بهترین تولیدکنندگان زباله‌ایم!

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، دنیا در حال دفن شدن زیر زباله‌های تولید شده به دست انسان است! این یک هشدار برای تمام انسان‌های ساکن روی کره زمین است! اما آیا کسی این هشدار یا زنگ خطر را جدی می‌گیرد؟ برخی کشور‌ها به این موضوع به عنوان یک خطر جدی نگاه می‌کنند و درگیر حل این معضل بزرگ هستند. معضلی که اگر همه دنیا برای رفع آن متحد نباشند و اگر چاره‌ای برای آن نیندیشند کم‌کم روی کره زمین جایی برای زندگی انسان‌ها باقی نمی‌گذارد. اما ما به کشور‌های دیگر کاری نداریم که چه اقداماتی برای دفع زباله‌های خود انجام می‌دهند یا با این معضل چگونه برخورد می‌کنند، به خودمان و زباله‌های تولید شده دست خودمان کار داریم! زباله‌های خشک و تری که همه با هم در یک جا جمع می‌شوند و در طبیعت رها می‌شوند. زباله‌های خشکی که قابلیت بازیافت دارند و می‌توانند مجدد به چرخه تولید برگردند، اما به دلیل قصور تک تک ما این اتفاق نمی‌افتد.

زباله تولید می‌کنیم اما...

آیا تا به حال به زباله‌هایی که تولید می‌کنیم توجه کرده‌ایم؟ به میزان و نوع زباله‌سازی خود دقت کرده‌ایم؟ در خبر‌ها آمده بود که هر تهرانی روزی نیم کیلو بیش از میانگین جهانی زباله تولید می‌کند! یعنی به طور میانگین روزانه هر تهرانی حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ گرم زباله تولید می‌کند و این در حالی است که میانگین سرانه تولید زباله در دنیا برای هر نفر به طور میانگین حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم است! این خبر برای شهر تهران می‌تواند به تنهایی یک فاجعه باشد. چرا؟ چون همین مقدار تولید زباله آن هم فقط برای یک کلانشهر کافی است آن کشور را با مشکل بزرگ دفع آن‌ها مواجه سازد. این خود کم مشکلی نیست، اما این تولید زباله فقط مختص شهر تهران نیست، مردم کشور ما بهترین تولیدکننده‌های زباله در دنیا هستند و اصلاً هم به تفکیک و بازیافت آنچه تولید می‌کنند اهمیت نمی‌دهند، زیرا آن‌ها هیچ‌وقت آموزش‌های صحیح برای انجام این کار را ندیده‌اند که البته نوک پیکان این آموزش ندیدن به سمت مسئولان شهری و حتی کشوری است.

قاعدتاً مسئولان شهری باید به فکر آموزش و فرهنگ‌سازی مردم جامعه برای تفکیک و دفع زباله‌ها باشند. البته در سال‌های گذشته اقدامات کمرنگی صورت گرفته است ولی از آنجایی که این اقدامات کافی نبوده، جایی بین خانواده‌های ایرانی باز نکرده و به یک عادت و وظیفه شهروندی تبدیل نشده‌است. بسیاری از مردم جامعه ما هنوز نمی‌دانند که بطری‌های نوشیدنی، کاغذ‌های باطله، پاکت‌های باطله، قوطی‌های کنسرو و همچنین کیسه‌های پلاستیکی را با زباله‌های‌تر در یک سطل زباله با هم نریزند. هنوز این فرهنگ در ذهن و وجود آن‌ها نهادینه نشده است که برای سلامت و بهداشت شهری که در آن زندگی می‌کنند باید چه کار‌هایی انجام دهند.

