعمال سیاست‌های اشتباه اردوغان در داخل و خارج این کشور، رو به افول است. آن‌ها در ظاهر خود را با مردم این کشور در یک سنگر می‌پندارند ولی سیاست‌هایی که به کار می‌بندند اغلب مخالف خواست مردم این کشور است و تناقضات زیادی دارد و این موضوع باعث می‌شود اردوغان در یک انتخابات آزاد و شفاف شاید نتواند جایگاه مناسبی کسب کند. دخالت نظامی و سیاسی در سوریه و عراق و جنگ با کردها ازجمله محورهایی است که می‌تواند بر نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه تاثیرگذار باشند و در این میان حزب عدالت و توسعه روابط متشنجی با اتحادیه اروپا و آمریکا پیدا کرده است و مخالفان ترک، این موضوع را پاشنه آشیل سیاست‌های منطقه‌ای اردوغان قلمداد می‌کنند.

اردوغان همچنین بارها وعده داده بود روابط خود را با مصر، عربستان و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بهبود بخشد، ولی این موارد تاکنون محقق نشده‌اند و حتی پای نظامیان ترکیه به عراق و سوریه باز شده است. در هر صورت در آستانه برگزاری انتخابات ترکیه می‌توان چهار سناریو را برای چشم‌انداز سیاسی ترکیه متصور شد:

نخست؛ اینکه انتخابات با پیروزی حزب عدالت و توسعه همراه شود. طبعا در این صورت اردوغان در همان دور نخست رئیس‌جمهوری ترکیه خواهد شد و اکثریت کرسی‌های پارلمان (بیش از 300 کرسی) در اختیار این حزب قرار می‌گیرد. در این حالت اردوغان را باید رئیس‌جمهوری هفت سال آینده ترکیه دانست.

دوم؛ اینکه انتخابات وارد دور دوم می‌شود و اردوغان با محرم اینجه، نماینده ائتلاف مخالفان ترکیه به رقابت می‌پردازد که طبعا نتیجه انتخابات پارلمانی می‌تواند بر این دور تاثیرگذار باشد.

سوم؛ اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه می‌شود ولی حزب عدالت و توسعه نمی‌تواند اکثریت پارلمان را به دست آورد که در این حالت وضعیت نابه‌سامانی را باید برای این کشور متصور شد و شاید در سال آینده شاهد برگزاری انتخابات دیگری باشیم، انتخاباتی که بتواند به این دوگانگی پایان دهد.

چهارم؛ محرم اینجه گوی سبقت را از اردوغان می‌رباید و اکثریت پارلمان به دست مخالفان می‌افتد. طبعا حکومت حزب عدالت و توسعه بر ترکیه پایان می‌یابد و شاهد ترسیم ائتلاف‌های جدید داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی خواهیم بود. شاید با این گزینه، شاهد اصلاح قانون اساسی، بازگشت به نظام پارلمانی و لغو منصب ریاست‌جمهوری در ترکیه باشیم.

پنجم؛ مخالفان در انتخابان پیروز می‌شوند و حزب عدالت و توسعه اکثریت کرسی‌های پارلمان را کسب می‌کند. با بروز این حالت ممکن است شاهد دورانی از ناآرامی و هرج و مرج در ترکیه باشیم، حالتی که دو طرف بر یکدیگر خواهند تاخت و شاید کودتای نظامی دیگری شکل بگیرد.

نمی‌توان از هم‌اکنون گفت کدام سناریو قابلیت اجرایی شدن را دارد ولی این نکته مسلم است که اردوغان رقیب سختی همچون محرم اینجه را از مخالفان در مقابل خود می‌بیند و بعید است بتوان تصور کرد نام او به راحتی دوره‌های گذشته از درون صندوق‌های رای بیرون بیاید.