سعید کامیابی*
مولفه‌های اقتصاد گردشگری در رودبارک سمنان
رودبارک استان سمنان دارای قابلیت‌های فراوان طبیعت‌گردی و سرمایه گزاری ازجمله بیوتوریسم، ژئوتوریسم و گردشگری سلامت و همچنین فعالیت‌ها و برنامه‌هایی با موضوع کوهنوردی، کایت‌سواری، تورهای موتورسواری و دوچرخه‌سواری کوهستان، پرورش گل، فعالیت شکار و بوم گردی، صخره‌نوردی و تیغه نوردی است.
اکوتوریسم یک سفر مسئولانه از جنس طبیعت است و باید با انجام کارهای خوب به مردم محلی کمک و یاری رساند. به عبارت دیگر اکوتوریسم و بوم‌گردی، گونه‌ای از گردشگری است که در آن گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی سفر می‌کنند و به تماشای جلوه‌های طبیعت، گیاهان، پرندگان، ماهی‌ها و دیگر جانوران می‌پردازند. بنابراین به گردشگرانی که به دیدن زیست‌بوم و طبیعت می‌پردازند، نام اکوتوریست یا بوم گرد داده شده است. بر این اساس اغلب گردشگران به دنبال مناطقی هستند که بکر، پاک و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
منطقه گردشگری رودبارک در شهرستان مهدی‌شهر واقع در استان سمنان یکی ازاین‌گونه مناطق است که دارای جاذبه‌های طبیعی و قابلیت بوم گردی است. این منطقه در 65 کیلومتری شمال شرق شهر مهدی‌شهر بین عرض '5 وْ 35 و طول'25 وْ 53 جغرافیایی در شهرستان مهدی‌شهر و دهستان فولاد محله واقع شده است. منطقه رودبارک با دارا بودن پتانسیل‌های فراوان گردشگری به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و زمینه گردشگری استان سمنان معرفی شده است.
نکته جالب اینکه در فاصله کمتر از 75کیلومتر از سمنان که دارای آب‌وهوای خشک و کویری است به منطقه جنگلی با آب‌وهوای نیمه مرطوب می‌رسید که علاوه بر پوشش جنگلی در بیشتر ایام سال به علت تزریق رطوبت به داخل دره‌ها و کوه‌های این منطقه، جنگل، ابر و مناظر بسیار بکر همراه با چشمه‌سارها و زهکشی‌های حوضه آبریز را به وجود آورده و روستای ییلاقی رودبارک در داخل دره و جایی که رودخانه رودبارک از آن عبور می‌کند تشکیل شده است.
مسیر دسترسی به این روستا از شهرستان سمنان از طریق محور مواصلاتی سمنان- شهمیرزاد-فولادمحله امکان‌پذیر است. با گذر از دوراهی منطقه حفاظت‌شده پرور و طی حدود ۵ کیلومتر از مسیر اصلی به سمت فولاد محله، تابلوی منطقه رودبارک در سمت چپ جاده دیده می‌شود. از این نقطه به بعد جاده خاکی و در کنار دامنه چراگاه استپی قرار دارد که اغلب اوقات گله‌های گوسفند در آن در حال چرا هستند. دامداران منطقه صرفا در محدوده دامنه جنوبی و به‌صورت کنترل شده، اجازه چرا احشام خود را دارند.
دسترسی به رودبارک از جاده اصلی از دو خروجی راه خاکی امکان‌پذیر است که راه دوم با فاصله حدود 2 کیلومتر پس از راه اول، از بالای گردنه منشعب می‌شود که به جنگل نزدیک‌تر و دارای چشم‌انداز زیباتری است.
با ورود به جاده خاکی و به فاصله حدود 5 کیلومتر به سمت بالای تپه پوشش گیاهی دارای شرایط نیمه‌خشک با پوشش علفی است و در عوض در سمت مقابل کوه با منظره زیبایی با پوشش جنگلی روبرو می‌شویم که ابتدا تنک ولی به‌تدریج متراکم می‌شود. تغییر اکوسیستم کاملا مشهود است به‌گونه‌ای که دامنه‌های شمالی نسبت به جنوبی متراکم‌تر است. به علت واقع شدن روستای رودبارک در قعر دره و مناظر زیبای درختان، به‌ویژه اورس، سرو و کاج جاذبه‌های زیادی را در خود نهفته دارد که وجود جاده خاکی و عدم آشنایی باعث شده کمتر مورد توجه قرار گیرد.