قانون تفکیک زباله اجرا نمی‌شود

امیر ۳۵ ساله صاحب یک اغذیه‌فروشی کوچک است. اغذیه فروشی شلوغی دارد و همه به خاطر ساندویچ‌های خوشمزه‌ای که درست می‌کند جلوی مغازه‌اش صف می‌ایستند. محیط اغذیه فروشی‌اش تمیز است و او این امکان را برای مشتری‌های خود فراهم کرده است که به آشپزخانه مغازه‌اش دید داشته باشند تا از نحوه پخت ساندویچ خود آگاهی کامل داشته باشند. وقتی پشت پیشخوان اغذیه‌فروشی می‌ایستم تا ساندویچ خود را سفارش دهم می‌بینم که یک سطل برای تمام زباله‌های تولید شده وجود دارد، یعنی خرده نان‌ها به همراه کیسه، پاکت، کاغذ و... همه با هم در یک سطل ریخته می‌شوند. به او تفکیک زباله‌ها را گوشزد می‌کنم، در پاسخ سخنرانی غرایی می‌کند و می‌گوید: «جا برای چند سطل زباله ندارم و اصلاً چه اهمیتی دارد که این زباله‌ها از هم جدا، دور ریخته شوند؟ وقتی همگی سر از یک‌جا در می‌آورند تفکیک چه معنایی دارد؟! بازیافت زباله‌های خشک در جامعه ما فقط یک شعار است و هیچ معنا و مفهومی هم ندارد. اینطور بگویم که تقریباً هیچ رستورانی این تفکیک زباله‌ها را رعایت نمی‌کند، چون الزامی برای انجام آن وجود ندارد. در واقع بهتر است اینطور بگویم که من در این شلوغی بازارم نمی‌توانم به جدا‌سازی زباله‌ها هم فکر کنم.» به او می‌گویم: «اگر قانونی محکم وجود داشته باشد که شما را ملزم به رعایت این تفکیک‌سازی کند و برای عدم انجام آن جریمه و مجازاتی وجود داشته باشد آیا باز هم بهانه برای شانه خالی کردن از انجام این تکلیف می‌آوری؟» لبخندی می‌زند و به طنز می‌گوید: «من آدمی نیستم که قانون را زیر پا بگذارم. اگر تفکیک زباله‌ها به صورت یک قانون در جامعه اعمال شود قطعاً من هم آن را رعایت می‌کنم. حالا که نیست دلیلی برای رعایت کردن آن ندارم.» هرچند استدلال او برای رعایت یا عدم رعایت تفکیک زباله جای سؤال دارد، اما واقعیت این است که یکی از راه‌های فرهنگ‌سازی تفکیک زباله، اجرای قوانین محکم و اجرایی در این زمینه است. البته طبق قانونی که سال‌ها پیش تصویب شد متولی مدیریت جداسازی زباله‌های‌تر و خشک، شهرداری است و طبق قانون در شهر تهران و سایر شهر‌های بزرگ کشور نباید هیچ زباله‌ای بدون تفکیک جمع‌آوری می‌شد ولی این قانون نیز درست انجام نشده است. در واقع نیاز به قانونی داریم که همگان را ملزم به تفکیک زباله کند.

سطل‌های تفکیک زباله را به محله‌ها برگردانید

زهرا ۴۰ ساله یک خانم خانه‌دار است. او سال‌های طولانی است که زباله‌های منزل خود را تفکیک می‌کند. در گوشه‌ای از آشپزخانه او کیسه بزرگی مخصوص زباله‌های خشک و قابل بازیافت قرار دارد. او می‌گوید: «اصلاً نمی‌توانم زباله‌های خشک و‌تر را با هم در یک سطل بریزم. دچار عذاب وجدان می‌شوم. هر زمان که به منزل دوست و آشنایی می‌روم و می‌بینم که زباله‌های خشک و‌تر را از هم تفکیک نمی‌کنند حرص می‌خورم و هر چه هم می‌گویم این کار اشتباه است به هیچ کدام از حرف‌های من اهمیتی نمی‌دهند. تمام این بی‌توجهی مردم به تفکیک زباله‌ها به کم کاری مسئولان در این زمینه بر می‌گردد. آن‌ها هیچ کار مؤثری در این زمینه انجام نمی‌دهند. هیچ حرکت قابل توجهی در زمینه فرهنگ‌سازی این جریان انجام نداده‌اند و تصور می‌کنم که انجام هم ندهند. گویا برای مسئولان شهری هم تفکیک زباله اهمیت زیادی ندارد که کاری انجام نمی‌دهند. یادم است سال‌های دور اوایل شروع فرهنگ‌سازی تفکیک زباله‌ها، سطل‌هایی در محله‌ها قرار داده‌بودند که مردم زباله‌های خشک و‌تر خود را در آن‌ها قرار می‌دادند، ولی بعد از مدتی همه آن‌ها جمع شد. مسئولان شهری حداقل کاری که اکنون می‌توانند انجام دهند این است که بر سر هر خیابانی سطل‌های تفکیک زباله را دوباره قرار دهند تا افرادی مثل من که زباله‌های خشک و بازیافتی خود را جدا می‌کنند بدانند آن‌ها را کجا قرار دهند. وقتی در محله ما هیچ سطل تفکیک زباله‌ای وجود ندارد من هم مجبور می‌شوم کیسه زباله خشک خود را در همان سطلی بریزم که زباله‌های‌تر را می‌ریزند و اصلاً هم نمی‌دانم چه بلایی سر این زباله‌های خشک می‌آید. آیا واقعاً هنگام خالی کردن این سطل‌های بزرگ زباله، کارگر‌های زحمتکش شهرداری کیسه‌های زباله‌های خشک را جدا از بقیه زباله‌ها بر می‌دارند یا همه را با هم داخل ماشین حمل زباله می‌ریزند. در واقع وجدانم ناراحت است، اما خودم را اینطور آرام می‌کنم که من وظیفه شهروندی خود را درست به جا می‌آورم، حال مسئولان شهری چه تدابیری برای این وضعیت می‌اندیشند دیگر به من مربوط نمی‌شود.»

توجه به ایده‌های شهروندی یکی از راه‌های اداره بهتر شهر است و بی‌شک تعبیه مجدد سطل‌های تفکیک زباله در هر محله می‌تواند شروع دوباره فرهنگ‌سازی در این زمینه باشد.

منبع: روزنامه جوان