4 سناریوی جنگ تجاری آمریکا و چین

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ جنگ تجاری نوعی تنش و درگیری اقتصادی ناشی از تدابیر حمایتی است که در آن کشورها برای مقابله با مشکلات تجاری ایجاد شده از سوی طرف‌های دیگر، تدابیر حمایتی برای حفظ تولیدات ملی خود وضع یا تعرفه‌های گمرکی اعمال می‌کنند.

روز جمعه بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا پشت تریبون رفت و اعلام کرد قصد دارد از 7 جولای (16 تیر) بر واردات کالا از چین به ارزش سالانه 50 میلیارد دلار تعرفه وارداتی اعمال کند. ترامپ همچنین تهدید کرد اگر چین بخواهد مقابله به مثل کند، مبلغ مذکور را به سرعت افزایش خواهد داد. رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین گفت: «این فهرست شامل اقلام مرتبط با برنامه ساخت چین 2025 که هدف از آن، تولید و صدور کالاهای برخوردار از فناوری پیشرفته است می‌شود که قرار است عامل ادامه رشد اقتصادی چین شود، اما به اقتصاد آمریکا و کشورهای دیگر زیان خواهد زد.»

دولت چین بلافاصله با ارائه فهرستی از کالاها ازجمله خودرو و تولیدات کشاورزی وارد فاز تقابلی شد و اعلام کرد با اعمال تعرفه گمرکی بر این دست کالا می‌تواند خسارت بزرگی به اقتصاد آمریکا وارد کند. رابرت لایتهایز، نماینده تجاری آمریکا در این‌باره در مصاحبه با شبکه «فاکس کسب‌وکار» گفت: «امیدواریم اقدام ترامپ با واکنش شتابزده چین مواجه نشود و مذاکرات بیشتری میان دو طرف انجام شود تا اینکه پکن سیاست‌هایش را نسبت به واشنگتن تغییر ندهد.»

ترامپ، چین را به سرقت مالکیت معنوی آمریکا متهم و از کسری تراز تجاری در برابر چینی‌ها ابراز ناخرسندی کرده است. در مقابل، چین می‌گوید مازاد تجاری 275 میلیارد دلاری در برابر آمریکا دارد ولی آمار واشنگتن رقم 375 میلیارد دلار را ثبت کرده است.

سوزان رایس، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا در این‌باره گفت: «ما دلایل قانونی زیادی برای نگرانی نسبت به فعالیت‌ تجاری چینی‌ها داریم، اما راه حل این مشکل هزینه کردن از جیب کارگران، تولیدکنندگان و کشاورزان آمریکایی و وارد شدن به یک جنگ تجاری نیست.»

سناریوهای احتمالی جنگ تجاری آمریکا-چین

روی هم رفته جنگ تجاری میان آمریکا و چین با تکمیل شدن پازل تولیداتی که قرار است بر آن‌ها تعرفه وارداتی اعمال شود در حال تکمیل شدن است و در این میان می‌توان چهار سناریو را ارزیابی کرد:

1. بازنگری هر دو طرف در سیاست‌ها

استفان منوچین، وزیر دارایی آمریکا کمتر از یک ماه پیش، قبل از اینکه مذاکرات میان مقام‌های دو کشور در واشنگتن برگزار شود، بدون بیان جزئیاتی به یک جمله بسنده کرد و گفت:‌ «دولت آمریکا به‌زودی وارد یک جنگ تجاری می‌شود.»

تا پیش از این، امیدواری وجود داشت که آمریکا موضوع افزایش توزیع کالاهای چینی را در میان واردکنندگان کالاهای چینی بپذیرد، اما ترامپ در مدت چند روز از تصمیم خود منصرف شد و قید مذاکره با پکن را زد.

در حال حاضر نیز به نظر نمی‌آید آتش‌بس کوتاه مدتی میان دو طرف رخ دهد، چه اینکه روز جمعه یک مسئول ارشد دولت آمریکا گفته بود، واشنگتن در حال بررسی تغییرات ساختاری در نوع تعاملش با چین است و از پکن می‌خواهد شرکت‌های تجاری آمریکا را از انتقال تجربیات خود به این کشور معاف کند. این رویکرد آمریکا با واکنش چین مواجه شد و یک مقام ارشد دولتی پکن اعلام کرد این کشور تغییرات عمده در چشم‌انداز صنعتی 2025 چین اعمال نمی‌کند.

2. کوتاه آمدن چین

شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین ازجمله مدافعان ساختار تجارت جهانی موجود است و این در زمانی است که پکن به‌دنبال ترسیم ساختاری است که تمرکز بر مصرف‌گرایی را افزایش می‌دهد و می‌تواند جنگ تجاری‌ای را که چین در حال به راه انداختن آن است با پیچیدگی همراه کند.