روستای رودبارک که روستایی خوش‌نشین محسوب می‌شود و بیشتر در فصل گرم سال مورد استفاده اهالی و ساکنین آن قرار می‌گیرد به دلیل برخورداری از مواهب خدادادی نظیر: تنوع پوشش گیاهی و جانوری، جنگل، کوهستان خوش آب‌وهوا، چشمه‌سارهای گوارا، آبشار، غار طبیعی بسیار زیبا، و قرارگیری در مسیر منطقه حفاظت‌شده پرور و ... شرایط لازم برای توسعه طبیعت‌گردی را دارا بوده و می‌توان با ارائه طرح‌های علمی، برنامه‌ریزی‌های صحیح و سرمایه‌گذاری‌های حساب‌شده در زمینه توسعه پایدار اکوتوریسم و همچنین معرفی آن به‌عنوان یکی از مناطق مهم در زمینه طبیعت‌گردی، این منطقه را از درآمد گردشگری بهره‌مند ساخت.
با تاکید بر حفظ محیط‌زیست و بهره‌برداری متناسب با ظرفیت و تحمل منطقه که امری ضروری برای همه متولیان امور و از جمله مزیت‌های اکوتوریسم است می‌توان گفت که برنامه‌ریزی گردشگری بر مبنای اکوتوریسم شامل پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی، ایجاد فرصت‌های طلایی برای سرمایه‌گذاران و ایجاد اشتغال مناسب بر مبنای مسئولیت‌پذیری در جوامع مختلف به‌ویژه برای ساکنان محلی رودبارک است.
در سال‌های اخیر مناطقی مانند منطقه رودبارک به علت بالا بودن عیار توریسمی به‌عنوان مناطق گردشگری مورد اقبال گردشگران قرار گرفته و بیشترین بازدید از جاذبه‌های گردشگری این منطقه به علت زیبایی بصری، ارزش اقتصادی اجتماعی و به‌منظور پر کردن اوقات فراغت و تفریح بوده و کمتر از لحاظ ژئوتوریسمی به این منطقه نگاه شده است.
این منطقه که در حال حاضر دارای برد محلی و منطقه‌ای گردشگری است پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به منطقه گردشگری با برد ملی و بین‌المللی دارد. رودبارک با ویژگیهای طبیعی، جاذبه‌های بسیاری برای گردشگران طبیعت و علاقهمندان به محیطهای طبیعی یعنی اکوتوریسم ایجاد کرده و در استان سمنان جزء مناطقی محسوب می‌شود که به‌طور مستقیم قابل بهره‌برداری اکوتوریسم و برنامههای تفرجگاهی و گردشگری گسترده و نیمه‌متمرکز قرار می‌گیرد. لکن برای تحقق این امر مهم، تهیه و اجرای پروژههای اکوتوریسم در قالب طرح جامع مدیریت مناطق محیط‌زیست و سرمایه‌گذاری متناسب جهت آمادهسازی مراکز و مسیرهای تفرج کنندگان و غیره ضرورت دارد.
رودبارک استان سمنان دارای قابلیت‌های فراوان طبیعت‌گردی و سرمایه گزاری ازجمله: بیوتوریسم، ژئوتوریسم و گردشگری سلامت و همچنین فعالیت‌ها و برنامه‌هایی با موضوع: کوهنوردی، کایت‌سواری، برگزاری تورهای علمی، انجام تورهای موتورسواری و دوچرخه‌سواری کوهستان، پرورش گل، فعالیت شکار و بوم گردی، صخره‌نوردی و تیغه نوردی، برگزاری جشنواره‌های موسیقی و برگزاری تورهای سلامت است که تنها بخشی از مزیت‌ها، فرصت‌ها و قابلیت‌های سرمایه‌گذاری در این منطقه گردشگری محسوب می‌شود.
با ایجاد زیرساخت‌های مناسب از جمله راه دسترسی آسفالت، زمینه سرمایه‌گذاری برای احداث هتل سنتی متناسب با طبیعت، ایجاد و احداث کمپ ورزش کوهنوردی، احداث مجتمع تفریحی توریستی سلامت در قالب دهکده سلامت ، اکوکمپینگ، احداث فضاهای فرهنگی، فضاهای ورزشی، و ساماندهی پارک جنگلی رودبارک وجود دارد.
* جغرافی‌دان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