این سناریو بخت بالایی برای اجرا شدن دارد و چین می‌تواند، چه با اجبار و چه اختیار، از سیاست های اقتصادی خود دست بردارد و بازار کالا و خدمات بزرگی را از سوی آمریکا به روی خود باز ببیند.

3. کوتاه آمدن آمریکا

ترامپ آدمی است که همیشه از نوع مذاکرات و معامله خود تعریف می‌کند و فخر می‌فروشد، تا حدی که مولف کتاب The Art of the Deal (هنر معامله) در بخش‌های مختلف این کتاب به بررسی راه‌های معاملات تجاری ترامپ و کوتاه آمدن طرف‌های مختلف در معامله‌ها می‌پردازد.

ترامپ اکنون به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا همان خط‌مشی تاجرمآبانه خود را دنبال می‌کند و توانسته است با فشارهای خود توافق تجارت آزاد با آمریکای شمالی را اصلاح کند.

منتقدان دولت آمریکا می‌گویند ترامپ از نشست اخیر خود با کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی چیز زیادی نگفته است و احتمال می‌رود با این مذاکره نام چین از خط قرمز ترامپ خارج شود.

تری هینز، مدیر اجرایی بخش تحلیل سیاسی شرکت Evercore ISI در این‌باره به شبکه بلومبرگ می‌گوید: «سیگنال‌های رسیده نشان می‌دهند که ترامپ تمایلی به ادامه مذاکره (با چین) ندارد و تمام تلاش خود را می‌کند تا موضوع را نه در بلند مدت، بلکه در مدتی کوتاه حل و فصل کند.»

4. وقوع یک جنگ تجاری تمام عیار

تنها یک دلیل وجود دارد برای اینکه پی ببریم مشکل آمریکا و چین به‌زودی حل نمی‌شود و درگیری‌های فزایند به سرعت در راه است و آن این است که هیچ‌یک از طرف‌ها حاضر نیست خود را در مقابل طرف مقابل ضعیف جلوه دهد. ترامپ قدرت را در آمریکا در اوج شکوه تحویل گرفت و بنا به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران آمریکایی، در کمترین زمان ممکن همه ایالت‌ها را با خود همراه کرد. اکنون آمریکا گوش به فرمان او هستند و این «دیوانه» می‌تواند با یک معیار خودساخته جهان را از چین، به آتش بکشد.

در مقابل، چین اکنون یکی از کشورهای ذی‌نفوذ و مقتدر در حوزه فناوری است و تولیدات این کشور در این عرصه جزو برندهای برتر و بخشی از ابزار کمکی رهبر چین برای تحقق چشم‌انداز بلندمدت اقتصادی به‌شمار می‌رود.

جنگ تجاری برای آمریکا گران تمام خواهد شد

گرچه ترامپ با افتخار تلاش می‌کند خود را پیروز همه معاملات بداند، ولی چین بازاری است که آمریکا نمی‌تواند به آسانی از آن چشم‌پوشی کند. تا پایان سال 2015، حدود 131 میلیون گوشی آیفون در چین خریداری شد. کل فروش این گوشی‌ها برای طرف آمریکایی در همان بازه زمانی 110 میلیون دستگاه بوده است که نشان می‌دهد رقابت تنگاتگی میان بازار فروش آیفون در چین با آمریکا وجود دارد که البته آیفون تنها بخش کوچکی از صادرات آمریکا به چین است.

علاوه بر گوشی آیفون، شرکت بوئینگ اعلام کرده چین در دو دهه آینده حدود 6810 فروند هواپیما را از این شرکت خریداری می‌کند و این بازار به تنهایی بیش از یک تریلیون دلار ارزش خواهد داشت. طبعا در صورت وقوع جنگ تجاری، چینی‌ها می‌توانند به‌راحتی این پول هنگفت را صرف خرید از شرکت ایرباس کنند که در حال احداث یک کارخانه هواپیماسازی در چین برای مونتاژ هواپیماهای بزرگ دو طبقه خود است.

تحلیلگران آمریکایی معتقدند برای ترامپ که معامله گری را خوب بلد است، راه‌انداختن یک جنگ تجاری به راحتی خوردن یک لیوان آب است، ولی اگر او این جنگ تجاری را آغاز کند، باید احتمالا شاهد تاثیرات مخرب آن بر شرکت‌هایی همچون والمارت بود که میلیاردها دلار کالاهای ارزان قیمت از چین وارد می‌کنند و این کالاها را همان شهروندانی مصرف می‌کنند که روزی به ترامپ رای داده بودند.